شاعر باید دغدغه نوجوان را بداند و به مسائل عاطفی آن‌ها بپردازد

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «شعر نوجوان» از سلسله نشست‌های سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور طیبه شامانی و مریم اسلامی شنبه (24 اردیبهشت‌ماه) به صورت حضوری در غرفه انتشارات مهرک برگزار شد.

شامانی در ابتدای این نشست گفت: شعر نوجوان به زمان افسانه شعبان‌نژاد و مصطفی رحماندوست برمی‌گردد و باید بگویم دوره و زمان ما کتابی در زمینه شعر نوجوان نبود و اصلا کتاب‌ها را مناسب خودم نمی‌دانستم و سراغ شاعران بزرگ مثل سهراب سپهری و حافظ می‌رفتم و در حال حاضر تیراژ کتاب‌ها بسیار کم و کتاب‌ها به دست مخاطب نمی‌رسد امروزه شعر رویکرد و متر و معیار خود را دارد.

شامانی در ادامه این نشست افزود: مهم‌ترین تاثیری که یک شاعر نوجوان می‌تواند داشته باشد این است که با مخاطبانش در تماس باشد چراکه خیلی از نویسندگان و شاعران امروزی با مخاطبانشان در تماس و ارتباط نیستند و باید با مخاطبانشان در تعامل باشند یعنی اینکه شاعر باید دغدغه نوجوان را بداند و به مسائل عاطفی آن‌ها بپردازد و اگر شاعر نوجوان را درک کند حتما نوجوان‌ها کتاب را می‌خوانند و از آن استقبال می‌کنند.

او در ادامه افزود: من زمانی که نوجوان بودم سعی نمی‌کردم شعر نوجوان بنویسم و نوجوانان نیز همین علاقه را دارند که شعر بزرگسال بنویسند و هیچ اجباری وجود ندارد که به یک نوجوان بگوییم که حتما شعر نوجوان بنویسد این نوجوان است که تصمیم می‌گیرد که در چه ژانری بنویسد. نوجوان‌ها دغدغه‌های زیادی دارند که بعضی اوقات تصمیم می‌گیرند که بنویسند؛ اما من به عنوان یک شاعر دغدغه‌ام شعر نوجوان است.

شامانی درباره شعر‌خوانی نوجوانان امروزی گفت: فکر می‌کنم نوجوانان بسیار زیاد شعر می‌خوانند؛ اما نکته مهم این است که ترجیح و انتخابشان بین شعر و داستان معمولا داستان است تا شعر حالا دلیلش را نمی‌دانم؛ اما همین نشان می‌دهد که نوجوانان علاقه‌مند به مطالعه هستند.

مریم اسلامی درباره چیستی شعر نوجوان گفت: اساسا هنوز در ایران با موضوع شعر نوجوان، یک نظریه ی ادبی مورد تایید همگان با استانداردها و مولفه های خاص و مشخص نداریم و شاعرانی که آثاری برای نوجوانان خلق می کنند هر کس بر اساس تجربه ی خود در برخورد با اثر و مخاطبان آن اثر مولفه هایی برای شعر نوجوان ارایه می دهد. از طرفی به نظر می رسد نگاه و نظر مخاطبان اصلی شعر نوجوان که همان نوجوان ها هستند نیز می تواند در تعیین این چهارچوب تعیین کننده باشد. بنابراین مجموع این دیدگاه ها امروز برای ما تعریف شعر نوجوان و مولفه های آن را مشخص می کند . بعضی از کارشناسان ادبی و نظریه پردازان حوزه ادبی، شعر نوجوان را به رسمیت نمی شناسند و برخی دیگر بر این عقیده اند که شعر نوجوان در سال های اخیر چهارچوب ، مولفه ها و مخاطبان خود را پیدا کرده و مورد استقبال قرار گرفته است. شاید موضوعی که مهم است روی آن تمرکز شود این است که نوجوانی از چه سنی شروع ودر چه سنی تمام می شود و شعر نوجوان قرار است برای چه مخاطبی در چه رده ی سنی سروده شود. اگر از لحاظ رده سنی نوجوان‌ را از سن 12 تا 18سال بدانیم ؛ می بینیم که 12 ساله ها با 17 و 18 ساله ها از نظر تجربیات، احساسات و عواطف، شرایط روانی و فیزیولوژی قابل مقایسه نیستند. سرعت تغییرات روانی، شخصیتی و فیزیولوژی در دوران نوجوانی سریع است .پس کار شعر نوجوان در مواجهه با مخاطبان و ارتباط گیری با آنان دشوار می شود.

این شاعر ادامه داد: بر اساس تجربه هایی که من در نشست های کتاب هایم با نوجوانان دارم می توانم بگویم نوجوانان امروز، تخیل ، عاطفه ، ایماژ ، موسیقی و زبان ساده و صمیمی را در شعر دوست دارند.

اسلامی در ادامه این نشست در پاسخ این سوال که چرا ما بزرگسالان برای نوجوانان می نویسیم گفت: یک نوجوان شاید بتواند از نظر انتخاب موضوع و سوژه ای که دغدغه ی مشترک همسالانش باشد موفق عمل کند اما بخش مهمی از شعر فرم و ساختار آن است و به مباحث فن و تکنیک در شعر برمی گردد. به کارگیری زبان سالم و درست و استخدام آرایه های ادبی و عناصر شعری و تصویرسازی های شاعرانه ی همراه با کشف و در عین حال متناسب با میزان درک و دریافت این گروه سنی، چیزهایی ست که نوجوانان را برای خواندن شعر مناسب سن خودشان به وجد می آورد و ترغیب می کند. حال اگر نوجوانی پیدا شود که به فنون ادبی مسلط باشد هیچ اشکالی ندارد که برای هم سن‌ و سال های خود بنویسد.

وی در پاسخ به این سوال که آیا یک شاعر از ابتدا تصمیم می گیرد شاعر نوجوان باشد و برای نوجوانان بنویسد یا خیر گفت: به نظر من شاعر از ابتدا تصمیم نمی‌گیرد که برای مخاطب نوجوان بنویسد بلکه سبک نوشته ی او طوری ست که مخاطب نوجوان آن را می پسندد و با آن ارتباط می گیرد. بعضی از آثار ادبی در ابتدا برای بزرگسالان نوشته شده اند ولی بعدها نوجوانان هم با ان ارتباط خوبی برقرار کرده اند. مثلا شازده کوچولو را در هر رده سنی که می‌خوانند دوستش دارند و به فراخور درک و دریافت خود از آن لذت می برند..

اسلامی به عنوان سخن آخر در توضیح این مساله که چرا نوجوانان باید شعر بخوانند گفت: به طور کلی ادبیات و به طور مشخص تری خواندن شعر به انسان ها نگاه و دیدگاه زیباتر و برجسته تر و امکان رشد تخیل و عاطفه را می دهد. مهم تر از همه نوجوان ها در می یابند که عواطف و احساسات مشترکی در همه ی انسان ها وجود دارد و نوعی همذات پنداری و به تبع آن همدلی در آنان تقویت می شود.