به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)،‌ جلسه نقد و بررسی کتاب «آندری تارکوفسکی» نوشته‌ شان مارتین، ششمین جلد از مجموعه «کتاب‌ کوچک کارگردانان»، دیروز یکشنبه‌ ۱۱ تیر، ‌با حضور فردین صاحب‌زمانی، مترجم کتاب، هادی چپردار، روزنامه‌نگار و منتقد سینما، و سعید شاپوری، فیلمنامه‌نویس، برگزار شد. محمد آسیابانی، روزنامه‌نگار هنری هم دبیری این نشست را به عهده داشت.

در ابتدای این نشست چپردار به معرفی مجموعه «کتاب کوچک کارگردانان» پرداخت و از چاپ کتاب‌های بعدی این مجموعه با عنوان‌های «کریستوف کیشلوفسکی» و «مارتین اسکورسیزی» خبر داد. 

صاحب‌زمانی مترجم کتاب آندری تارکوفسکی، در این نشست گفت: زمانی که این کتاب برای ترجمه به من پیشنهاد شد درگیر ساخت فیلمم بودم. در آن زمان با اصرار آقای چپردار و علاقه زیاد خودم به این کتاب، شروع به ترجمه‌ آن کردم، چون علاقه من به تارکوفسکی اجازه نمی‌داد که کتاب را به شخص دیگری واگذار کنم. این کتاب مقدمه‌ای برای شناخت تارکوفسکی است و برای کسانی که می‌خواهند تارکوفسکی را بشناسند مناسب به نظر می‌آید. از جمله برای کسانی که فیلم‌های تارکوفسکی را دوست دارند، اما نمی‌دانند چرا این فیلم‌ها را دوست دارند!

وی افزود: همچنين این کتاب می‌تواند برای معرفی تارکوفکسی به دانشجويان و يا مخاطبان سطحی فيلم‌های وی راهگشا باشد. تنها نکته‌ای در این کتاب به‌ آن کمتر پرداخته شده و از نقصان‌های کتاب به شمار می‌رود، توجه کمرنگ به مقوله ایمان در دنیا و سینمای تارکوفسکی است که به عقیده من بهتر بود نویسنده به این بحث بیشتر توجه می‌کرد.

وی افزود: تارکوفسکی از دیدگاه من بزرگترین سینماگر جهان است. او با فیلم‌هایش در عمیق‌ترین احساسات و تار‌ و پود هستی آدمی تاثیر می‌گذارد. او با هر پلان تاثیر مجذوب کننده‌ای در وجود آدمی پدید می‌آورد. این کارگردان روس به نقد اثر اعتقاد نداشته است و تنها به تاثیر آنی فیلم تکیه می‌کرده و آثارش این تاثیر آنی را بر مخاطب به طور خیره‌کننده‌ای ایجاد می‌کنند.

صاحب‌زمانی درباره نقد‌هایی که تاکنون به زبان فارسی بر سینمای تارکوفسکی نوشته شده است، گفت: اگر از منظر هنر به آثار این کارگردان پرداخته شود، بیشتر نقد‌ها شبیه به هم در می‌آیند و تنها نقد روان‌شناختی اثر است که می‌تواند تا حدودی از سایر نقدها متفاوت باشد. 

مترجم کتاب «آندری تارکوفسکی»‌ ادامه داد: تارکوفسکی با هفت اثری که از خود به جا گذاشته است، جهانی کوچک را کشف می‌کند و ماکتی از جهان را برای مخاطب به وجود می‌آورد. تاثیر احساسی که با این کار در مخاطب ایجاد می‌شود را نمی‌توان با نقد و تحلیل به دست آورد. اگر می‌خواهیم آثار او را نقد کنیم، باید ابتدا تجربه حسی را کسب کنیم و پس از آن به نقد بپردازیم.

صاحب‌زمانی درباره تاثیر تارکوفسکی بر سینمای ایران گفت:‌ بسیاری از کارگردانان ایرانی مهر و امضای این کارگردان را به صورت نهان یا آشکار در اثر خود دارند. تارکوفسکی مقلدان بسیاری در جهان داشته و بسیاری از بازیگران و شاگردانش پس او راه وی را پیش گرفته و حتی گاهی از او عبور کردند.

وی اظهار کرد: تارکوفسکی از آزمون زمان عبور کرده است و اگر مشغله‌های زندگی نوین اجازه دهد بسیاری از مردم جامعه به او علاقه‌مند خواهند شد.

در ادامه این نشست چپردار گفت: مجموعه «کتاب کوچک کارگردانان»، شامل کتاب‌های مختصری است که تنها برای علاقه‌مندان و مخاطبان عادی به منظور آشنایی با مفاخر سینما تولید شده‌اند و برای منتقدان و افرادی که سینما را بهتر می‌شناسند مناسب نیستند.

وی درباره روند کند چاپ کتاب‌های این مجموعه افزود: مترجم عام نمی‌تواند این کتاب‌ها را ترجمه کند. نخست باید مترجمی علاقه‌مند که شناختی کامل و جامع به کارگردان داشته و به زبان انگلیسی نیز تسلط داشته باشد پیدا می‌کردیم که این خود پروسه‌ای طولانی را در بر می‌گرفت و پس از ترجمه نیز برای چاپ و طی مراحل اداری آن زمانی در حدود ۶ ماه تا یک سال نیاز است. 

چپردار در پاسخ به این سوال دبیر جلسه که «چرا باید به تارکوفسکی پرداخت؟» اظهار کرد: تارکوفسکی یکی از بزرگترین کارگردانان سینمای جهان است. آثار او از آزمون زمان عبور کرده‌اند. دشواری سینمای تارکوفسکی و ساختارمند نبودن آثار او زمینه را برای پرداختن به وی ایجاد کرده است.

در این نشست همچنین شاپوری پس از انتقاد به اوضاع کنونی سینمای ایران درباره کتاب «آندری تارکوفسکی» گفت: هدف نویسنده این کتاب شناساندن این نویسنده به مخاطبان عام است. این کتاب شناخت نسبی را به مخاطب می‌دهد اما به سبب نقصان‌هایی که دارد مخاطب را به شناختی کامل نمی‌رساند.

وی درباره تارکوفسکی اظهار کرد: تارکوفسکی در آثار خود زندگی می‌کند. بسیاری از شخصیت‌های فیلم‌های او با وجود این که به طور کامل شبیه او نیستند، بسیاری از نشانه‌های زندگی این کارگردان را دارند. تارکوفسکی به چیزی که می‌ساخته ایمان داشته است. فیلم‌های او روایتی رویاگونه دارند. تمامی انسان‌ها هنگامی که در زندگی به یک بن‌بست می‌رسند یا از شرایط زندگی خود راضی نیستند به رویا رو می‌آورند. فیلم‌های تارکوفسکی روایت درون او است. تارکوفسکی فیلم‌هایش را ساخت تا خود را بیان کند. 

کتاب «تارکوفسکی» نوشته «شان مارتین» ششمین جلد از مجموعه «کتاب کوچک کارگردانان» است که با نظارت هادی چپردار، توسط نشر «آوند دانش» منتشر می‌شود. این کتاب با ترجمه فردین صاحب‌الزمانی در 342 صفحه همراه با هشت صفحه تصاویر رنگی به بهای هشت هزار تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.