به‌ گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از ستاد خبری سرای اهل قلم بیست‌و پنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، در این نشست که با حضور مشتاقان علم و اندیشه و گروهی از علاقه‌مندان به اندیشه‌های شهید مطهری، صبح امروز (13 اردیبهشت‌ماه) در سالن اصلی سرای اهل قلم برگزار شد، دکتر عبد‌الله نصری از شاگردان معروف علامه جعفری گفت: پرسش بنیادی درباره متفکر شهید آیت‌الله مطهری این است که چه عاملی سبب شد که مطهری، «مطهری» شود؟ در این‌باره باید به چند نکته مهم توجه کرد. نخست آن‌که مطهری شخصیتی بود که «تفکر» را جدی می‌گرفت. به این مفهوم که او حتی در روز‌های نخست انقلاب که شورای انقلاب را همراهی می‌کرد، همواره در پی آن بود که پایه‌های انقلاب هرچه زودتر به درستی شکل گیرد تا او بتواند آرا و اندیشه‌های خود را دنبال کند. 

وی با بیان این‌که «فردی که تفکر را جدی می‌گیرد، باید به لوازم آن آشنا باشد» گفت: لازمه این امر، جدی نگرفتن مقام و منصب است و فردی که در پی صحیح اندیشیدن است، نباید خود را در گیر مقام و منصب کند. 

استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: شهید مطهری معتقد بود که برای درست اندیشیدن باید به تفکرات گوناگون توجه کرد. او پنجره ذهنش را به روی سایر تفکرات نمی‌بست؛ در حالی که امروزه بسیاری افراد برای اندیشه‌های خود اصالت قایلند و قبل از درک اندیشه‌ای تازه درباره آن حکم صادر می‌کنند. بنابراین مواجهه‌ای که امروزه با تفکرات غربی می‌شود، در اندیشه شهید مطهری جایی نداشت. او معتقد بود که تفکرات غربی باید با ترجمه صحیح و دقیق مطالعه شوند تا بتوان درک درستی از آن تفکر داشت. 

وی افزود: این نگاه مطهری یک پیش‌فرض بنیادین داشت و آن این که خداوند تمامی اندیشه‌های صحیح را در وجود یک فرد قرار نداده است. بنابراین باید همه تفکرات و اندیشه‌ها را مورد مطالعه قررداد. یکی از دلایل مطهری شدن او این بود که اندیشه متفکران را با دقت خاصی مطالعه می‌کرد. به عنوان مثال اندیشه هگل را همگام با مترجم این اندیشه مطالعه کرده بود.

نصری با بیان این که «ذهن مطهری مساله‌یاب بود و صرفا در پی پاسخ به شبهات نبود» گفت: او به ‌عنوان یک فیلسوف با دیگر فیلسوفان و اندیشمندان روبه‌رو می‌شد. برای مثال، درباره اندیشه‌های «کانت» تنها به ارایه شرحی درباره کانت اکتفا نمی‌کرد بلکه اندیشه‌های او را مورد تفکر و ریشه‌یابی قرار می‌داد. 

وی دیگر ویژگی‌ این متفکر شهید را شیوه مواجهه او با اندیشه‌ها دانست و گفت: او در وهله نخست به تحلیل مفاهیم می‌پرداخت. این درحالی است که امروزه بسیاری از مفاهیم مانند «آزادی» مطرح می‌شوند در حالی که هنوز درک و تعریف درستی از آن وجود ندارد. مطهری حتی در مباحث انتزاعی و تخصصی فلسفی هم ابتدا به تحلیل مفهومی می‌پراخت و آنگاه در مباحث انتزاعی و تخصصی فلسفی، تاریخچه و تحولات آن اندیشه را مورد واکاوی قرار می‌داد. 

نصری دلیل متفاوت بودن منبر‌های شهید مطهری را پژوهش محوربودن مباحث مطرح شده در منبر‌های او عنوان کرد و گفت: حتی بسیاری از آثار شهید مطهری طرحی پژوهشی بودند که ابتدا در منبر‌ها مطرح می‌شدند. دلیل این امر اعتقاد مطهری به مورد نقد قرار دادن اندیشه‌هایش در میان طیف‌های گوناگون متفکران و توده مردم بود. 

استاد دانشگاه علامه‌طباطبایی افزود: ویژگی دیگر این متفکر شهید حرکت کردن در متن اندیشه‌های دیگر متفکران بود. این در حالی است که بسیاری از متفکران در حاشیه این تفکرات حرکت می‌کنند و تنها در پی پاسخگویی به شبهاتند. با آن‌که بنیان بسیاری از اندیشه‌های مطهری صدرایی بود. او در بیان اندیشه‌های خود ابتدا رویکردی معرفت‌شناسانه را لحاظ می‌کند و این ناشی از تجربیاتی است که مطهری در نتیجه مطالعه آثار اندیشمندان غربی دریافت کرده بود.

نصری ادامه داد: مطهری شاگرد علامه طباطبایی بود و اندیشه‌های ایشان را نیز در آثارش مورد نقد قرار می‌داد. این امر در حالی بود که علامه‌ طباطبایی هم از این نقد استقبال می‌کرد و این نکته باید در تربیت معلمان و پرورش روحیه نقد و نقد پذیری مورد توجه قرار گیرد. 

استاد فلسفه دانشگاه، «استقلال فکری مطهری» را از دیگر ویژگی‌های ممتاز او برشمرد و افزود: امروزه در تجلیل از متفکران تنها به تجلیل از او می‌پردازیم. این در حالی است که متفکران اصیل، استقلال فکری دارند و از نقد افکارشان بهره می‌برند. ویژگی مهم دیگر شهید مطهری انصاف او در نقد بود و او در تعامل با دکتر عبد‌الحسین زرین‌کوب ضمن آن‌که آثار او را مود نقد قرار می‌داد، از او تجلیل می‌کرد و دعوت می‌کرد آثارش را نقد و بررسي كند.