به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «ترجمه ادبيات داستانی از فارسي به ساير زبان‌ها با محوريت دفاع مقدس و ادبيات پايداری» عصر روزگذشته، جمعه، 20 اردیبهشت، در سرای اهل قلم بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران برگزار شد.
علي ناظري، رييس هيات مديره مجمع ناشران دفاع‌مقدس، محمدجواد جزینی، استاد حوزه ادبیات داستانی، اميرشهريار امينيان، عضو مجمع ناشران دفاع مقدس، محمدرضا وصفی، رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در این مراسم به عنوان سخنران حضور داشتند.
جزینی در این برنامه از جایگاه نامشخص نویسندگان در ایران سخن گفت و اظهار کرد: نویسندگی در کشور ما غیر سودمند است؛ بر خلاف بسیاری از کشورها که نویسندگان در آن‌جا از همین طریق امرار معاش میکنند. در ایران حق تالیف بسیار ناچیز است و از سوی دیگر عده‌ای از پایین بودن شمارگان کتابها گلایه میکنند.
وی ممیزی کتاب را یکی دیگر از عواملی دانست که ضعف ادبیات داستانی را سبب می‌شود و افزود: ممیزی یکی از آفت‌های ادبیات داستانی این روزهاست و برخی از محدودیت‌های موجود به دلیل روشن نبودن قوانین و برخی کج سلیقگی‌های افراد بررسی کننده آثار قبل از چاپ است. در این صورت هیچگاه نخواهیم توانست به بازارهای جهانی راه پیدا کنیم.
جزینی مشکلاتی این چنین را دلیلی بر بازدهی کم جشنواره‌های مختلف ادبی در کشور دانست و گفت: کشورهای دیگری هم مانند ایران هستند که زبان‌شان در بن بست گرفتار شده و مخاطبان کمی دارد اما بر خلاف ایران توانسته‌اند در سطح جهانی خود را بشناسانند.
مشکلات حوزه ترجمه آثار فارسی به زبان‌های خارجی نیز موضوع دیگری بود که جزینی مطرح کرد و گفت: این کتابها خوب انتخاب نمی‌شوند و کمتر از حوزه ادبیات انتخاب می‌شوند. ناشرانی هم که آثارشان برای ترجمه به زبان‌های دیگر انتخاب می‌شوند، ناشران خاص و محدودی هستند.
ناظری، رييس هيات مديره مجمع ناشران دفاع‌مقدس، سخنران دیگر این مراسم بود که صحبت‌هایش را با ادبیات جنگ و تصویری که از ایران در دوران دفاع مقدس در ذهن جهانیان نقش بسته است، آغاز کرد. وی در این‌باره گفت: در دنیا بعد از دوران هشت ساله جنگ، صحبت‌های زیادی درباره ایران مطرح شد و عده‌ای ایرانیان را متجاوز خواندند. به همین دلیل لازم شد حقایق را به گوش جهانیان برسانیم.
وی صدور فرهنگ جنگ به واسطه ادبیات را راهی مناسب برای تغییر این وضعیت دانست و افزود: اهمیت ترجمه به ویژه در حوزه آثار دفاع مقدس ضرورت فراوانی دارد و باید تدابیری اندیشیده شود تا دفاع مقدس به عنوان یک فرهنگ جهادی به دنیا صادر شود. این فرهنگ، از فطرت و ذهن انسان‌ها نشات گرفته و برای همگان قابل دریافت خواهد بود.
اميرشهريار امينيان، عضو مجمع ناشران دفاع مقدس، نیز یکی از حاضران در نشست بود که از الزامات ترجمه به زبان‌های خارجی سخن گفت. وی فضای فرهنگی در سطح بین‌المللی را دارای پیچیدگی دانست و گفت: ورود ما به حوزه بین‌المللی مانند حرکت از یک برکه به سمت اقیانوسی است که در آن طبقه‌بندی‌های مختلف فرهنگی، زبانی، قومیتی و محتوایی وجود دارد.
