خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- کتاب «ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ» اثر پل کندی که نشر علمی و فرهنگی چاپ پنجم آن را به‌تازگی منتشر کرده است، به روند شکل‌گیری و فروپاشی امپراتوری‌های قدرتمند می‌پردازد.
 
بنابر تعریف این کتاب، امپراتوری‌ها مجموعه‌ای از کشورها بوده‌اند که  تحت امر یک دولت مرکزی نیرومند قرار داشته‌اند، کشورهایی که با یک دیگر متحد بوده و دارای نیروی نظامی (نیروی دریایی) قدرتمند باشد که خطوط مواصلاتی برای تجارت میان قاره‌ها و همچنین اکتشافات و و نبردهای دریایی باشند. اغلب این امپراتوری‌ها در بیش از یک قاره گسترش یافته بودند. از روزگار سلطه و رقابت  امپراتوری‌های بزرگ بیش از یک قرن می گذرد؛ کشورهایی سلطه‌گر که با استعمار مردم دیگر سرزمین‌ها و به یغما بردن منابع طبیعی آنها سود سرشاری را وارد کشور خود می‌ساختند. وجود این امپراتوری‌ها خوب یا بد، بخشی از تاریخ جهان محسوب می‌شود که از کنار آن به سادگی نمی‌توان گذشت و نه تنها برای درک بهتر تاریخ جهان که برای شناخت درست جهان امروز و آینده نیز پرفایده‌ است.
 
کتاب «ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ» با شرح اوضاع و احوال جهان در آستانه قرن شانزدهم آغاز می شود و در ادامه پل کندی از مسیر بازگو کردن روایت ظهور و سقوط این امپراتوری‌ها شرحی از تاریخ اقتصادی، سیاسی و نظامی جهان ارائه می‌کند.
 
پرداختن به مقوله‌ ظهور و سقوط امپراتوری‌ها موضوعی بسیار پرتکرار در میان اهل دانش سیاست و اجتماع است. پیش و پس از کتاب «انحطاط و سقوط امپراتوری روم» نوشته‌ ادوارد گیبون تاریخ‌نگار انگلیسی که در میانه‌ قرن هجدهم میلادی نوشته و منتشر شد، بسیار بوده‌اند اندیشمندانی که به چرایی انحطاط امپراتوری‌ها پرداخته‌اند. این‌که در این میان، اثر یک نویسنده در زمینه‌ای چنین پرتکرار از منظر توجه متفکران به آن موضوع، به اثری درخشان و مهم تبدیل می‌شود نشانه‌ای است از کیفیت بالای آن اثر.
 
دلیل این‌که کتاب پل کندی چنین مورد توجه قرار گرفت چه بود؟ به گمان اکثر اهل فن، دلیل این موضوع را باید در بکر و تازه و در عین حال قابل فهم و اثبات بودن ایده بنیادین کتاب و همچنین کاربردی بودن ایده آن برای اهل سیاست جستجو کرد.
 
ایده کندی چنین است: آنچه که باعث تداوم رشد امپراتوری‌ها می‌شود تداوم رشد اقتصادی است و نه سلطه‌جویی نظامی آن‌ها. به گمان کندی میل به دخالت در امور دیگر کشورها به اضمحلال بنیه اقتصادی داخلی امپراتوری‌ها منجر می‌شود و در چنین وضعیتی اندک اندک امپراتوری به سوی فروپاشی حرکت خواهد کرد.
 
کتاب «ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ» در سال 1988 در آمریکا منتشر شد و در مدت کوتاهی با موفقیتی چشمگیر در جذب مخاطبان مواجه شد، تا جایی که حتی نویسنده را که با رویکردی پژوهشی و به عنوان کتابی علمی و درسی برای دانشجویان سراغ این دوره از تاریخ رفته بود شگفت‌زده کرد.
 
