انقلاب مردمی تونس آغاز خيزش جديد ملتهای عرب برای غلبه بر ظلم و بیعدالتی حاكمانشان در كشورهای عربی محسوب میشود./
اين كتاب با نگاهی تاريخی به تأسيس دولت تونس از دوره حكمرانی فينيقیها در كارتاژ، كه بعد به بخش آفريقايی امپراتوری روم معروف شد، میپردازد. پس از آن به فتح اين سرزمين در قرن هفتم ميلادی به دست مسلمانان اشاره میكند كه آنان در اين منطقه خانهها و باغهايی ايجاد كردند كه به "تونس" معروف شد. "تونس" يك كلمه بربری است كه معنای "برزخ" میدهد.
تونس به مدت شش قرن مقر تمدن روم بود. پس از آن و تازمانی كه به دست مسلمانان فتح شد، يكی از مهمترين پايتختهای معنوی مسيحيان غربی به شمار میرفت. نويسنده اين كتاب تاريخ جديد تونس را به سه بخش تقسيم كرده است: اين دوره با الحاق تونس به حكومت عثمانی در سال 1574 آغاز میشود و تا تحت الحمايگی آن توسط فرانسه در سال 1881 پايان میيابد.
فرانسه تونس را اشغال میكند
معروف است كه نيروهای اشغالگر به انواع نيرنگها متوسل میشوند تا آنچه را میخواهند به دست آورند. فرانسه نيز برای رسيدن به اهداف خود حمله برخي از قبايل تونسي هممرز با الجزاير را بهانه قرار داد و وارد اين سرزمين شد. بلافاصله قصر پای پيير را در مي 1881 محاصره كرد و پس از معاهده ورسای تونس را رسماً تحت الحمايه خود قرار داد.
از آن تاريخ، فرانسه سياستهای خود را به ملت تونس تحميل و با محدود كردن تمامی آزادیها سعی در "فرانسوی كردن" ملت تونس كرد. البته بلافاصله مسلمانان موضع مخالف خود را نشان دادند. علمای مسلمان تونس فتوا دادند كه هر مسلمان تونسی كه مليت فرانسوی بگيرد از اسلام خارج شده و ديگر حق دفن شدن در آرامگاه مسلمانان را ندارد. اين فتوا به انصراف بسياری از مسلمانان در گرفتن مليت فرانسوی انجاميد و خشم فرانسه را برانگيخت و بازداشتهای رهبران جوان گروههای مخالف را درپی داشت. فرانسه با اين اقدامات، اضطراب و فتنه را به محافل ملی تونس وارد كرد و آستينها را برای غارت ثروتهای اين كشور بالازد.
تونس جمهوری میشود
پس از آن كه تونس دهههای متمادی زير بار استعمار و اشغال به سر برد، جمهوری تونس در سال 1957 با الغای حكومت پادشاهی و تأسيس حكومت جمهوری به موجب تصميم مجلس مؤسسان سر برآورد. پس از آن "الحبيب بورقيبه" به عنوان نخستين رييس جمهور تونس انتخاب شد. الحبيب بورقيبه يك انقلابی تونسی بود كه با استعمار فرانسه به مخالفت برخاست. وی دانش آموخته حقوق بود و "حزب الدستوري الجديد" را ايجاد كرده بود. وی قبل از استقلال تونس بارها بازداشت شد و در زندانهای فرانسويان به سر برد.
سياستهای بورقيبه در تونس
اما نويسنده كتاب معتقد است بورقيبه چهره واقعی خود را بعد از به دست گرفتن منصب رياست جمهوري نشان داد. او سياست وحشت و خشم بر ملت را درپی گرفت؛ اسلام را از صحنه حذف و با تغيير منابع آموزشی اسلامی، كشور را تبديل به كانون لائيسيسم كرد. وی در همه امور دينی شبهه وارد میكرد و از موضوعهای شرعي، فكری و اسلامی فاصله میگرفت.