امینیان ادامه داد: ممکن است آن‌چه در ایران جذابیت دارد، مورد استقبال مخاطبان غیر ایرانی قرار نگیرد. ما برای ترجمه به نیازسنجی نیاز داریم، از این رو باید جامعه هدف شناسایی شود. ما حتی هنوز هم نتوانسته‌ایم آثار خود را به کشورهای فارسی زبان معرفی کنیم.
وصفی، رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب، در پایان مراسم به جمع سخنرانان پیوست و درباره نقش سازمان‌های دولتی در تولید و ترجمه کتاب سخن گفت. وی افزود: تجربه ثابت کرده دستگاه‌های دولتی با خطای گزینش همراه هستند و به خوبی نمی‌توانند در این مسیر حرکت کنند. مخاطب شناسی معمولا از سوی نهادهای دولتی به خوبی صورت نمی‌گیرد.
وی بخشی از مشکلات موجود را به دلیل تغییر فضای ارتباطی در جهان دانست و گفت: ما هنوز به ابزارهای متنوع دست پیدا نکرده‌ایم. کتاب الکترونیک هنوز در صنعت نشر ما جایگاهی پیدا نکرده است. برخی از ما کتاب را برای تزیین کتابخانه‌هایمان خریداری می‌کنیم.
وصفی در ادامه کمبود مترجم خوب را یکی از معضلات دیگری دانست که مانع جهانی شدن آثار ایرانی می‌شود و گفت: آثار شهید مطهری سال‌هاست به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند، اما بعد از سه دهه هنوز تغییری در ترجمه‌های اولیه داده نشده. از بین تمامی آثار ترجمه شده او دو عنوان را هم نمی‌توان یافت که در آن‌ها اشتباهاتی وجود نداشته باشد و هیچ کس هم خود را مسوول بازنگری و ویرایش آن نمی‌داند.
رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در پایان گفت: ناشران اغلب مترجمان را به دوره زمانی خاصی برای تحویل کار محدود میکنند؛ در حالی که ترجمه فعالیتی بر مبنای علاقه و حوصله فرد است و انجام ترجمه عمیق و دقیق است که اثری ماندگار را بر جای خواهد گذاشت.
امروز 21 ارديبهشت آخرین روز بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.
علي ناظري، رييس هيات مديره مجمع ناشران دفاع‌مقدس، محمدجواد جزینی، استاد حوزه ادبیات داستانی، اميرشهريار امينيان، عضو مجمع ناشران دفاع مقدس، محمدرضا وصفی، رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در این مراسم به عنوان سخنران حضور داشتند.
جزینی در این برنامه از جایگاه نامشخص نویسندگان در ایران سخن گفت و اظهار کرد: نویسندگی در کشور ما غیر سودمند است؛ بر خلاف بسیاری از کشورها که نویسندگان در آن‌جا از همین طریق امرار معاش میکنند. در ایران حق تالیف بسیار ناچیز است و از سوی دیگر عده‌ای از پایین بودن شمارگان کتابها گلایه میکنند.
وی ممیزی کتاب را یکی دیگر از عواملی دانست که ضعف ادبیات داستانی را سبب می‌شود و افزود: ممیزی یکی از آفت‌های ادبیات داستانی این روزهاست و برخی از محدودیت‌های موجود به دلیل روشن نبودن قوانین و برخی کج سلیقگی‌های افراد بررسی کننده آثار قبل از چاپ است. در این صورت هیچگاه نخواهیم توانست به بازارهای جهانی راه پیدا کنیم.
جزینی مشکلاتی این چنین را دلیلی بر بازدهی کم جشنواره‌های مختلف ادبی در کشور دانست و گفت: کشورهای دیگری هم مانند ایران هستند که زبان‌شان در بن بست گرفتار شده و مخاطبان کمی دارد اما بر خلاف ایران توانسته‌اند در سطح جهانی خود را بشناسانند.
مشکلات حوزه ترجمه آثار فارسی به زبان‌های خارجی نیز موضوع دیگری بود که جزینی مطرح کرد و گفت: این کتابها خوب انتخاب نمی‌شوند و کمتر از حوزه ادبیات انتخاب می‌شوند. ناشرانی هم که آثارشان برای ترجمه به زبان‌های دیگر انتخاب می‌شوند، ناشران خاص و محدودی هستند.
