به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «تفکر انتقادی در جامعه‌شناسی ورزش» تالیف «ریچارد جیولیونوتی» با حضور دکتر افسانه توسلی (مترجم کتاب) و استاد دانشگاه و عضو گروه مطالعات زنان دانشگاه الزهرا و دکتر سیدمهدی آقاپور، مدیر گروه جامعه‌شناسی ورزش و استادیار دانشگاه، چهارشنبه (25 دی‌ماه) در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.
افسانه توسلی، مترجم کتاب «تفکر انتقادی در جامعه‌شناسی ورزش» در ابتدا به چگونگی ترجمه این اثر پرداخت و اظهار کرد: زمانی‌که در پژوهشگاه تربیت‌بدنی، تصمیم به اختصاص یک واحد درسی به جامعه‌شناسی ورزش گرفتیم، با کمبود کتاب در این زمینه مواجه شدیم و به این ترتیب به سمت ترجمه آثار جهانی رفتیم.
وی افزود: هنگامی‌که در پژوهشگاه تربیت بدنی کار می‌کردم، متوجه این نکته شدم که این رشته (جامعه‌شناسی ورزش) با سایر حوزها ارتباطش را برقرار کرده است به‌ویژه رشته روانشناسی اما متاسفانه در این میان جامعه‌شناسی هیچ جایگاهی نداشت. بر همین اساس جلسه‌ای را در پژوهشگاه تشکیل دادیم و در آن جلسه مطرح شد که یک رشته یا چند واحد را به جامعه‌شناسی ورزش اختصاص دهیم. در نهایت قرار بر این شد که یک واحد درسی به این حوزه تعلق گیرد.
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: برای تدریس در این کلاس ما نیاز به کتاب‌های این رشته داشتیم که در آن زمان هیچ منبعی در اختیار ما نبود به همین دلیل به سراغ ترجمه آثار جهانی جامعه‌شناسی ورزش رفتیم و این شد آغاز ترجمه کتاب «تفکر انتقادی در جامعه‌شناسی ورزش»
وی درباره ریچارد جیولیونوتی، نویسنده کتاب گفت: وی زمانی‌که کتاب را نوشت دانشیار دانشگاه بود. در حقیقت کتاب در سال 2005 به رشته تحریر درآمد، در سال 2007 به دست من رسید و نهایتا در سال 2013 منتشر شد. جیولیونوتی در حال حاضر استاد جامعه‌شناسی دانشگاه دورهام است. به دلیل علایق ورزشی تحقیقاتش در این زمینه است و «جامعه‌شناسی فوتبال» نخستین کتابی است که وی تالیف کرد و هم‌اکنون در حال تحقیق و پژوهش در پروژه‌های المپیک است.
توسلی سپس توضیحاتی را درباره فصول ابتدایی کتاب بیان کرد و گفت: کتاب از 12 فصل تشکیل شده است و با رویکرد جامعه‌شناسی مثال‌های ورزشی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. نویسنده در هر فصل درباره نظریه‌پرداز صحبت می‌کند و دیدگاهش را به‌طور خلاصه بیان می‌کند و سپس به مثال‌های ورزشی و سرانجام به نقد نظریه‌ها می‌پردازد.
وی افزود: فصل نخست کتاب به مباحث دورکیم اختصاص دارد. در این فصل ارکان مهم و کلیدی دورکیم را بیان می‌کند و موضوع ورزش را با این ارکان می‌سنجد. نویسنده در این فصل اشاره می‌کند به گذر جامعه ارگانیک به جامعه مکانیک و معتقد است یکی از مواردی که جامعه مکانیک را هنگامی که وجدان جمعی در حال فروپاشی است به صورت انسجام‌یافته نگه می‌دارد، ورزش است. در این فصل نویسنده به بیان شباهت‌های ورزش و مذهب همچون فردگرایی و پایگاهای اکتسابی می‌پردازد. مرتن یکی دیگر از نظریه‌پردازانی است که در این فصل دیدگاهایش را بیان و نقد می‌کند.
