كتاب «ابعاد انسانی و جلوههای فنی اشعار نازك الملائكة» نوشته «ساميه صادق» تجربه شعری عربی ريشهداری را بررسی میكند كه تأثيری عميق بر شعر عربی به ويژه «شعر عربی جديد» به جای گذاشت./
اين كتاب كه از سوی «شورای عمومی كتاب سوريه» منتشر شده با پرداختن به «شعر نو» آغاز میشود كه بحث و مناقشه و اختلاف نظر بسياری را در محافل ادبی همراه داشته است. نازك الملائكه سابقه ارزشمندی در اين زمينه دارد و با آنكه ناقدان بر نقش پيشگام او در خلق شعر نو عربی اتفاق نظر ندارند ولی جايگاه وی در اين زمينه به هيچ وجه قابل چشم پوشی نيست.
نويسنده اين كتاب معتقد است كه اشعار «نازِك» عرصهای بارور برای كشف ابعاد فنی، روانی و اجتماعی آن است. اشعار اين شاعر عراقی، از آثار پيشرو در نهضت شعر نو عربی و نمونه فرهنگی بسيار مناسبی هم برای پرداختن به شعر نو و هم نظريهپردازی نقدی درباره اين نوع از اشعار محسوب میشود.
اين كتاب كه از سه فصل تشكيل شده است. در فصل اول به ابعاد انسانی در اشعار نازك الملائكه میپردازد و نمونههايی از اشعار او را در موضوع هاي مرگ و زندگی، اندوه و شادمانی، آزادی و ارزش، مرد و زن، زمان و مكان و رنگ و فعاليت بررسی میكند.
فصل دوم به مهمترين بعد اشعار نازك يعنی جلوههای فنی آن در ساختار قصيده، روشهای بيان، تصويرسازی، ساختار زبانی، ريتم و موسيقی میپردازد. به عقيده نويسنده بررسی اين موارد در اشعار شاعری كه در توليد و تنوع در به كارگيری ساختار لغوي و شعری بسيار چيره دست است، چندان آسان نيست.
شناخت كامل نازك از بحرهای شعری و ويژگیها و امكانات آنها نگاه نويسنده را در اين فصل به خود جلب میكند. نازك به خوبی بر به كارگيری بحرهای شعری در جايگاه خود و تنوع در به كارگيری متنوع بحر طويل و خفيف و وافر، متناسب با موضوعهاي شعریاش مسلط بود و اين تسلط نازك بر بحرهای شعری، ريتم شعری را به يكی از موفقترين شاخصههای شعریاش تبديل كرد.
فصل سوم هم محور نقد را در تأليفات اين بانوی اديب عراقی بررسی میكند. نازك الملائكه علاوه بر ديوانهای شعر، آثاری را نيز در زمينه نقد اجتماعی و نقد شعر و به ويژه شعر نو از خود به جای گذاشته است. اما آنچه بيش از هر چيز او را به عنوان يك ناقد مطرح میكند، نقد او در عرصه شعر است. نازك را از نخستين ناقدان و نظريهپردازان نقد شعر نو عربی میدانند.
«نازك صادق الملائكة» معروف به نازك الملائكه در سال 1923 در بغداد به دنيا آمد. در خانوادهای اهل فرهنگ رشد كرد و به سمت علم گرايش يافت. زبان و ادبيات عربی را در دارالمعلمين بغداد آموخت و تحصيلات خود را ادامه داد و توانست در سال 1959 از دانشگاه ويسكانسن آمريكا در رشته ادبيات تطبيقی با مدرك فوق ليسانس فارغالتحصيل شود. پس از بازگشت به وطن در دانشگاههای بغداد، بصره و سپس دانشگاه كويت به تدريس پرداخت و در سال 1992 مدرك دكترای افتخاری را از دانشگاه بصره دريافت كرد. اين بانوی عراقی كه از سال 1990 در مصر زندگی میكرد در سال 2007 و در 85 سالگی زندگی را در قاهره بدرود گفت.
نظر شما