ناظری، رييس هيات مديره مجمع ناشران دفاع‌مقدس، سخنران دیگر این مراسم بود که صحبت‌هایش را با ادبیات جنگ و تصویری که از ایران در دوران دفاع مقدس در ذهن جهانیان نقش بسته است، آغاز کرد. وی در این‌باره گفت: در دنیا بعد از دوران هشت ساله جنگ، صحبت‌های زیادی درباره ایران مطرح شد و عده‌ای ایرانیان را متجاوز خواندند. به همین دلیل لازم شد حقایق را به گوش جهانیان برسانیم.
وی صدور فرهنگ جنگ به واسطه ادبیات را راهی مناسب برای تغییر این وضعیت دانست و افزود: اهمیت ترجمه به ویژه در حوزه آثار دفاع مقدس ضرورت فراوانی دارد و باید تدابیری اندیشیده شود تا دفاع مقدس به عنوان یک فرهنگ جهادی به دنیا صادر شود. این فرهنگ، از فطرت و ذهن انسان‌ها نشات گرفته و برای همگان قابل دریافت خواهد بود.
اميرشهريار امينيان، عضو مجمع ناشران دفاع مقدس، نیز یکی از حاضران در نشست بود که از الزامات ترجمه به زبان‌های خارجی سخن گفت. وی فضای فرهنگی در سطح بین‌المللی را دارای پیچیدگی دانست و گفت: ورود ما به حوزه بین‌المللی مانند حرکت از یک برکه به سمت اقیانوسی است که در آن طبقه‌بندی‌های مختلف فرهنگی، زبانی، قومیتی و محتوایی وجود دارد.
امینیان ادامه داد: ممکن است آن‌چه در ایران جذابیت دارد، مورد استقبال مخاطبان غیر ایرانی قرار نگیرد. ما برای ترجمه به نیازسنجی نیاز داریم، از این رو باید جامعه هدف شناسایی شود. ما حتی هنوز هم نتوانسته‌ایم آثار خود را به کشورهای فارسی زبان معرفی کنیم.
وصفی، رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب، در پایان مراسم به جمع سخنرانان پیوست و درباره نقش سازمان‌های دولتی در تولید و ترجمه کتاب سخن گفت. وی افزود: تجربه ثابت کرده دستگاه‌های دولتی با خطای گزینش همراه هستند و به خوبی نمی‌توانند در این مسیر حرکت کنند. مخاطب شناسی معمولا از سوی نهادهای دولتی به خوبی صورت نمی‌گیرد.
وی بخشی از مشکلات موجود را به دلیل تغییر فضای ارتباطی در جهان دانست و گفت: ما هنوز به ابزارهای متنوع دست پیدا نکرده‌ایم. کتاب الکترونیک هنوز در صنعت نشر ما جایگاهی پیدا نکرده است. برخی از ما کتاب را برای تزیین کتابخانه‌هایمان خریداری می‌کنیم.
وصفی در ادامه کمبود مترجم خوب را یکی از معضلات دیگری دانست که مانع جهانی شدن آثار ایرانی می‌شود و گفت: آثار شهید مطهری سال‌هاست به زبان‌های دیگر ترجمه شده‌اند، اما بعد از سه دهه هنوز تغییری در ترجمه‌های اولیه داده نشده. از بین تمامی آثار ترجمه شده او دو عنوان را هم نمی‌توان یافت که در آن‌ها اشتباهاتی وجود نداشته باشد و هیچ کس هم خود را مسوول بازنگری و ویرایش آن نمی‌داند.
رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب در پایان گفت: ناشران اغلب مترجمان را به دوره زمانی خاصی برای تحویل کار محدود میکنند؛ در حالی که ترجمه فعالیتی بر مبنای علاقه و حوصله فرد است و انجام ترجمه عمیق و دقیق است که اثری ماندگار را بر جای خواهد گذاشت.
امروز 21 ارديبهشت آخرین روز بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.
نظر شما