به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، این مجموعه دربرگیرنده پنج مجموعه شعر از م.آزاد با عنوان های «دیار شب»، « قصیده بلند باد»، «آیینه ها تهی ست»، «با من طلوع کن» و «شعرهای تازه» است.
علاوه بر این دفترهای شعر، یادداشت ناشر، مقدمه ای به قلم احمد شاملو بر نخستین دفتر م. آزاد با عنوان «دیار شب» و مقدمه‌ای از شاعر که با توضیحات وی درباره هر یک از مجموعه شعرهایش همراه شده، نیز در این اثر آمده است.
دفتر شعر «دیار شب» در برگیرنده شعرهایی از سال‌های ۱۳۳۳و ۱۳۳۴ است که بیشتر در قالب چارپاره سروده شده‌اند. مجموعه‌های شعر «قصیده بلند باد»، « آیینه ها تهی‌ست» و «با من طلوع کن» به ترتیب در سال‌های ۱۳۴۵، ۱۳۴۶ و ۱۳۵۲به چاپ رسیده‌اند.
آزاد مجموعه «با من طلوع کن» را دوره دیگری در شعرش می داند و از آن به عنوان حرکتی از بیان گنگ سمبل و تمثیل به سوی بیان روشن اجتماعی با بیان غریزی و تند و خشن یاد می‌کند. در دو مجموعه «قصیده بلند باد» و « آیینه ها تهی‌ست» شاعر نمونه‌هایی از تجربه‌هایش در قالب غزل را نیز ارایه کرده است.
علیرضا رییس‌دانایی، مدیر موسسه انتشارات نگاه، در یادداشتی بر این اثر ضمن معرفی شاعر بر این نکته تاکید کرده است که آزاد با همان نخستین شعرهایش نشان داد هم با ادبیات کلاسیک ایران آشناست و هم به نوگرایی معتقد است.
وی وجه تمایز آزاد با دیگر شاعران را تلفیق زبان آرکائیک و نوعی مدرنیسم می‌داند که سبب شد این شاعر به زبان ویژه‌ای در شعرش دست یابد و کلامش از هم عصرانش متمایز شود.
وی همچنین معتقد است زبان روان و سلیس و واژگانی که در میان سطور شعر شاداب و پرخون زندگی می‌کنند در کنار دانش شعری و ادبی آزاد، نوعی تشخص به کار او می دهد.
احمد شاملو در مقدمه خود در آغاز به ارایه توضیحاتی پیرامون این موضوع که چرا عده‌ای شعر نو و سروده هایی از این دست را شعر نمی دانند، پرداخته و معتقد است این گروه قالب‌ها را به جای مفهوم چوب می‌زنند.
وی در ادامه از شعرهای آزاد به عنوان احساس بشری یاد کرده است که رنج می برد و بر این نکته تاکید دارد که «نَفسِ گفتن، نَفسِ حرف زدن و نَفسِ تلاش کردن» نشانه امید به زندگی است.
این شاعر در بخش دیگر از مقدمه‌اش به این مساله اشاره دارد که در اشعار آزاد، جهت زندگی و جهت مسوولیت تغییر یافته است. از سوی دیگر شاملو، شاعر را یک راهنما و یک چراغ‌دار می‌داند، برهمین اساس وجدان بشری شاعر به او فرمان می‌دهد که یا دم فرو بندد یا از تبلیغ یاس بپرهیزد. همچنین به باور او مسوولیت هنرمند چیزی است که وجدان او سبب می شود نتواند آن را از خود سلب کند.
بنابراین شاملو در پایان مقدمه خود به این نتیجه می رسد که در اشعار آزاد تلاش هست، اما مسوولیت در برابر مخاطب فراموش شده است. البته او بر این نکته تاکید کرده است که «آزاد این مسوولیت را به زودی خواهد یافت. من این را یقین دارم.»
آزاد نیز خود در مقدمه‌ای که بر این مجموعه نگاشته است با اشاره به افزودن شعرهایی جدید در این کتاب، که پیشتر در کتابی مستقل نیامده اند به ارایه توضیحاتی درباره روندی شاعری‌اش از نخستین دفتر تا آخرین آن‌ها ، پرداخته است.
وی بر این نکته تاکید داشته است که بهره‌وری از تجربه های نیما برای دستیابی به زبان و بیانی مستقل، زمان می‌برد و شاعر اگر با زبان شعر کهن نَورزَد و مرحله به مرحله شکل شعرش را دگرگون نکند، نه از تجربه‌های نیما بهره‌ای می‌برد و نه به استقلالی در سبک بیان دست می‌یابد.
