«پروانه‌ها دوباره می‌رقصند» و «زیباترین تولد» عنوان دو اثر دیگر است که نشر 27 بعثت آن‌ها را به چاپ رسانده است. این کتاب‌ها به ترتیب زندگی‌نامه شهید حسین قجه‌ای و شهید مدافع‌حرم مهدی ثامنی‌راد را روایت کرده‌اند. نام زهرا خسروی به‌عنوان نویسنده روی جلد این آثار به‌چشم می‌خورد. همچنین «بهترین رفیق باباجون»، زندگی‌نامه سردار شهید احمد خرمی‌شاد را بیان می‌کند و نگاه نیک‌طلب این کتاب را قلم زده است. همچنین زندگی‌نامه شهید غلامعلی پیچک با عنوان «گلِ پیچک ریحانه» از دیگر آثار مرتبط با کودکان به حساب می‌آید که «انتشارات 27 بعثت» آن را به چاپ رسانده است. به بهانه انتشار این هفت اثر با فریبا حداد، مدیر تولید این کتاب‌ها به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
نوشتن از دفاع مقدس برای کودک و نوجوان چه ضرورتی دارد؟ چرا شما تصمیم گرفتید بعد از این همه سال برای بچه‌ها از جنگ بگویید؟
در سال‌های اخیر کتاب‌های متعددی با موضوع دفاع مقدس تولید و منتشر شده است، ولی تنها سهم اندکی از این کتب به مخاطبان کودک و نوجوان اختصاص یافته است. خلأ موجود در این زمینه و لزوم آشنایی نسل جوان با قهرمانان دوران دفاع مقدس ما را بر آن داشت که به تولید کتاب با موضوع دفاع مقدس بپردازیم.
جنگ معمولا چهره خشنی دارد و گفتن از آن برای بچه‌ها مشکلات خاص خود را دارد. به‌عنوان یک نویسنده، برای طرح این موضوع در کتاب برای کودکان با چه موانع و سختی‌هایی مواجه بوده‌اید؟
بله، روایت جنگ برای کودکان کار سخت و دشواری است. شرح اتفاقات و رویدادهای جنگ برای این گروه سنی زبان و ادبیات خاص خود را می‌طلبد. برای مخاطبان کودک نمی‌توان به‌صورت مستقیم از تلخی جنگ و پیامدهای آن گفت. داشتن هنر و تخصص کافی لازمه نوشتن برای کودک است. نویسنده گاهی باید خود را در جایگاه یک کودک قرار دهد تا بتواند با زبان و نثر کودک بنویسد.
نحوه روایت مسأله جنگ برای کودکان و نوجوانان باید به چه صورت باشد؟
البته ما قصد نداریم جنگ را برای کودکان روایت کنیم. هدف از تولید کتاب کودک و نوجوان با موضوع دفاع مقدس، تنها آشنایی کودکان با قهرمانانی است که در دوران هشت سال دفاع مقدس از عزیزترین سرمایه زندگیشان گذشتند تا دشمن را از کشورمان ایران دور کنند. کودکان و نوجوانان این مرز و بوم باید بدانند آرامش و امنیت امروز خود و خانواده‌هایشان را مدیون این قهرمانان هستند.
بازخوردی هم از انتشار هفت اثری که به‌تازگی در حوزه کودک و نوجوان منتشر کرده‌اید در میان مخاطبان داشتید؟
به‌هرحال هر کتابی که تولید می‌شود مورد نقد و بررسی مخاطبان قرار می‌گیرد. ما هم از این قاعده مستثنی نبوده‌ایم. مهم این است که تحسین و یا انتقاد مخاطب موجب غرور و سرخوردگی نویسنده نشود و تولید به لحاظ کمی و کیفی روند رو به رشد داشته باشد.
سال‌هاست که ادبیات دفاع مقدس بیشتر معطوف به خاطره‌نویسی شده است. به‌عنوان نویسنده‌ای که هم در حوزه خاطره‌نویسی و هم در حوزه داستان فعالیت کرده‌اید، فکر نمی‌کنید که زمان آن رسیده تا از منظر داستانی به این موضوع بیشتر پرداخته شود؟ آن هم با درنظرگرفتن این موضوع که عموما مخاطب کودک و نوجوان امروز با زبان داستانی بیشتر همراه است.
قطعا زبان داستان بسیار تأثیرگذارتر از روایت صرف است به‌خصوص اگر مخاطب ما کودک و نوجوان باشد. استفاده از المان‌های داستانی ملموس برای کودک و نوجوان موجب برقراری ارتباط مخاطب با مضمون کتاب و ماندگاری آن در ذهن او خواهد شد.
نوشتن در حوزه دفاع مقدس تا چه میزان برای نسل جوان ما تأثیرگذار بوده است؟
همان‌طور که می‌دانید بسیاری از نویسندگان ادبیات دفاع مقدس در سال‌های اخیر جوانانی هستند که هرگز دوران هشت‌ساله دفاع‌مقدس را درک نکرده‌اند. آن‌ها با خواندن کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته شده به موضوع دفاع مقدس علاقه‌مند شده و در این راه ارزشمند گام نهاده‌اند و این خود بیانگر تأثیر قابل‌تأملی است که این‌گونه کتاب‌ها داشته‌اند.
اگر بخواهیم از کلیشه‌ها دوری کنیم، چه نکاتی از زندگی شهید را باید بنویسیم تا برای مخاطب تازگی داشته باشد؟ به‌نظرتان چه زمانی نویسنده در این مسیر موفق خواهد شد؟
در اینکه شهدا پاک و مقدس بوده‌اند هیچ شکی نیست؛ ولی آنچه مسلم است آن‌ها هم مثل هر انسانی در زمان حیات‌شان دوران‌هایی را پشت‌سر گذاشته‌اند. در کودکی و نوجوانی گاهی شیطنت کرده‌اند، در جوانی عاشق شده‌اند، گاهی در تنگناهای زندگی مسیر را اشتباه انتخاب کرده‌اند؛ ولی سرانجام راه و مقصد درست را یافته‌اند و به سرمنزل مقصود که قرب الهی است، رسیده‌اند. شهدا را باید همان‌گونه که بوده‌اند ترسیم کنیم و از هرگونه افراط و تفریط در بیان زندگیشان بپرهیزیم تا برای مخاطب باورپذیر باشد.
نظر شما