وی ادامه داد: در فصل دوم مفهوم عقلانیت در ورزش در دیدگاه جامعه‌شناسان بررسی می‌شود. این جامعه‌شناسان معتقدند باید با دید تفسیرگرایانه مفاهیم بازی‌های محلی را بیان کرد. شایسته‌سالاری، تخصص‌گرایی و بوروکراسی از ابعاد عقلانیت در ورزش محسوب می‌شوند. جیولیونوتی سپس به نقد این دیدگاه به‌ویژه موضوع شایسته‌سالاری و تخصص‌گرایی می‌پردازد و معتقد است در زمینه تخصص‌گرایی به ورزشکارانی برمی‌خوریم که چندین نوع تخصص را همزمان دارند و این به معنای نفی تخصص‌گرایی است.
عضو گروه مطالعات زنان دانشگاه الزهرا با اشاره به فصل سوم کتاب گفت: در این فصل نویسنده به بحث مارکس و نومارکسیست‌ها می‌پردازد اما تمرکز بیشتر این فصل بر گروه اخیر است. این گروه مخالف ورزش مدرن هستند و براین باورند تماشاگر ورزشی تنها مشارکت ورزش را مشاهده می‌کند و ورزشکار در این‌جا فنا می‌شود. در واقع ورزشکار کارگری است که هویت خود را در اختیار شهروندی دیگر قرار داده است. همچنین نومارکسیست‌ها بر روی ابعاد بسیار بد ورزش تکیه دارند.
توسلی افزود: فصل چهارم کتاب مطالبی را درباره مطالعات فرهنگی بیان می‌کند و از المپیک مدرن سخن می‌گوید. فصل پنجم نیز به سه موضوع بسیار مهم نژاد، قومیت و تعصب می‌پردازد. این سه موضوع و به‌ویژه نژاد در هر تحقیق ورزشی اهمیت دارد. نویسنده نظریه‌هایی را درباره نژاد بیان و سپس آن‌ها را نقد می‌کند و در ادامه اتفاقات سال 1970 به بعد و ورود سیاه‌پوستان به ورزش حرفه‌ای را بیان می‌کند. در فصل بعدی کتاب به هویت‌های جنسیتی و جنسیت در ورزش می‌پردازد.
سید مهدی آقاپور نیز در این نشست ضمن بیان تعریف کوتاهی از جامعه‌شناسی ورزشی اظهار کرد: جامعه‌شناسی ورزشی، علمی است که از ورزش و تربیت‌بدنی به‌عنوان یک پدیده و نهاد اجتماعی صحبت می‌کند و علل شکل‌گیری و عوامل فرهنگی و اجتماعی موثر بر این پدیده، کارکردهایی که در جامعه دارد و سازو کارهایی که این پدیده جامعه را متاثر می‌کند، مورد بررسی قرار می‌دهد. مکاتب متعددی در این زمینه وجود دارد که در این میان بر سه مکتب کارکرد‌گرایان، تضاد‌گرایان و مکتب انتقادی بیشتر تکیه می‌شود و کتاب ریچارد جیولیونوتی نیز به این سه رویکرد می‌پردازد.
مدیر گروه جامعه‌شناسی ورزش و استادیار دانشگاه ادامه داد: من این کتاب را مطالعه و نکته‌های آن را بررسی کردم و معتقدم در مقایسه با سایر کتاب‌هایی که در این زمینه تالیف و ترجمه شده‌اند، از اعتبار بالاتری برخوردار است.
نشست نقد و بررسی کتاب «تفکر انتقادی در جامعه‌شناسی ورزش» با پرسش و پاسخ از سوی حاضران در جلسه پایان یافت.
چهارشنبه ۲۵ دی ۱۳۹۲ - ۱۵:۳۵
نظر شما