کتاب حاضر دو بخش دارد که بخش نخست آن به تاریخچه و تعاریف روانشناسی شهر اختصاص دارد و بخش دوم به گزارش هیات اجرای روانشناسی شهر انجمن روانشناسی آمریکا میپردازد.
در نخستین بخش این اثر، نویسندگان پس از مقدمهای درباره روانشناسی شهر به تعریف این حوزه به صورت تشریحی پرداختهاند. در این مبحث میخوانیم که رشته روانشناسی شهری در دهه 1970 با مطالعات استانلی میلگرام از روانشناسی اجتماعی سر برآورد. در این حوزه گروهی از روانشناسان شهری به بحث در رابطه با مشکلات و تاثیرات زندگی شهری بر روان، رفتار، عادات، ارزشها و نگرشهای مردم پرداختهاند و در رشته روانشناسی، شاخه جدیدی را با عنوان «روانشناسی شهری» رقم زدهاند.
مبحث دیگر این کتاب تحول شهرها و شهرنشینی است، در این قسمت نیز با استناد به نظر «جرج شیمل» رویکرد فلسفی و علوم اجتماعی درباره روانشناسی شهر و تاثیر زندگی شهری بر ذهن و روان انسان مباحثی ارایه شده است.
درباره جایگاه روانشناسی شهری و ضرورت گسترش آن نیز میتوان در این کتاب مطالب جالبی مطالعه کرد. در این مبحث نیز نویسندگان دلایل مختلفی را برای اتخاذ روانشناسی خاص در حوزه انسان شهرنشینی ارایه کردهاند که از جمله آنها میتوان به تراکم، سیر تاریخی، سازگاری با شهرنشینی و استانداردسازی در شهرها اشاره کرد.
نگاهی به مقاله استانلی میلگرام با عنوان «تجربه زندگی در شهرها» دیگر موضوعی است که در این اثر به آن اشاره شده است. نگرش منفی میلگرام نسبت به زندگی شهری و مشکلات آن، اضافهبار، استرسهای شهری، سلامت اجتماعی، مشکلات شهری، روابط ساکنان شهرها و همسایگی و رفتار شهروندی در این مبحث بررسی شده است.
درباره موضوع روانشناسی شهری در ایران، استرسهای شهری، شادی و امید در شهر، اهمال کاری اجتماعی، رفتار صرفهجویی اجتماعی نیز میتوان در صفحات 21 تا 27 این کتاب، مباحث متعددی را مطالعه کرد.
نویسندگان از «طراحی محیط و شهر» به عنوان یکی از مهمترین موضوعات روانشناسی شهری نام بردهاند و معتقدند که ساکنان شهرها از طراحی شهرهایی که در آن روزگار میگذارنند تاثیر میپذیرند. زیرا تاثیر محیط بر رفتار و شخصیت انسانها طولانی مدت است و حتی سبب شکلگیری نوع خاصی از شخصیت در جامعه خواهد شد.
در بخشهایی از این مبحث میخوانیم: «در پی مطالعات میحط رفتار، مطالعات بسیاری، تاثیرات مخرب شهرنشینی بر روی رفتار انسان را نشان میدهد. الگوهای رفتار غریزی انسان نیز در شرایط شهرهای شلوغ تغیییر میکند، همچنین نشان داده شده است که وقوع بیماریهای روانی با شهرنشینی افزایش یافته است.»
تغذیه و شهر، موضوع دیگری است که به دنبال رواج الگوی غذایی ناسالم و تاثیر آن در سبک زندگی در این کتاب مطرح میشود. در این مبحث میخوانیم که الگوهایی غذایی در فرهنگها، نژادها، جنسها و منطقههای پژوهش جغرافیایی مختلف با هم متفاوت است.
در دومین بخش این کتاب نیز گزارش هیات اجرایی در کمیته روانشناسی شهر انجمن روانشناسی آمریکا بررسی شده است. این هیات اجرایی از اعضای انجمن روانشناسی آمریکا است که بر موضوعهای بدیع شهر فعالیت میکنند و به دنبال ایجاد زمینه برای درک بهتر جوامع شهری و رفع معضلاتی که با آن در ارتباط هستند و حمایت و پیگیری مسایل شهری رشد، توسعه و رفاه فردی و اجتماعی را بر عهده دارند.
چارچوبهای مفهومی مرتبط، موضوعات حیاتی در روانشناسی شهر، جمعیت شهری و روابط بین گروهی، سالمندی در شهر، جنس و بافت شهری، روابط بین گروهی، ساختار خانواده و وضعیت اجتماعی از جمله مباحثی است که در این بخش به آن اشاره شده است.
چاپ نخست کتاب «روانشناسی شهر» در 191 صفحه، شمارگان 500 نسخه و بهای 11 هزار تومان از سوی انتشارات آوای نور منتشر شده است.
نظر شما