یونس کرامتی، نویسنده مقاله برگزیده دهمین جشنواره نقد کتاب، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: این نقد، به دوران سردبیری‌ام در کتاب ماه «علوم و فنون» باز می‌گردد و مربوط به دو اثر از یک مترجم است. در شماره‌ای از کتاب ماه «علوم و فنون» نویسنده این آثار یعنی «کندال اف هاون» نیز نقد شده بود. موضوع اصلی نقد، به ایرادات متن اصلی مربوط بود و محور مقاله‌ام نیز آسیب‌شناسی این موضوع بود که چرا آثار چنین فردی باید به فارسی ترجمه شود.

نقد شخصیت علمی، نه نقد شخصیت فردی!
وی با انتقاد از تفکر رایج درباره آثار ترجمه‌ای در کشور، افزود: بحث نقد مولف در فرهنگ اروپایی به معنای نقد شخصیت فردی مولف نیست، بلکه به معنای نقد شخصیت علمی و نقد مجموعه آثار نویسنده است که این موضوع در کشور ما چندان جا نیفتاده است. متاسفانه در کشور این دیدگاه وجود دارد که هر اثر ترجمه‌ای، بی‌تردید کتاب معتبری است.

ورود به حوزه‌های مختلف بدون تخصص لازم
کرامتی، درباره دلایل انتخاب عنوان «نه هر که سر بتراشد قلندری داند» برای مقاله نقد خود، گفت: همان‌طور که در نقد مربوط به نویسنده آمده، مولف علاوه بر ورود به حوزه‌های مختلف، آثارش نیز مملو از اشتباهات فاحش و پیش پا افتاده‌ فراوانی بود. این در حالی است که این موضوع درباره مترجم نیز تکرار شده بود، چراکه وی نیز در حوزه‌های متنوعی از جمله تاریخی، داستانی‌ و علوم و فنون دست به تالیف و ترجمه زده بود. 

تسلط به زبان مبدا و مقصد، لازمه ترجمه
این منتقد تصریح کرد: از جمله موارد مهم در کار ترجمه، تسلط کامل یک مترجم به زبان به‌ویژه انگلیسی و زبان مقصد یا همان فارسی و اشراف به موضوع کتاب است که متاسفانه در مورد سوم مترجمان در کشورمان انگشت‌شمارند و تاکید ما نیز در این اثر، بر نکته سوم بود. هرچند در این نقد، بر تسلط اندک نویسنده بر موضوع تاکید شده بود اما درباره میزان آشنایی مولف نسبت به زبان نیز می‌توان نتیجه گرفت که این آشنایی بسیار اندک بوده است. 

وی درباره موارد نقد شده در مقاله‌اش ادامه داد: نقد از عنوان کتاب شروع و تا حذفیات نادرست از بخش‌های عمده کتاب ادامه پیدا می‌کند. معتقدم حذف مطالبی از کتاب اصلی حتی در کار بسیاری از مترجمان نامدار کشورمان نیز وجود دارد. این حذف، گاهی به دلیل تسلط ناکافی مترجم یا حتی به دلیل بی‌حوصلگی مترجم بوده است.

تبدیل نقد به غلط‌نامه، مشکل بسیاری از نقادان
کرامتی در ادامه اظهار کرد: تلاش می‌کنم در نقد، به مسایلی مانند مشکلات ساختاری، مبانی و رویکرد مولف اثر بپردازم. در بسیاری از نقدها، شاهدیم که منتقد در فهرست بلند‌بالایی تنها به وجود غلط‌های تایپی اشاره کرده است، در حالی‌که می‌توانست در یک جمله کوتاه تنها به آمار واژه‌های اشتباه بسنده و کل متن نقد را به یک «غلط‌نامه» تبدیل نکند. 

این منتقد گفت: «نه هر که سر بتراشد قلندری داند» ترجمه یک دایره‌المعارف بود که مترجم بی‌توجه به حفظ ساختار آن در طول ترجمه، بخش‌هایی از متن را حذف کرده که به اعتقاد من این حذف‌ها آگاهانه صورت گرفته بود. نتیجه این شکل ترجمه نیز موجب پراکندگی مباحث شده و مترجم سعی کرده بود که با استفاده از واژهای تولیدی، بین متن‌ها ارتباط ایجاد کند. 

آموزش نقد از سنین پایه
وی در پایان در پاسخ به سوالی درباره ترویج نقد در سطح عمومی جامعه، بیان کرد: نقد، جریانی است که در بسیاری از کشور‌های اروپایی از مقطع دبستان به دانش‌‌آموزان آموزش داده می‌شود و این در حالی است که در کشور ما حتی دانشجویان دکترا نیز جریان نقد را به‌طور جدی دنبال نکرده‌ و فرا نگرفته‌اند. معتقدم که برای ترویج جریان نقد در سطح جامعه، در ابتدا باید افراد متخصص دست به قلم شده و شروع به نقد‌نویسی کنند تا به تدریج این پدیده در جامعه به‌طور کامل مورد پذیرش قرار گیرد.

یونس کرامتی، نویسنده نقد «نه هر که سر بتراشد قلندری داند» در دهمین دوره جایزه نقد کتاب که عصر دیروز (چهارشنبه 25 دیماه) در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد، از سوی هیات داوران، در حوزه علوم و فنون به‌عنوان منتقد برگزیده معرفی و تجلیل شد.