یکشنبه ۱۷ مهر ۱۳۹۰ - ۱۲:۰۰
ادبيات در تار و پود خود با موسيقي در هم تنيده است

نشست نقد و بررسي كتاب «ارغنون ساز فلک» ارجنامه استاد فريدون حافظي، عصر دیروز (شنبه 16 مهر) در سراي اهل قلم برگزار شد. به گفته نيما تجبر، كارشناس موسيقي و ادبيات، ادبيات در تار و پود خود با موسيقي در هم تنيده است و اين پيوند بايد اسبابي شود كه اين دو گروه همواره در تعالي فرهنگ و بهبود یکدیگر تلاش كنند.-

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين نشست با حضور محمد سرير، مدير عامل خانه موسيقي، مصطفي ساكت، نويسنده كتاب «ارغنون ساز فلک»، نيما تجبر، كارشناس موسيقي و ادبيات و سيدعليرضا ميرعلي‌نقي، پژوهشگر موسيقي در سراي اهل قلم برگزار شد.

در ابتدا، مصطفي ساكت با بیان اینکه كتاب دربردارنده 46 مطلب شامل شعر، مقاله و خاطره است، افزود: اين نوشته‌ها به افتخار استاد «فريدون حافظي» نوشته شده و جمع‌آوري آن حاصل 18 ماه تلاش است.

وي با بيان اينكه كتاب بر دو مبناي «شيوه نوازندگي» و «اخلاق هنري» اين هنرمند شكل گرفته، اظهار كرد: تمام هنرمندان موسيقي، همكاران و دوستان اين استاد پيش از آنكه به بحث شيوه نوازندگي و نواهايی كه او ساخته بپردازند، اخلاق او را مدنظر قرار داده‌اند.

نويسنده كتاب «ارغنون ساز فلک» ادامه داد: نكته مهمي كه در خلال گردآوري كتاب با آن روبه‌رو شدم اين بود كه استادان موسيقي با قلم سر سازگاري ندارند. برخي از استادان موسيقي هم كه اهل قلم بودند، به دليل شرايط جسماني نتوانستند اين كار را انجام دهند ولي من به هر شيوه‌اي كه امكان داشت از دوستداران و استادان موسيقي نوشته‌ا‌‌‌ي گرفتم.  

وي در ادامه بخشي از يادداشت «رحيم معيني كرمانشاهي» را براي حاضران در نشست خواند.

در ادامه، محمد سرير چاپ كتاب «ارغنون ساز فلک» را كار نيكويي دانست كه در راستاي فعاليت فرهنگي صورت گرفته و پس از توضيحاتي درباره روند شكل‌گيري موسيقي توضيح داد: نوازندگان دوران گذشته موجب شدند موسيقي در حافظه تاريخي بسياري از مردم بماند و پخش آثار اين هنرمندان تک‌نواز محوريت موسيقي ملي را حفظ كرد.

سرير بيان كرد: آثار سكان‌داران كشتي موسيقي ملي موجب حفاظت از موسيقي شد. در حال حاضر مي‌توان به آثار باقي مانده اين هنرمندان تكيه كرد كه تنها منبع و ماخذ ما است.

وي يكي از مشكلات آثار كلامي امروز را كه به گفته او مانند گذشته ماندگاري ندارد، ضعف پيوند بين ادبيات و موسيقي دانست و ادامه داد: داشتن دانش ادبي در حوزه هنرهاي ايران، قدم بسيار بزرگي است.

سرير گفت: يكي از ويژگي‌هاي استاد حافظي به نگاه عاقلانه او باز مي‌گردد كه فراتر از موسيقي است. وي در رشته ديگري تحصيل كرد ولي در كار موسيقي موفق‌تر از ديگران بود.

در ادامه، نيما تجبر با بيان اينكه در فرهنگ امروز ما مجموعه‌اي پديد آمده به نام ارجنامه‌نويسي كه اين روند را مي‌توان در ادامه شرح حال‌نويسي كهن دانست، اظهار كرد: در زماني كه زندگان تمايل ندارند درباره ديگر زندگان اظهار نظر كنند، خرسندم «مصطفي ساكت» كوشيده با زحمت زياد درباره بزرگي كه خوشبختانه در ميان ما هست مقالاتی و حرف‌هایی گرد آورد. شخصيت بي‌مانندي چون «حافظي» موجب شد همه او را در اين نوشتار، نازنين و متواضع بدانند و درباره او سخن بگويند.

