دکتر بشیر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره دومین کتاب منتشره از مجموعه چهار جلدی مطالعات رسانه از سوی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی گفت: کتاب «رسانه و دین» با شش مقاله به قلم شش نویسنده در قالب مقالات بنیادین تدوین شده و نظریه‌ها و تحلیل‌های اساسی در هر زمینه را مطرح می‌کند.
وی درباره ویژگی‌های کتاب دین و رسانه به لحاظ تفاوت و تشابه با سایر آثاری که در زمینه دین و رسانه تالیف شدند، گفت: اگر چه برخی کتاب‌ها در این زمینه نظیر کتاب «تعامل دین و ارتباطات» در حوزه دین و رسانه نوشته شده اما کتاب «رسانه و دین» از چند محور با کتاب‌های مشابه متمایز است.
این نویسنده افزود: کتاب مزبور سه رویکرد مطالعاتی را دنبال می‌کند و در گام نخست به رویکردهای هنجاری، فلسفی و معرفتی تعامل دین و رسانه می‌پردازد. در گام دوم با نگاه فقهی و اخلاقی به تعامل دین و رسانه می‌نگرد و در گام سوم، نگاه به مصادیق تعامل دین و رسانه با مطالعه تطبیقی نظریه‌های دیگر و کارکردهای رسانه بازگو می‌شود که این سه رویکرد کمتر در کتاب‌های دیگر اشاره شده است.
وی افزود: همچنین تلاش شده است که مبحث مهم سرگرمی و فراغت که از اهمیت ویژه‌ای در مطالعات رسانه‌ای برخوردار است، از منظر دین نیز مورد بررسی قرار گیرد که تاکنون به آن پرداخته نشده است.
استاد ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، همچنین به تفاوت کتاب «تعامل دین و ارتباطات» و «دین و رسانه» اشاره کرد و گفت: هدف کتاب «تعامل دین و ارتباطات» در یک حوزه وسیع‌تر، طرح روابط موجود میان مباحث دین و ارتباطات، به‌طور کلی است، در حالی‌که آن‌چه در کتاب دین و رسانه از مجموعه مسایل و موضوع‌های دیگر مطرح شده است به شکل ویژه درباره رابطه دین و رسانه است.
وی ادامه داد: البته زمانی‌که مباحث کلی ارتباطات و رسانه‌ها از منظر دینی مورد بررسی قرار گیرند، قطعا نوعی از همپوشانی‌هایی وجود دارد که ناگزیر باید به آن‌ها پرداخته شود اما مهم این است که رویکردهای متفاوت و مسایل و مباحث به شکل مشخص در حوزه‌های متفاوت مورد بحث قرار گیرند.
مولف کتاب «خبر» در ادامه گفت: در مجموعه چهار جلدی مطالعات رسانه‌ها تاکنون چهار موضوع مهم یعنی فلسفه رسانه، دین و رسانه، جامعه و رسانه و تاریخ رسانه مورد بررسی قرار گرفته در حالی‌که موضوع‌ها و رویکردهای دیگری نیز وجود دارند که باید به آن‌ها پرداخت.
مولف کتاب «نقش مطبوعات در فرآیند نوسازی سیاسی و اجتماعی ایران» به عناوین این رویکرد‌ها اشاره کرد و گفت: برخی از این رویکردهای دیگر، اخلاق و رسانه، آینده‌نگری و رسانه، هنر و رسانه، دانش و رسانه و... را شامل می‌شود که در آینده باید مورد مطالعه قرار گیرند.
«دین و رسانه: از رویکردهای هنجاری سکولار تا رویکردی اسلامی» نوشته دکتر ناصر باهنر نام مقاله نخست کتاب است. وی نظریه‌های مهم تعامل دین و رسانه را بررسی کرده است. مجموعه این رویکرد‌ها، شامل نظریه‌های هنجاری شش‌گانه رسانه‌ها با نگاه متاخرتری است که نویسنده مقاله به تعامل دین و رسانه داشته است.
جستار «دین و رسانه: رویکردی معرفتی، فلسفی» عنوان فصل دوم کتاب به قلم دکتر غلامرضا آذری است که سعی دارد به این سوال پاسخ دهد که آیا انتقال معرفت یا فلسفه خاصی از یک رسانه را می‌توان به مثابه دین یا رویکردی از دین پذیرفت؟ این فصل، ابعاد فلسفی را در پنج محور هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، ارزش‌شناسی، پدیدارشناسی و غایت‌شناسی بررسی کرده و در نتیجه رویکردهای معرفتی، فلسفی را جزو جدایی‌ناپذیر درک چند بعدی حوزه دین و رسانه می‌داند.
فصل سوم این کتاب «فقه رسانه» نام دارد و در صدد تبیین امکان فقهی تعامل دین و رسانه است. دکتر حسین علی سعدی با پیشنهاد طراحی فقه مضاف برای نظام‌سازی، طراحی فقه رسانه و ارتباطات را از این منظر مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی مباحثی نظیر حریم خصوصی، آزادی اطلاعات، هدایت‌گری و عفت‌محوری را از این منظر مطرح کرده است.
دکتر حسین هوشنگی «رسانه، اخلاق و دین» را در فصل چهارم با روش تحلیلی-تبیینی بررسی کرده و به تعامل دین و اخلاق با رسانه می‌پردازد تا رسانه دینی و اخلاقی را از این منظر مهم مورد تبیین قرار دهد. در نتیجه‌گیری، رسانه اخلاقی رسانه‌ای معرفی می‌شود که به ارزش‌های اخلاقی بیش از هر مصلحت دیگری بها می‌دهد و رسانه دینی را رسانه‌ای می‌داند که به انگیزه‌‌سازی مخاطبان به منظور آراسته شدن فضایل اخلاقی می‌پردازد. همچنین در این گفتار بر «رسانه فضیلت محور» تاکید شده که می‌تواند محتوای مناسب را برای مخاطبان تولید کند.
فصل پنجم کتاب «دین و رسانه» با عنوان «ارتباطات دینی: نظریهپردازی مدیریت خوف و رجا (بیم و امید)در مقایسه با نظریه مدیریت اضطراب/ عدم قطعیت(گادیکانست)» است. طرح نظریه «گادیکانست» به عنوان یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در ارتباطات میان‌فرهنگی، تلاشی است تا ارتباطات دینی بر مبنای آن مطرح شود. همچنین با معادل قرار دادن اضطراب/عدم قطعیت با مفهوم اسلامی خوف و رجا تلاش می‌شود به نظریهپردازی این مباحث در حوزه ارتباطات دینی توسعه پیدا کند.
فصل پایانی (ششم) کتاب «رویکرد هنجاری اسلام به فراغت و سرگرمی» نوشته دکتر حسین شرف‌الدین نام دارد و نگارنده این فصل تلاش کرده یکی از مهم‌ترین کارکردها و ژانرهای رسانه‌ای را از منظر دینی مورد مطالعه قرار دهد. وی این مبحث مهم را که در شرایط کنونی جهان به یک ژانر بسیار مهم رسانه‌ای تبدیل شده است با مطالعه مقایسه‌ای برنامه‌های ساعت‌های فراغت و سرگرمی سیمای جمهوری اسلامی ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
کتاب «رسانه و دین» با ویراستاری حسن بشیر و همکاران در 400 صفحه با شمارگان 500 نسخه و به بهای 15 هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است و هم اکنون در آستانه چاپ دوم قرار دارد.
چهارشنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۲ - ۰۹:۲۸
نظر شما