عبدالحسین طالعی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره شرح خطبه توحیدیه رضویه اظهار کرد: امام رضا(ع) هنگامی که به ولایتعهدی مامون عباسی انتخاب شدند، به دستور این خلیفه برای پاسخگویی به برخی اعتراضات بنی‌عباس خطبه‌ای خواندند. البته این امام بزرگ، با ذکاوتی خاص موضوع این خطبه را درباره توحید انتخاب کردند.

وی با بیان این‌که محتوای این خطبه، بسیار عمیق، دقیق و فرهنگ‌ساز است، ادامه داد: خطبه توحیدیه امام رضا(ع) در کتاب‌های معتبر شیعی نظیر «توحید صدوق» آمده است و بزرگان دین مانند علامه مجلسی بر آن شرح گفته و نوشته‌اند.

مصحح کتاب شرح خطبه توحیدیه رضویه گفت: علامه مجلسی در سده‌های 11 و 12 هجری قمری، هنگامی که بحارالانوار را تدوین می‌کرد، شرح خوبی به زبان عربی بر این خطبه امام رضا(ع) نوشت. علامه چندی بعد این مضامین را با کمی اضافات به فارسی بر‌گرداند و در قالب رساله‌ای مجزا به جامعه مسلمانان عرضه ‌کرد. 

پژوهشگر و محقق حوزه دین یادآور شد: از این خطبه پرمغز امام رضا(ع)، نسخه‌های خطی متعددی وجود دارد، اما نخستین نسخه چاپی از این خطبه در سال 1288 هجری قمری به شیوه چاپ سنگی شکل گرفت و دیگر هیچ نسخه‌ای از این اثر منتشر نشد.

طالعی عنوان کرد: پس از گذشت حدود دو قرن از انتشار نخستین دوره چاپ رساله شرح خطبه توحیدیه رضویه علامه مجلسی، سرانجام در سال 1370 هجری شمسی با تصحیح و تحقیق من، این رساله  بار دیگر راهی بازار کتاب ایران شد. در سال‌های اخیر، منتظر ترویج این اثر در قالبی متفاوت بودم که چندی پیش این فرصت فراهم شد و جامه عمل بر این هدف من پوشاند.

وی درباره برخی آثار فارسی علامه مجلسی توضیح داد: علامه در باب عقاید، کتابی با عنوان «حق الیقین» دارد که آن را در سال‌های پایانی عمر خویش به رشته تحریر درآورد و نسبت به خوانش آن توصیه کرد. همچنین علامه کتاب‌هایی در باب احکام به زبان فارسی نوشت که اکنون تنها رساله‌هایی از آن‌ها موجود است.

این مولف کتاب‌های دینی گفت: این عالم ایرانی در باب مستحبات، کتاب «حلیة المتقین» را به رشته تحریر درآورده است که این اثر تاکنون ده‌ها بار به شکل‌های درست و نادرست از سوی ناشران متعدد با سرعت بسیار بالایی چاپ شده است اما «رساله توحید» علامه مجلسی که محتوایش به اساس و بنیان دین اسلام بازمی‌گردد، نزد مسلمانان مغفول مانده است.

وی یادآور شد: البته چندی پیش سیدمهدی رجایی، رساله توحید را در ضمن رساله 25 جلدی علامه مجلسی منتشر کرد.

طالعی درباره شرح جدید خطبه توحیدیه رضویه عنوان کرد: مدتی پیش تصحیح و تحقیق شرح خطبه توحیدیه رضویه را با قالبی جدید به پایان رساندم و در اختیار ناشر قرار دادم. در محتوای این شرح جدید، علاوه بر شرح علامه مجلسی، تفاسیر و شروح بزرگانی مانند میرزاحبیب‌الله خویی را که سخنانش مکمل سخن علامه مجلسی است، آورده‌ام. در حقیقت، این اثر در برگیرنده چهار شرح بر خطبه امام رضا(ع) است.

وی ادامه داد: چنین شیوه نگارش و تحقیق در این حوزه کاری جدید محسوب می‌شود و می‌تواند جایگاهی ویژه نزد پژوهشگران داشته باشد. 

طالعی اظهار کرد: مبحث امام رضا(ع) در شرح خطبه توحیدیه رضویه، بسیار سنگین است و محتوای آن به نقد مباحث عرفانی و فلسفی می‌پردازد. بنابراین، قالب کنونی این اثر برای محققان و پژوهشگران دینی مناسب است و کاربرد دارد.  

محقق امور دینی در پاسخ به این سئوال که «مضامین این اثر تا چه اندازه‌ای به عرفان‌های رایج دنیای امروز نظیر عرفان‌های کاذب و عرفان حلقه پاسخ می‌دهد؟» گفت: شرح خطبه توحیدیه رضویه به شکل فنی نوشته شده و زبان و ادبیات آن ثقیل است. بنابراین، برای بهره‌مندی مخاطبان عام از این کتاب، ضرورت دارد محتوای آن به زبانی ساده و امروزی نوشته شود، اما مضمون این اثر دستمایه‌ای قوی برای مقابله با عرفان‌های کاذب به شمار می‌آید. در حقیقت، محتوای این کتاب بسیاری از خلاءهای دینی و مکتوب حوزه نشر و کتابخانه‌ها را جبران می‌کند.

سالروز ولادت امام رضا(ع) 11 ذی‌القعده برابر با 26 شهریورماه است.