به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دهمین نمایشگاه یاد یار مهربان موفق شد حضور خود را در واپسین روزهای سال 1391 در کارنامه کاری به ثبت برساند، این نمایشگاه افزون بر تجلیل‌های فراوان نقدهایی را نیز در پی داشت. 

مخاطبان دهمین نمایشگاه یاد یار مهربان اغلب مدیران و مربیان مدارس و در مواردی گروه‌های دانش‌آموزی‌اند که هنگام ورود به سالن شیشه‌ای با موسیقی ملایمی که در فضا پخش می‌شود، نگاهشان به موکت‌های آبی و قرمز رنگی می‌افتد که مخاطبان را با فلش‌های بزرگ به سالن‌های نمایشگاه راهنمایی می‌کنند.

به دلیل آن که مخاطبان این نمایشگاه دانش‌آموزان‌اند، با فضایی شاد  در سراسر نمایشگاه مواجه می‌شویم، کارمندان نمایشگاه لباس‌های متحدالشکلی متناسب با روحیه دانش‌آموزی پوشیده اند؛ لباس‌های سرمه‌ای با دستمال گردن‌‌های آبی روشن که نشان از نظم و یکپارچگی سیستم خدمات‌رسانی نمایشگاه دارد. 

یکی از بزرگترین بخش‌های دهمین نمایشگاه یاد یار مهربان، «بخش موضوعی» نمایشگاه است که در حقیقت نسخه‌ای کوچک از کل نمایشگاه به شمار می‌آید. بهارک داوودی، مدیر بخش موضوعی نمایشگاه به «ایبنا» می گوید: در این بخش بیش از 20 هزار عنوان کتاب نگهداری می‌شود، با این هدف که مراجعه کنندگان براساس موضوع ها آثار مورد نیاز خود را بیابند. آن‌ها این فرصت را دارند تا آثار را تورق کنند و با انتخاب اثر به غرفه مورد نظر مراجعه و آن کتاب‌ها را دریافت کنند.

وی که مدرک کارشناسی ارشد کتابداری دارد، درباره اهمیت این کار می افزاید: «عنوان کتاب» نمی‌تواند معرف کامل محتوا باشد، تورق اثر اطلاعات بیشتر و زمینه شناخت گسترده‌تری را فراهم می‌کند. از این رو براساس موضوع آثار را کنار هم قرار داده‌ایم یعنی در بخش موضوعی آثار تمامی ناشران در کنار هم جمع شده‌ است و علاوه بر ایجاد توازن و برابری میان آن‌ها، امکان بررسی تمامی آثار نمایشگاه در یک سالن فراهم است و مخاطبان فرصت مقایسه را هم خواهند داشت. 

همچنین درباره نحوه اطلاع‌رسانی و معرفی بخش‌های گوناگون نمایشگاه یاد یار مهربان آرای متفاوتی وجود دارد، مریم نوبخت، مسوول غرفه انتشارات «خیلی سبز» عنوان کرد: از لحاظ رفت و آمد و نحوه چیدمان غرفه‌ها و تردد مخاطبان و غرفه‌داران مشکلاتی وجود دارد و ما در اغلب مواقع پاسخگوی سوالاتی مبنی بر ارایه نشانی به مراجعان نمایشگاهیم. از سوی دیگر مسیر رفت و آمد نیز در چند روز گذشته تغییراتی داشته که تردد را برای غرفه‌داران هم مشکل و پیچیده کرده است. 

وی با اشاره به این که انتشارات خیلی سبز با 74 عنوان کتاب در نمایشگاه حضور دارد، کتاب‌های درس‌های تخصصی دبیرستان و پیش‌دانشگاهی در زمینه زیست، فیزیک و شیمی را پر مخاطب‌ترین آثار این مرکز بیان کرد.

زهرا شیخیان، مدیر فروش انتشارات بین‌المللی گاج از دیگر غرفه‌داران دهمین نمایشگاه یاد یار مهربان است که انتقادهایی به رویکردهای کارشناسی آثار ارایه شده در نمایشگاه دارد. 

وی با اشاره به این که این مرکز با بیش از 600 عنوان کتاب در نمایشگاه حضور دارد، اظهار کرد: این که چند عنوان اثر در این جا ارایه می‌شود، نمی‌تواند معیاری برای بررسی تلاش و کیفیت آثار ناشران باشد؛ چرا که آثار از سوی گروهی از کارشناسان انتخاب شده‌اند. این در حالی است که آثار متعددی را به چاپ رسانده‌ایم که اغلب مخاطبان به دلیل تهیه آن کتاب‌ها به غرفه ما مراجعه می‌کنند اما به دلیل تایید نشدن، آن اثر در نمایشگاه ارایه نشده است.

