به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست بررسی «منشور اخلاقی نویسندگی: ضرورت و کیفیت» عصر چهارشنبه (29 تیر) با حضور دکتر منوچهر اکبری، مولف، حسین فتاحی و احمد شاکری، مولفان و صاحب نظران حوزه ادبیات و احسان عباسلو، داستان‌نویس‌‌ و دبیر نشست، در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. 

در این نشست، منوچهر اکبری تصریح کرد: در طول تاریخ برای بسیاری از مشاغل سوگندنامه و تعهدنامه تدوین شده است، به طور مثال سوگندنامه پزشکان که برای نخستین بار توسط بقراط نوشته شد یا سوگندنامه قضات و فارغ‌التحصیلان دانشگاه از این نمونه‌اند. 

وی ناپخته بودن مباحث منشور اخلاق نویسندگی را عاملی برای برداشت‌های نامناسب مطبوعات دانست و توضیح داد: تدوین این منشور می‌تواند عاملی برای اعتباربخشی علمی به اهالی قلم شود و بسیاری معضلات چون استفاده غیرمجاز از منابع دیگران در حوزه مقاله، کتاب و پایان‌نامه را از بین ببرد.

اکبری در ادامه افزود: بهترین مسیر برای تدوین منشور اخلاق نویسندگی علاوه بر برپایی جلسات و سمینار با اهالی قلم، جمع‌بندی، پخته‌کردن موضوع و جاانداختن آن میان عموم است، در نهایت رعایت یا عدم رعایت این منشور، بستگی به وجدان نویسندگان دارد. تدوین منشور اخلاق نویسندگی نباید با تعهدنامه فوتبال مقایسه شود، هرچند که فوتبالمان نیز نیازمند منشور اخلاقی است!

در ادامه حسین فتاحی، نویسنده حوزه ادبیات، درباره ضروت تدوین منشور اخلاق نویسندگی گفت: ضرورت تدوین منشور اخلاق نویسندگی، بستگی به دیدگاه افراد نسبت به شغل نویسندگی دارد. برمبنای دیدگاه شکلی می‌توان به این نتیجه رسید که نویسندگان حتی با امضای این منشور اخلاقی نیز بدان متعهد نخواهند شد، چراکه این تعهدنامه صرفا یک برگ کاغذ است و حتی بسیاری از پزشکان نیز به سوگندنامه پزشکی خود پایبند نیستند. تنها آن دسته از نویسندگانی که دارای اخلاق و وجدان باشند، به منشور پایبند خواهند بود. نوشته‌های تاریخی، مقالات اجتماعی و آثار بزرگانی چون مولانا، سعدی و حافظ، حکایت از اخلاق و وجدان آنها دارد.

وی توضیح داد: راهکار اصلی برای بیدار کردن تعهد نویسندگان، ایجاد مشوق‌هایی است که به صورت غیرمستقیم نویسندگان با وجدان را از سایرین جدا می‌کند. نویسندگان جریان‌ساز به دنبال دردهای جامعه هستند و این افراد آثاری چون «جنگ و صلح» را خلق می‌کنند و عده‌ای نیز کاسبانی‌اند که بدون خلاقیت، آثار دیگران را نسخه‌برداری می‌کنند و این افراد حتی با امضای منشور نیز بدان متعهد نخواهند بود.

فتاحی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان نویسندگان با اخلاق را از سایر نویسندگان متمایز کرد، توضیح داد: دستگاه فرهنگی جامعه موظف به این کار است. رسانه‌های عمومی چون رسانه ملی باید فرهنگ‌سازی مناسبی در این حوزه انجام داده و سالییانه تعدادی از نویسندگان و هنرمندان متعهد را معرفی کند. 

سپس احمد شاکری، مولف حوزه ادبیات با اشاره به ناکافی بودن طرح تدوین منشور اخلاق نویسندگی برای حل معضلات موجود برای اهالی قلم توضیح داد: اعلام طرح تدوین این منشور نشان از اولویت آن در جامعه دارد و تصمیم برای تدوین چنین منشوری نمایانگر رعایت نکردن اخلاق نویسندگی از سوی اهالی قلم است.

دبیر بخش ادبیات جشنواره 1404، یکی از مشکلات موجود برای تدوین منشور اخلاق نویسندگی را تصمیم‌گیری عجولانه برای تصویب طرح‌های موجود در این حوزه برشمرد و افزود: ابتدا باید طرح‌ها و ایده‌ها علمی و مباحثی چون اخلاق و مفاهیم و اصطلاحات اخلاق نویسندگی به درستی تعریف شود تا شبهات مطرح شده توسط رسانه‌ها درباره غیراخلاقی کارکردن نویسندگان، رفع شود.

شاکری، اطلاعات خود از منشور اخلاق نویسندگی را درحد مصاحبه‌های انجام شده مسوولان خانه کتاب با رسانه‌های خبری دانست و گفت: این بی‌اطلاعی از سوی اهالی قلم سوءظن و اختلاف تعبیر ایجاد می‌کند، در ابتدا باید تلاش کرد تا تعاریف بدون ابهام و با شیوه صحیح مطرح شود و کار کارشناسی برای تدوین این منشور صورت گیرد.

در این نشست، احسان عباسلو، هدف از برپایی این جلسات را تعیین ضرورت تدوین منشور اخلاقی نویسندگی دانست و گفت: مبحث تدوین منشور اخلاق نویسندگی در مراسم روز قلم توسط علی شجاعی‌صائین، مدیرعامل خانه کتاب مطرح شد.

وی در ادامه افزود: اکنون مشخص شده که کمیته‌ای مامور مطالعه و پژوهش برای تدوین منشور اخلاق نویسندگی شدند و شنیده‌ها حاکی از آن است که در این راستا دو عنوان کتاب نیز در دست تالیف است. منشور اخلاقی نویسندگی نباید به عنوان خودسانسوری تلقی شود و ارتباطی با وظایف اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ندارد، این منشور ناظر بر حفظ حق مولف خواهد بود.

وی یکی از نگرانی‌های اهالی قلم برای تدوین این منشور را بحث لازم‌الاجرا بودن آن مطرح کرد و افزود: در این سلسله نشست‌ها تلاش داریم تا از حقوق‌دانان و صاحبان قلم به منظور رایزنی برای تدوین مفاد این منشور استفاده کنیم.