به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، رضا کوچک‌زاده در هشتمین جشنواره نقد برای مقاله «۱۵۰ کروموزوم ارزشمند» منتشر شده در مجله آينه پژوهش؛ شماره ۱۲۴؛ مهر ـ آبان ۱۳۸۹، در حوزه هنر برگزیده شد. 

کوچک‌زاده در این مقاله به نقد کتاب «تعزیه در عراق» نوشته عباس خدوم جمیلی و ترجمه دکتر مجید سرسنگی می‌پردازد که در آن ادعا شده شبیه‌خوانی خاستگاهی عربی دارد و در کشور عراق شکل گرفته، پس از آن از طریق هندوستان وارد ایران شده است. نویسنده مقاله معتقد است که ادعای این کتاب بی‌اساس است و مبنای تاریخی مستدلی ندارد. او در نقدش سعی کرده استدلال‌های سست و فقدان منابع نویسنده عراقی را نشان دهد.

«فقدان مسوولیت‌های فرهنگی در کشور باعث شد با وجود این‌که نقد رشته اصلی من نیست احساس مسوولیت کنم و این متن را بنویسم.» کوچک‌زاده با بیان این سخن، افزود: نمی‌دانم چرا گروهی در کشور اصرار دارند که ما داشته‌های خود را انکار کنیم.

او با ابراز تاسف از این‌که چنین کتابی را «فرهنگستان هنر» منتشر کرده، گفت: این کتاب در سال ۱۳۸۶ منتشر شد و یک سال هم از انتشار آن گذشت اما هیچکس نسبت به آن واکنشی نشان نداد. نکته جالب اینجاست که نویسنده کتاب برای اثبات مدعای خود دقیقا از همان رویکردی بهره گرفته که پژوهشگران ایرانی درباره شبیه‌خوانی داشته‌اند و صرفا جای کشورها را عوض کرده و عراق را به جای ایران نشانده.

کوچک‌زاده با توضیح اینکه این کتاب پایان‌نامه دکترای نویسنده در یکی از دانشگاه‌های انگلستان بوده،‌ گفت: متاسفانه دکتر مجید سرسنگی که خود صاحب کرسی تعزیه‌شناسی در دانشگاه است، مقدمه‌ای بر ترجمه‌اش نوشته که از خود کتاب ضعیف‌تر است؛ ایشان در مقدمه گفته که پژوهشگران ایرانی باید چنین کتابی را الگو قرار دهند و به پژوهش بپردازند.

وی با اشاره به این‌که کارهای نسبتا خوبی در حوزه پژوهش شبیه‌خوانی صورت گرفته، افزود: هرچه زمان می‌گذرد سندهای بیشتری به دست می‌آیند که پژوهشگران پیش از این به آن‌ها دسترسی نداشته‌اند، بنابراین پژوهش در حوزه شبیه‌خوانی باید مدام و همچنان ادامه یابد و با استفاده از سندهای تازه و رویکردهای نو پژوهش‌های بهتر و دقیق‌تری صورت گیرد.

این مقاله در زمان انتشار خود بازتاب خوبی در میان مخاطبان داشته و نویسنده بازخوردهای خوبی از خوانندگان گرفته، اما او اهمیت چنین جشنواره‌ها و جایزه‌هایی را در این دانست که «باعث می‌شود به بهانه آن‌ها مسوولین امر و همکاران خودمان این نوشته‌ها را بخوانند» و گفت: ما ممکن است به دلیل مشغله‌هایمان فرصت نکنیم بعضی نوشته‌های همدیگر را بخوانیم و این جشنواره‌ها این فرصت را فراهم می‌کنند که با پژوهش‌های هم آشنا شده و نقدها را بخوانیم.

به گفته کوچک‌زاده این نقد در شماره آینده نشریه «میراث مکتوب» تجدیدچاپ خواهد شد اما در این نسخه تازه بازنگری شده و سندی که در فاصله چاپ اول نقد تا کنون به دست آمده به این متن افزوده شده و او سعی کرده استدلال‌های خود را در اثبات ریشه‌های ایرانی شبیه‌خوانی محکم‌تر کند.

او گفت: با تجدید چاپ موافق نیستم مگر این‌که با ویرایش و پالایش جدی همراه باشد و متن تجدید چاپ شده حرف‌‌های تازه‌تری برای گفتن داشته باشد.

کوچک زاده دوماه برای نوشتن این متن دوازده صفحه‌ای وقت گذاشته و می‌گوید: این نقد را بیشتر از هرکسی برای خودم نوشتم تا بهتر متوجه شوم که مشکلات این کتاب چیست و بیشتر در ریشه‌های شبیه‌خوانی تامل کنم.

این هنرمند در پایان سخنانش گفت: متاسفانه هیج‌کس سرجای خودش قرار نگرفته. من کارگردان تئاترم و کار من نقد نیست؛ گرچه در زمینه نقد مطالعه جدی داشته‌ام و در دوره‌هایی نقد تئاتر کرده‌ام اما می‌خواستم خودم بیشتر یاد بگیرم و نخواسته‌ام منتقد تئاتر باشم. جایزه‌های چنین جشنواره‌هایی هم باید به کسانی تعلق بگیرد که از اساس کارشان نقد است و در این زمینه تخصص دارند.

کوچک‌زاده متولد ۱۳۵۵، دارای مدرک کارشناسی تئاتر از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشگاه تربیت مدرس است. وی نمایشنامه‌های مختلفی نوشته و کارگردانی کرده. همچنین کتاب‌ها، پژوهش‌ها و مقالات مختلفی از وی به چاپ رسیده است.