وي توضيح داد: كتابي كه ارجنامه است سويه‌هاي متفاوتي به خود مي‌گيرد و حاوي مجموعه مقالاتي ناهمگون مي‌شود. اين ناهمگوني در اين اثر گاهي حاصل تحرير تقريرات بوده است، يعني «مصطفي ساكت» به عنوان گردآورنده كتاب از كوشش دست نكشيده كه استاد هنرمندي درباه حافظي حتي چند كلمه بگوييد و او آن را مكتوب كند كه سبب ناهمگوني کل مجموعه شده است.

تجبر ادامه داد: ساكت مي‌توانست مقالات يكدست‌تري را انتخاب كند ولي به هر حال دشواري كار او مشخص است. پيشنهاد مي‌كنم براي چاپ مجدد اين موضوع بازنگري شود كه افرادي كه فرصت نوشتن مقاله نداشتند فقط به سخن كوتاه آنان براي چاپ کتاب بسنده نشود.

وي درباره ارتباط موسيقي و ادبيات سخن گفت و اظهار كرد: اين دو در ريشه و بنيان وابستگي ذاتي دارند و در گوهر خيال انگيزي وامدار يكديگرند، اما اهالي موسيقي و ادبيات از هم دورند. وقتي به روند موسيقي نگاه كنيم خوانندگان متاخر، شعر را درست نمي‌خوانند در حالي كه خوانندگان كهن وقت بسياري براي اين موضوع مي‌گذاشتند.

تجبر با بيان اينكه متن‌هاي ادبي پر از نكات بي‌شمار موسيقي ايراني است در حالي كه هيچ‌كدام از اين دو گروه -ادیبان و موسیقی‌دانان- خود را متولي شناخت و استخراج این نكات نمي‌دانند، ‌اضافه كرد: اديبان و موسيقی‌دانان نيازمند همكاري و هم‌انديشي با يكديگرند. ادبيات در تار و پود خود با موسيقي در هم تنيده است. اين پيوند بايد اسبابي شود كه اين دو گروه همواره برای جست و جو و عرضه فرهنگ و بهبود یکدیگر تلاش كنند. 

سيدعليرضا ميرعلي‌نقي در ادامه، استاد حافظي را از معدود افرادي دانست كه دشمن ندارد و گفت: اين اتفاق نادري است او حتي منتقد ندارد چون جاذبه شخصيتي او بالا است. 88 سال زندگي پاک و بي‌پيرايه سخت‌تر از اجراي موسيقي فاخر است.

وي با ابراز خرسندي از انتشار كتاب كه در قالب ارجنامه منتشر شده، توضيح داد: ارجنامه‌نويسي دو شكل دارد يا خاطره‌گويي است يا موضوع ربطي به سوژه اصلي كتاب ندارد و به شخصي تقديم مي‌شود. در حوزه موسيقي بخش خاطره‌گويي پررنگ‌تر است و بالاي 10 عنوان ارجنامه و يادنامه مكتوب شده.

ميرعلي‌نقي با بيان اينكه سقف مقالات پژوهشي و دانشورانه اين كتاب از خاطره‌گويي بيشتر است، بيان كرد: ذكر خاطره عيب نيست بلكه بخشي از تاريخ موسيقي است كه هيچ گاه ضبط نشده ولي مهم است خاطره‌نويسي از كلي‌گويي دور شود و به چرايي خوبي رفتار و كار موسيقی‌دان پرداخته شود.

اين نشست با پرسخ و پاسخ پايان يافت. 

استاد فريدون حافظي، جواد لشكري، فرهنگ جولايي، فاضل جمشيدي، رضا مهدوي، محمدحسين ساكت و جمشيد كيانفر از جمله هنرمندان حاضر در اين نشست بودند.

مصطفي ساكت، دانشجوي كارشناسي ارشد مهندسي هوا و فضا و هنرجوي دوره عالي نوازندگي تار و سه تار استاد حافظي است.

فريدون حافظي در سال 1301 متولد شده است. وي از نوازندگان موسیقی سنتی ایران است و ساز تخصصی او تار محسوب مي‌شود. حافظی به تمام دستگاه‌های موسیقی سنتی ایران علاقه‌مند است. او آهنگ‌های بسیاری ساخته است که بيشتر آنها از جمله قطعات شناخته شده موسیقی ایران به شمار می‌روند.

كتاب «ارغنون ساز فلک» با نام فرعی «ارجنامه استاد فريدون حافظي» در شمارگان سه‌هزار نسخه و با قيمت 15هزار تومان از سوي موسسه انتشاراتی عرفان منتشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط