به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، امیرکاووس ‌بالازاده، دبیر نشست نقد و بررسی کتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» در ابتدای این مراسم که چهارشنبه (3 آبان‌ماه) در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد، اظهار کرد: بنده تاكنون كتابي در اين حوزه و به اهميت اين موضوع ندیده‌ام. زحماتي كه خانم مزداپور كشيدند بيش از تحمل يك فرد است.

وی ادامه داد: دکترمزداپور با دقت فوق‌العاده شگرف، روي واژگان كار كرده است و مطالبش دقيقا مانند يك فرهنگ واژگان برای همه كساني كه هم در حوزه زبان فارسي و هم در حوزه زبان‌هاي باستاني كار مي‌كنند، مفید است.

پارسا دانشمند، پژوهشگر زبان‌های باستانی و شاگرد دکتر مزداپور در این نشست گفت: همه پژوهشگراني كه با زبان و ادبيات پهلوي يا فارسي ميانه آشنا هستند از دشواري ترجمه‌هاي متون پهلوي خبر مي‌دهند. وی ادامه داد: اين‌كه آيا تغيير و پيچيدگي كلام ادبيات پهلوي ذاتي آن نوع از متون است يا پديده‌اي است كه به‌دست نويسندگان پهلوي‌نويس دانسته و سنجيده بر اين ادبيات تحميل شده، بحثي است كه تفسير آن در جايي ديگر بايد كرد.

دانشمند افزود: در ساده‌ترين متون، غرابت شيوه عبارت‌پردازي، ذهن پژوهشگر را مشغول می‌کند؛ به‌گونه‌اي كه پر بي راه نيست اگر بگوييم نثر ادبيات پهلوي به‌ويژه در متون ديني يا متمايل است به اطناب ممل و يا ايجاز مخل. اين پرسش محل توجه و اعتنا است كه چگونه مي‌توان بر صعوبت اين جمله‌هاي به ظاهر پرتكلف فائق آمد.

پژوهشگر زبان‌های باستانی عنوان کرد: در توجيه ترجمه‌هاي درخشان پهلوي‌دانان پارسي هند از برخي متون دشوار پهلوي، گروهي بر اين باورند كه چون بسياري از آن‌ها موبد بوده‌اند از عهده درك اين مفاهيم برآمده‌اند.

دانشمند بیان کرد: خوشبختانه زحمات طاقت‌فرساي محققان پهلوي‌دان غربي و پارسي و ايراني گنجينه عظيم از ترجمه و تفسير اين متون منحصر به فرد برجاي گذاشته است. در اين ميان پهلوي‌دانان ايراني از اوايل سده شمسي حاضر گرفته تا پژوهشگران و متخصصان ساليان اخير كه ذكر نام تك تك آن‌ها به تطويل كلام مي‌انجامد، سهمي بزرگ در پيشبرد اين شاخه اساسي از دانش ايران‌شناسي ادا کرده‌اند.

پژوهشگر زبان‌های باستانی عنوان کرد: تاكيد بر اين قول از آن روز كه نتيجه و ثمره زحمات استادان ايراني زبان‌هاي باستاني به‌ويژه در حوزه مطالعات ادبيات پهلوي كفه ترازوي اين تحقيقات را در ايران سنگين‌تر كرده است.

وی در ادامه سخنانش گفت: در ميان اين بزرگان، استادي هوشمند، تيزهوش، پركار و بي‌ادعا سال‌هاست كه زندگي پربركتش را وقف ترجمه و نشر و تدريس متون پهلوي كرده است. استادي كه كثرت ترجمه‌ها و تاليفات او هر انسان منصفي را به حيرت وا مي‌دارد.

دانشمند افزود: نگاهي به مقالات و كتاب‌هاي استاد دكتركتايون مزداپور نشان مي‌دهد كه وی سال‌هاست با سخت‌ترين متون پهلوي دست و پنجه نرم كرده است. کتاب‌های «شايست و نشايست»، «خيم و خرد فرخ مرد»، «پرسشنیها، آوانویسی، ترجمه، تصحیح متن پهلوی و اوستا، واژه‌نامه» و چه بسا متون ديگري كه كار آوا نويسي و ترجمه آن به اتمام رسيده و در انتظار چاپ و نشر معطل مانده‌اند.

پژوهشگر زبان‌های باستانی ادامه داد: كافي است انسان دست‌نويس mu29 را كه استاد مزداپور براي نخستين بار پرده از اسرار آن برداشت تورقي كند تا دريابد چه دشواري‌هاي نگارشي، لغوي، عبارت‌پردازي و خصوصيات نامتعارف و هزاران نكته باريك‌تر از مو در متون اين دست نويس‌ها نهفته است. دست‌نويس mu29 افزون بر همه ويژگي‌هاي ادبيات پهلوي، دست‌خوش و متاثر از نثري متاخر و گيج‌كننده است.

وی عنوان کرد: پس از چاپ اين دست‌نويس همواره بر آن بودم كه راز پنهان فهم و درك اين عبارات چيست و روزي كه جرات كردم وی به صراحت پاسخ داد، زبان فارسي.

در ادامه این نشست دکترکتایون مزداپور، مولف کتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» ضمن قدردانی از افرادی که در این نشست شرکت کرده‌اند، با اشاره به حجم زیاد کتاب گفت: این افتخار را داشتم تا دكترعلي معلم كتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» را مطالعه کنند.

وی افزود: دانشجوياني كه زبان و فرهنگ باستان مي‌خوانند و با زبان قديم آشنا هستند اين نكته را مي‌دانند كه كلمه‌ها دنباله هم‌اند و گاه عين هم‌اند اما معني آن‌ها گاهي اختلاف دارند به اندازه‌اي كه اگر عين آن كلمه را در ترجمه بگذاریم، جمله كاملا غلط می‌شود.

مزداپور در ادامه سخنانش اظهار کرد: اين نكته‌اي بود كه بارها با آن مواجه می‌شدم. بنابراین، از سال 39 به اين طرف اين واژگان را جمع كردم؛ البته كار كاملا ناقص است. استاداني كه كتاب را ديدند مي‌دانند كه اين كار كار يك نفر نيست بلکه كار يك گروه است. اگر این اثر موفق باشد می‌توانم پیشنهاد کنم که يك گروه از زبان‌شناسان روي تحول زبان از دوره ميانه تا دوره جديد با استفاده از این اثر تحقیق کنند.

دکترعلی معلم، رییس فرهنگستان هنر از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی با بیان این مطلب که در سال‌های اخیر گردش زبان به نحوی بوده که داوری درباره آن بسیار مشکل است، گفت:‌ کتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» یکی از ارزشمندترین آثاری محسوب می‌شود که مولف آن شاید برای نخستین بار در این سرزمین جرات کرده که آغازگري برای بیان حرکت زبان فارسی از یک نقطه به نقطه دیگر ذکر کند.

رییس فرهنگستان هنر در ادامه اظهار کرد:‌ زبان فارسی زبانی است که سال‌ها از این سرزمین صیانت کرده و در آینده نیز صیانت خواهد کرد.

کتاب «واژه و معنای آن از فارسی میانه تا فارسی» اثر دکتر کتایون مزداپور با شمارگان 500 نسخه، 806 صفحه و بهای 25 هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی راهی بازار نشر شده است.