«فهرست کاتبان نسخههای خطی» نام 6240 کاتبي را دربر دارد که حدود چهارده هزار نسخه خطی موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران را کتابت كردهاند. اين اثر پریسا کرمرضایی به تازگي از سوي كتابخانه مجلس منتشر شده است.\
این اثر از جهت اهمیتی که از بُعد تاریخ خط، خوشنويسی و خطشناسی دارد، از نظر بررسي اطلاعات تاریخ اجتماعی و فرهنگی، جغرافیای تاریخی و رجالشناسی نیز حائز اهمیت است و بر اساس اطلاعات آن میتوان بسیاری از خاندانهای علمی، حکومتی، اقتصادی و فرهنگی را شناسایی و پیوندهای سببی و نسبی بسیاری را ردیابی کرد.
کاتبان از جمله علما و رجال فاضل زمان خود بودهاند و نمونههای دستخط آنها گاه تنها اثر بازمانده از یک شخصیت تاریخی به شمار ميآيد. چنین فهرستی یک فرهنگ اسامی رجال محسوب میشود.
در این مجموعه دستخط بسیاری از مشاهیر و بزرگان، خوشنویسان و حتی اسامی برخی از بانوان کاتب نیز جاي دارد.
در مدخلهای اين فهرست بر اساس نام کاتب، به اطلاعات نسخه خطی مربوطه مانند شماره نسخه، نام نسخه، نوع خط، تاریخ کتابت، محل کتابت، نام سفارشدهنده، شماره جلد، صفحه فهرست و در مواردی مختصری از شرح حال کاتب، آورده شده است.
فاطمه فهیمنیا، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و دكتر رسول جعفریان، ريیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، مقدمهای در معرفی این اثر نوشتهاند كه در بخشي از آن آمده است: «آنچه در این کتاب، تقدیم دوستداران حوزه نسخ خطی و مطالعات مربوط به رجال و تراجم میشود، فهرستی است از کاتبان نسخههای خطی که در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران نگهداری میشود. در واقع این قبیل فهرستنویسی، یک قدم بالاتر از اصل فهرستنویسی برای نسخ خطی است و نویسنده تلاش میکند تا با دقت و حوصله بیشتر، اسامی کاتبان این نسخ را که شماری از آنان از مردان نامی و برجسته تاریخ و فرهنگ ما هستند استخراج کرده و در اختیار ما گذارد.»
شادروان ایرج افشار نیز مقدمه مشروحی بر این اثر نگاشته است.
«فهرست کاتبان نسخههای خطی» در شمارگان 1000 نسخه، 873 صفحه و بهاي 140000 ريال از سوی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.
نظر شما