به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، بي‌ترديد، نوروز و جشن نوروزي، يک آيين کهن سال همگاني و مربوط به پديده نوگشتگي سال و دگرگوني طبيعت از حالتي به حالت ديگر، در ميان اقوام مختلف جهان و بوميان ايران، پيش از آريايي‌ها به اين سرزمين بوده است.
در اين ميان، در نقاط مختلف، جشن‌هاي نوروزي به اشکال گوناگوني برگزار مي‌شدند. در گرگان يا همان «استرآباد» قديم نيز حاجي فيروزها از اواسط اسفند ماه به تدريج در کوچه و خيابان پيام فرا رسيدن سال نو را به گوش مردم مي‌رساندند و زنان مشغول خانه تکاني و پخش شيريني‌هاي نوروزي مي‌شدند.
در کتاب «نوروز در ايران و گرگان» با نگاهي گذرا به آيين‌هاي نوروزي در کشورهاي مختلف چون هند، پاکستان، چين و... نوروز در گذر تاريخ، معرفي آيين‌ها و آداب و رسوم آن در استان گرگان، بررسي مي‌شود. در پايان کتاب نيز برخي از سروده‌هاي نوروزي ارايه شده اند.
نويسنده در پيشگفتار كتاب به واژه «جشن» اشاره مي‌كند كه از «يسن» اوستايي گرفته شده و به معناي «پرستش و ستايش» است. همين نكته پيوستگي جشن‌هاي ايراني با باورهاي ديني نشان مي‌دهد و جشن را در ايران، فراتر از شادماني‌هاي زودگذر مي‌برد. آيين كهن نوروز نيز جشني در ستايش از طبيعت و سپاسداري از خداوند و آمادگي براي آغاز سالي نوست. از اين رو با نوزايي ارتباط دارد. اين نو شدن و تازگي، در مفهوم اوستايي آن «فرشگرد» خوانده مي‌شود و به معناي نوساختن و دگرگوني دروني است.
فرشگرد و نوشدگي جهان، پرستش و ستايش خداوند
اسدالله معطوفي در آغاز كتاب «نوروز در ايران و گرگان» به ريشه‌هاي آيين نوروز و ارتباط آن با فرشگرد و پرستش و ستايش مي‌پردازد و آن را با نوشدگي سال و دگرگوني طبيعت مرتبط مي‌داند. آنگاه به اين نكته اشاره مي‌كند كه در ميان بوميان سرزمين ايران، پيش از آمدن آريايي‌ها، چنين ستايشي از طبيعت وجود داشته است و قدمت آن ديرينه‌تر آن است كه در ابتدا تصور مي‌شود. ارتباط نوروز با اسطوره‌هاي ايراني نيز خود گواه كهن بودن و ريشه‌دار بودن آن است.
معطوفي بخشي از تحقيق خود را به برپايي نوروز در كشورهاي هند و پاكستان و چين و ديگر جاها اختصاص مي‌دهد و بدين گونه خواننده را با گستره پهناور نوروز آشنا مي‌سازد. اين گستره تنها محدود به كشورهاي فارسي زبان نمي‌شود و حوزه جغرافيايي بسياري را در برمي‌گيرد.
آيين‌هايي كه در اين سرزمين‌ها هنگام جشن نوروز برپا مي‌شود، خود موضوعي است كه نويسنده به آن توجه كرده است. اين آيين‌ها هرچند با درونمايه نوروز در نزد مردم ايران چندان تفاوتي ندارد و مي‌توان خاستگاه آنها را يكي دانست، اما به دور از رنگ و ويژگي‌هاي ملي و فرهنگي سرزمين‌هاي ديگر نيست. از اين رو دانستن آن آداب و رسوم مي‌تواند براي خواننده ايراني جذاب و گيرا باشد.
پاسداشت نوروز در استرآباد قديم (گرگان)
اما بخش اصلي كتاب معطوفي، همانگونه كه از نام آن برمي‌آيد، درباره برپايي نوروز در گرگان، يا همان استرآباد قديم، است. نويسنده تقريبا همه آداب و رسم‌هايي را كه گرگانيان هنگام نوروز برگزار مي‌كنند و پاس مي‌دارند، در كتاب خود برمي‌شمارد و خواننده را با جلوه‌هاي ديگري از جشن نوروز در بين يكي از اقوام ايراني آشنا مي‌سازد. در پايان كتاب نيز سروده‌هايي نوروزي آورده شده اند.
چاپ نخست كتاب «نوروز در ايران و گرگان» نوشته اسدالله معطوفي را موسسه فرهنگي انتشاراتي فَرَوَهر با شمارگان 1500 نسخه و با بهاي 4500 تومان منتشر كرده است.
سه‌شنبه ۲ فروردین ۱۳۹۰ - ۱۲:۰۰
نظر شما