شیخیان افزود: به عنوان مثال جلد سوالات کتابی انتخاب شده اما جلد پاسخ آن مجوز ارایه در نمایشگاه را دریافت نکرده است. این کارشناسی موجب ارایه ناقص یک دوره کتاب یا مجموعه می‌شود.

وی با اشاره به این که کارشناسی‌ها نسبت به سال گذشته با دقت بیشتری انجام شده‌ است، گفت: سال گذشته ما بیش از 500 عنوان کتاب منتشر کردیم که 40 عنوان برای نمایشگاه انتخاب شدند اما امسال حدود 200 عنوان از آثار ما از سوی کارشناسان نمایشگاه انتخاب شدند. با وجود این لازم است این کارشناسی‌ها با دقت بیشتری صورت گیرند. 

مدیر فروش انتشارات بین‌المللی گاج در پاسخ به این سوال که چه راهکارهایی را در این زمینه اثربخش می‌داند؟ عنوان کرد: چنان چه متولیان نمایشگاه از ناشران بخواهند کتاب‌هایشان را انتخاب کنند و بیاورند، اتفاق بهتری خواهد افتاد چرا که ناشران با شناختی که از مخاطب دارند، برخی از آثار را بر می‌گزینند و یک سری از کتاب‌ها را نیز به نمایشگاه نمی‌آورند. 

وی با انتقاد از زمان و مکان برگزاری نمایشگاه و کمبود برخی امکانات برای غرفه‌داران گفت: مسلما اسفندماه زمان مناسبی برای برگزاری نمایشگاه کتاب دانش‌آموزی نیست چرا که همه اقشار جامعه در روزهای پایانی سال و آستانه سال جدید دغدغه‌های دیگری در خرید لوازم گوناگون دارند. از این رو اغلب مخاطبان نمایشگاه نیز با عجله و شتاب‌زده در پی انتخاب آثارند و با فرصت کافی و مطالعه این کار انجام نمی‌گیرد. همچنین مدارس‌ اغلب مخاطبان ما به شمار می آیند و در مهرماه و آبان نیازهای مطالعاتی خود (کمک درسی) را برطرف کرده‌اند، این امر موجب از بین رفتن جذابیت این آثار می‌شود. 

شیخیان غلبه نگاه شخصی یا سلیقه‌ای برخی نمایندگان مدارس را از  آفات نمایشگاه یاد یار مهربان در انتخاب آثار عنوان کرد و توضیح داد: بسیاری از مسوولان کتابخانه‌های عمومی که به این نمایشگاه می‌آیند در طول سال به انتشارات گاج نامه‌های متعددی ارسال می‌کنند که «به دلیل برخی مشکلات و محرومیت‌ها در تهیه آثار مشکل داریم، لطفا کتاب‌های اهدایی به ما تحویل دهید» اما در چنین فضایی که اعتباراتی از سوی شهرداری به آن‌ها تعلق گرفته است، در پی تهیه آثار غیر درسی و حتی کتاب‌های کودک‌اند. 

این کارشناس فروش کتاب اظهار کرد: با وجود آن که می‌دانیم اغلب مراجعان کتابخانه‌های عمومی برای کسب آمادگی قبل از کنکور به این مکان‌ها مراجعه می‌کنند اما نمایندگان کتابخانه‌ها که به این نمایشگاه می‌آیند در مواقعی دست به انتخاب‌های شخصی یا سلیقه‌ای می‌زنند، یکی از دلایل این کارشناسی نادرست را حضور نمایندگانی می‌دانم که با نسل جدید فاصله زیادی دارند و از فضای ذهنی و مطالعه‌ای آن‌ها دور شده‌اند. 

وی در پایان درباره فضای باغ کتاب گفت: با وجود جدید بودن فضا و برخی امکانات، دسترسی به این مکان تا حدی دشوار است. 

با این دیدگاه هایی که مطرح شد می توانیم بگوییم که در برپایی هر نمایشگاه یا رخداد فرهنگی همواره انتقادهایی وجود دارد که چنان چه نگاه سازنده به آن‌ها داشته باشیم می‌تواند در مراحل بعدی نقشه راه بهتری برای مخاطبان ترسیم کند. 

دهمین نمایشگاه یاد یار مهربان که با هدف اهدای کتاب به کتابخانه‌های مدارس، کتابخانه‌های عمومی و حوزوی از سوی شهرداری تهران با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شده  18 اسفندماه در باغ کتاب تهران به کار خود پایان می‌دهد.