مجموعه حاضر كه پنج فصل به همراه دو مقاله مرتبط را شامل ميشود، صورتبندي غربالشده و پيراسته از حواشي و مباحث متنوع و فراوان مطرح شده در كلاس درس درباره موضوع باستانشناسي دين است كه دكتر حكمتالله ملاصالحي تدريس آن را به عهده داشته است. واحد درسي «باستانشناسي آيين و اديان» از جمله دروسي است كه پيشبيني شده و در تصويب نهايي مورد موافقت به وزارت علوم و تحقيقات و فناوري قرار گرفته است.
پس از ديباچه و پيشگفتار در فصل نخست به تحليلي معرفتشناختي بر باستانشناسي دين ميپردازد. فصل دوم، وجه آموزهاي ـ كلامي دين و فصل سوم به لايه رفتاري باستانشناسي دين اشاره ميكند. فصل چهارم به لايه كالبد مادي دين و فصل پنجم سهم منابع مكمل در باستانشناسي دين را تشريح ميكند. فصل ششم مناسبتهاي بنيادين ميان باستانشناسي (آركئولوژي) آورده شده و فصل هفتم نيز جنبههاي زيباشناختي و آييني هنر سفالگري ارايه شده است.
ملاصالحي مينويسد: ظهور و حضور دين بر صحنه تاريخ آدمي به غايت تناقضآميز بوده است. تناقضآميز به اين معنا كه سنتهاي ديني هم پيام نوعدوستي، عشق، شفقت، همدلي و برادري را در جان و در ميان پيروان خود دميده و تبليغ و ترويج و تأكيد كردهاند، هم آنكه آتش ستيز را عليه مخالفان و معاندان خود افروختهاند. واقعيت اين است كه آموزههاي ديني و نظامهاي اعتقادي استوار بر شانه دين و منظر و معرفت ديني در فرايند تاريخ سخت و سنگين عليه يكديگر نبرد كرده و جنگيدهاند.
وي ميافزايد: رويكردهاي نوبنياد باستانشناسي آيينها و اديان مفقود گذشته مولود همين كشف و جراحي باستانشناختي تاريخ بوده است. آن سنتهاي ديني و مشاهدات و مكاشفات عرفاني و تجربههاي عميق انفسي و مواريث مدني و معنوي تاريخ بشري ما اينك زير تيغ جراحي آفاقيترين نظامهاي دانايي و انديشه تاريخي و تاريخمدارترين تمدنها لايه به لايه كاويده و محك زده و دربارهاش داوري ميشود.
كتاب «باستانشناسي دين با فانوس نظر در جستجوي آيينهاي گمشده» براي دانشجويان رشته باستانشناسي در مقاطع دكتري به عنوان منبع اصلي درس سمينار به ارزش 4 واحد، كارشناسي ارشد به عنوان منبع مبنايي كليه دروس پيش از تاريخ، و كارشناسي به عنوان منبع كمكدرسي درس باستانشناسي قرآن كريم به ارزش 2 واحد تدوين شده است.
اين كتاب در 260 صفحه به بهاي 35000 ريال، به كوشش سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت) منتشر شده و در اختيار دانشجويان و علاقهمندان باستانشناسي قرار گرفته است.
نظر شما