این شاعر همچنین معتقد است زیبایی شعر در لحظه وار بودن شعر است، شعری که چشمه وار از درون بجوشد و لحظه ای بدرخشد؛ برهمین اساس شعرهای کوتاه را با همه ایجاز و اختصارشان کامل‌تر و خودجوش تر می بیند.
از سوی دیگر آزاد این پرسش را مطرح می کند که «شعر اگر در ذهن خواننده اثری بر جای نگذارد، اگر خواننده را لحظه‌ای بی خویش و سرمست نکند؛ و شوری، جذبه ای و اندوهی برنیانگیزد؛ شعر اگر رودی همهمه گر و جویباری زمزمه گر نباشد، چگونه شعری است؟»
او شعر را گوهری کمیاب، دیریاب و تقطیر زندگی شاعر می‌داند و معتقد است «ای بسا دیوان‌ها و منظومه‌هایی که حتی یک لحظه شاعرانه هم ندارند». برهمین اساس هیچ گزیده شعری نیست که پسند همه خوانندگان شعر باشد و فراهم کردن گزیده شعر زمانی میسر است که تمامی تجربه های شعری یک شاعر در اختیار خوانندگان باشد و این مجموعه نیز با همین هدف تدوین شده است.
آخرین بخش این مجموعه به فهرست الفبایی سطر نخست اشعار اختصاص یافته است.
نمونه شعری از این مجموعه با عنوان «من از پریشانی‌ها سخن نمی‌گویم»:
«من از پریشانی ها
سخن نمی گویم:
بزرگ بودن رود از پرنده‌یی‌ست که با نای سبز خونین
می‌خواند!
بزرگ بودن رود از نبودن است
به دریا نشستن است
و رازی نگفتن است؛
نه گفتن!
من از پریشانی‌ها، سخن چگونه بگویم؟»
محمود مشرف آزاد تهرانی (م. آزاد) در سال ۱۳۱۲ در تهران به دنیا آمد. در سال ۱۳۳۶ از دانشکده ادبیات و زبان فارسی دانشگاه تهران در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شد و دوره دانشسرای عالی تهران را نیز گذراند. سپس ۱۰ سال به آموزگاری ادبیات فارسی پرداخت و در سال ۱۳۴۶ به استخدام کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درآمد. او علاوه بر ترجمه اشعار شاعران غیر فارسی زبان، در زمینه زندگی نامه، نقد ادبی و ادبیات، و قصه به شعر و نثر برای کودکان نیز آثاری منتشر کرده است. وی در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۸۴ درگذشت.
«دیار شب»، «قصیده بلند باد و دیدارها»، «آیینه‌ها تهی‌ست»، «با من طلوع کن»، «گزینه اشعار»، «گل باغ آشنایی»، «باید عاشق شد و رفت»، «بهار زایی آهو» و «باید عاشق شد و خواند» (زندگی و شعر م. آزاد به کوشش محمد فتاحی) عنوان مجموعه شعرهای منتشر شده این شاعر در حوزه شعر است.
در حوزه ترجمه و تالیف نیز م. آزاد صاحب آثاری چون «پریشادخت شعر» (زندگی و شعر فروغ فرخ‌زاد)، «شعرهای کارل سندبرگ» و «سفرهای شگفت ادیسه» است.
حدود ۵۰ اثر در زمینه داستان و شعر نیز از این شاعر و نویسنده در حوزه ادبیات کودک و نوجوان با عنوان هایی چون «طوقی»، «عمو نوروز»، «کی از همه پر زورتره»، «لی‌لی–لی‌لی حوضک»، «شعرهایی برای کودکان»، «خاله سوسکه»، «خاله موندگار»، «گنجشکک اشی مشی و لک‌لک باغبون باشی»، «گزیده داستان‌های مثنوی»، «خاله سوسکه کجا میری؟»، «بز بز قندی»، «جم جمک برگ خزون»، «بچه‌ها بهار»، «پیره‌زن گل پیرهن» و «شهربازی» به چاپ رسیده است.
«مجموعه اشعار م.آزاد» در ۵۵۰ صفحه، با شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۲ هزار تومان از سوی نشر نگاه منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
شنبه ۳ دی ۱۳۹۰ - ۱۲:۲۲
نظر شما