به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، پژوهش حاضر با پرداختن به مباني كلامي فهم دين و تبيين برايند و برونداد آن، تمامي نظريه‌ها و شبهه‌هاي ضدديني را از صحنه علوم ديني مي‌زدايد.

امروزه بخش قابل توجهي از مباحث و شبهه‌هايي كه در حوزه دين‌پژوهي مطرح‌اند، به صورت زيربنايي به بحث و پرسش از اصول و مباني كلامي و اعتقادي بازگشت دارند. يكي از مباحث مطرح در دين‌پژوهي، مساله فهم دين است.

اين دانش نيز مبتني بر يك‌سري اصول و مباني كلامي است كه متاسفانه به خاطر مغفول ماندن آن، شبهه‌ها و فرضيه‌هاي نادرستي در حوزه دين‌پژوهي و علوم اسلامي، رواج يافته است. از اين‌رو، بررسي جوانب و زواياي اين اصول و مباني، نسبت به ساير مباني دين‌شناسي، از اهميت و حساسيت ويژه‌اي برخوردار است و در حل بسياري از مشكلات و شبهه‌ها در حوزه فهم دين، نقش كليدي خواهد داشت.

به عقيده نويسنده، در سده اخير با توجه به تبادل گسترده دانش‌ها و فرهنگ‌ها، به ويژه هجوم انديشه‌هاي غربي كه اساسا تفكر اسلامي را نشانه رفته‌اند، نياز به اين‌گونه مباحث و بازشناسي اين اصول به شدت احساس مي‌شود؛ چرا كه بيشتر نظريه‌ها، پرسش‌ها و شبهه‌ها به ويژه از جانب دگر انديشان، متوجه ريشه‌ها و پايه‌هاي اعتقادي است. 

به عنوان نمونه، نظريه‌هاي صامت‌انگاري وحي و دين، نسبيت فهم دين، عصري بودن علم دين، قرائت‌هاي مختلف از دين، مفسر محوري در فهم متن ديني و ... از جمله برداشت‌ها و داوري‌هاي نادرستي‌اند كه متوجه اصل دين و معرفت ديني‌اند و خواسته يا ناخواسته، چالش‌هاي فراواني را در عرصه دين‌پژوهي و دين‌باوري، سبب مي‌شوند. در حقيقت، منشا اين‌گونه قضاوت‌ها و داوري‌هاي ناصحيح در باب دين، بي‌توجهي به اصول و مباني به ويژه مباني كلامي و اعتقادي است. بنابراين، با پرداختن به مباني كلامي فهم دين و تبيين برايند و برونداد آن، تمامي نظريه‌ها و شبهه‌هاي ضد ديني، از صحنه علوم ديني، رخت مي‌بندد.

پژوهش حاضر بر اين فرضيه استوار است كه فهم دين به عنوان يك دانش، همانند ساير علوم بر مجموعه‌اي از اصول مسلم و مباني مختلفي استوار است كه مباني كلامي از جمله آنهاست. اين مباني عبارتند از مباني مبداشناختي، مباني دين‌شناختي، مباني وحي‌شناختي و ... كه پذيرش اين اصول، نقش مستقيم و غيرمستقيم در فهم و معرفت ديني خواهد داشت. در اين موضوع، با توجه به ماهيت كلامي آن، از روش اسناد و مدارك و كتابخانه‌اي بهره گرفته شده و اطلاعات و يافته‌هاي به دست آمده نيز به روش عقلي و استدلالي، تجزيه و تحليل شده‌اند.

كتاب حاضر متشكل از كليات و دو بخش اصلي است. كليات آن به دو امر مي‌پردازد. امر نخست به مباحث مقدماتي نظير؛ پرسش‌هاي تحقيق، بيان فرضيه، روش پژوهش، تاريخچه بحث، اهميت و ضرورت آن و پيش‌انگاره‌هاي تحقيق اختصاص دارد. امر دوم نيز مربوط به مفهوم‌شناسي است. در اين قسمت، واژه كلام، مباني، فهم، دين و مفهوم‌هاي مرتبط با آنها، تبيين و تشريح است و هدف نويسنده از اين مفهوم‌ها در تحقيق حاضر نيز مشخص مي‌شود.

اين اثر پس از طرح كليات تحقيق، وارد بدنه اصلي تحقيق مي‌شود كه عبارت از مباني كلامي فهم دين و برايند و برونداد آن است. در بخش نخست، مباني كلامي فهم دين، استخراج و تبيين مي‌شوند و در بخش آخر نيز برايند و برونداد آن مباني مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرد.

بخش نخست كتاب به مباني كلامي فهم دين مي‌پردازد. اصول و مباني كلامي مختلفي را در اين زمينه مي‌توان برشمرد، اما براي رعايت انسجام و نظم منطقي در بيان اين اصول، بهترين راه و شيوه اين است كه آنها را در قالب‌ها و محورهاي كلي‌تري ترسيم و تقسيم كرد. از اين‌رو در اين بخش، مباني كلامي در پنج مبناي كلي، مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت كه عبارتند از: مباني مبداشناختي، مباني راهنماشناختي، مباني راه (دين) شناختي، مباني دال‌شناختي و مباني مخاطب (رهرو)شناختي. هر يك از مباني ياد شده، در فصل مستقلي مطرح شده‌اند.

بخش دوم كتاب به برايند و برونداد مشترك مباني كلامي مي‌پردازد. نتيجه كلي آن مباني عبارت از فهم و فهم‌پذيري دين و متون ديني است؛ اما نتيجه كلي ياد شده به طور مشخص بر چند امر ديگر متوقف است، نظير معناداري گزاره‌هاي ديني، عقلايي و فطري‌بودن زبان دين و ...

چاپ نخست كتاب «فهم دين؛ مباني كلامي، برايند و برونداد آن» در شمارگان 2500 نسخه، 654 صفحه و بهاي 90000 ريال راهي بازار نشر شد.