بن علی و وعدههای پوچ
زين العابدين بن علي با يك كودتای سفيد در نوامبر 1987 حكومت را به دست گرفت. وی پيش از آن نخست وزير تونس بود كه با يك گزارش پزشكی مبنی بر عدم صلاحيت بورقيبه در اداره امور كشور، خود را جايگزين او كرد تا كارهای ناتمام او را در عرصه ظلم و بیعدالتی كامل كند. او مانند همه حاكمان مستبد سعی كرد ابتدا ملت را با وعدههای دروغ و سخنان پوچ چون تعديل قانون اساسی و اصلاحات سياسی و بهبود بازار كار و ... بفريبد ولی پس از گذشت اندك مدتی چهره واقعي او هم برای ملت آشكار شد و تونسیها فهميدند كه زينالعابدين بن علی تكميل كننده مسير بورقيبه و سياستهای او در تخريب و فساد است. اما سرانجام اين حاكم مستبد هم با انقلاب مردم تونس مجبور شد در 14 ژانويه 2011 حكومت را واگذار كند.
تونس و به ويژه جنبشهای اسلامی اين كشور، يكی از بدترين دوران حيات خود را در دوران بن علی و در دهه نود سپری كردند. در اين دوره ملت تونس شعار "اسلام تنها راه حل مشكلات مختلف امت است" سرمیدادند اما ظلم و كشتار و سركوب تنها راه حل زينالعابدين بن علی برای خاموش كردن صدای ملت بود.
نويسنده در ادامه به بيداری اسلامی پس از وقايع 11 سپتامبر میپردازد كه نيروی ايمان را در دل مردم تونس زنده كرد. از آن دوره چندين شبكه ماهوارهای اسلامی و چندين سايت اينترنتی اسلامی ايجاد شدند و دختران و زنان، با حجاب اسلامی در اداره هاي دولتی و خصوصی و دانشگاهها ظاهر شدند. اما اين اوضاع چندان طول نكشيد و دولت بن علي دختران را مجبور به كشف حجاب كرد. اقدامات تجاوزكازانه دولت جو اعتراضآميز سال 2003 در توقف هتك حرمت زنان تونسی را به وجود آورد.
انقلاب تونس
نويسنده در ادامه به تفصيل به شرح انقلاب تونس و عرصه سياسی اين كشور از سال 2000 تا دسامبر 2010 میپردازد. به عقيده او تونس واقعه منحصر به فردی را تجربه كرد. ملت تونس دولت حاكم را واژگون، و از گذر آن به همه جهانيان ثابت كرد كه ملتهای عرب قدرت تغيير سرنوشت خويش و رهايی از سركوب و طغيان حاكمان خود را دارند هر قدر كه به طول انجامد.
در روزهای آخر حكومت بن علي اعتراضات مردمی و درگيری مردم با نيروهای امنيتی آنچنان بالا گرفت كه روز 29 دسامبر 2010 وی از اصلاحات قانون اساسی و تغييرات در پنج وزارتخانه و ايجاد شرايط كار برای كسانی كه مدرك دارند صحبت كرد. البته اين سخنان نه تنها ملت را راضی نكرد بلكه آتش خشم آنان را شعلهورتر ساخت تا آن كه بن علي در آخرين نطق تلويزيونی خود اعلام كرد در انتخابات آينده شركت نخواهد كرد.
در صبحگاه جمعه 14 ژانويه 2011 خبر فرار "بن علي" نه تنها ملت تونس بلكه همه ملتهای مسلمان را خوشحال كرد. بن علی كه فرانسه از ورودش به اين كشور ممانعت كرد به سمت كشورهای خليج فارس حركت كرد تا سرانجام دولت عربستان سعودی پذيرای وی شد.
چاپ نخست كتاب "داستان تونس؛ از آغاز تا انقلاب 2011" نوشته دكتر راغب السرجاني در 136 صفحه از سوی انتشارات "اقلام" در قاهره منتشر شده است.
نظر شما