از دلایل موفقیت کتاب در جذب مخاطبی فراتر از مخاطب آکادمیک، می‌توان به جذابیت روایی اثر، دقت در ارائه اطلاعات تاریخی و نیز تحلیلی بودن شیوه کار نویسنده دانست. این کتاب متکی است بر اطلاعات و آمار دقیق و تحلیل‌های عمیق و جذاب  که فارغ از جانبداری و وابستگی‌های ایدئولوژیک، با تلاشی برای تکیه بر رویکرد روش‌شناختی مبتنی بر اصل بی‌طرفی به مخاطب ارائه شده است و  مجموعه‌ای پرمایه از اطلاعات و تحلیل‌ها را در اختیار مخاطبی قرار می‌دهد که در پی کسب تصویری روشن از سیر به هم پیوسته‌ رخدادهای تاریخی در سطح جهانی است.  
کندی در کتاب خود به‌طور مشخص به نسبت فعالیت‌های نظامی و اقتصادی با یکدیگر پرداخته است و البته این تحلیل بی‌پاسخ نیز نمانده است. به عنوان نمونه کتاب «تراژدی سیاسی قدرت‌های بزرگ» اثر جان مرشایمر را که به مقوله ناگزیری قدرت‌های بزرگ از درگیر شدن در درگیری‌های سیاسی و نظامی بین‌المللی می‌پردازد، می‌توان پاسخی به این اثر دانست.  
 
این کتاب افزون به مقدمه‌های مترجم و نویسنده، از هشت فصل تشکیل شده که در قالب سه کتاب ارائه شده است؛ عناوین فصول کتاب بدین قرار است: «ظهور دنیای غرب»، «تلاش خاندان هابسبورگ برای سیادت» و  «مالیه، جغرافیا و پیروزی در جنگ‌ها»: (کتاب اول)

«سیرصنعتی شدن و جابه‌جایی موازنه‌های جهانی»،  «برآمدن دنیایی دو قطبی و بحران قدرت‌های میانی (قسمت اول)»؛ «برآمدن دنیایی  دو قطبی و بحران  قدرت‌های میانی (قسمت دوم)»: (کتاب دوم)

 «ثبات و دگرگونی در جهان دوقطبی» و «به سوی قرن بیست و یکم»: (کتاب سوم)

در چاپ‌های نخست این اثر به فارسی، ناشر ترجمه هریک از این سه کتاب را به یک مترجم سپرده بود. محمد قائد، ناصر موفقیان و اکبر تبریزی برگردان این کتاب به زبان فارسی را برعهده گرفته بودند و خود کتاب نیز آن نیز در قالب سه جلد مجزا به بازار آمده بود، اما از چاپ سوم به بعد، هر سه جلد در کنار یکدیگر و در قالب کتابی واحد به بازار ارائه شده است.
 
کتاب «ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ» را می‌توان پیامی هشدار دهنده برای قدرت‌های بزرگ و مداخله‌گر جهان امروز دانست. پیامی از این جنس که یک قدرت جهانی هر قدر هم که قوی و بزرگ باشد باز هم ممکن است نابود شود. به‌ویژه که ناقوس مرگ امپراتوری‌های بزرگ در قرون اخیر درست زمانی به گوش رسیده است که آنها بیش از هر زمان دیگری بزرگ و قوی به نظر می‌رسیدند. استراتژیست‌های مرتبط با قدرت‌های بزرگ و از جمله آمریکا بارها گفته‌اند این هشدار را به گوش گرفته‌اند، هر چند که گاه نمودی از توجه به این هشدار در رفتار آن‌ها مشاهده نشده است.
 
 انتشارات علمی و فرهنگی چاپ پنجم کتاب «ظهور و سقوط قدرت‌های بزرگ» نوشته پل کندی را با ترجمه محمد قائد، ناصر موفقیان و اکبری تبریزی در سال 1399 با تیراژ 1000 نسخه و قیمت صدهزار تومان در 1068 صفحه منتشر کرده است.