سرویس دین و اندیشه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) -فاطمه مهاجری: شماره هفدهم مجله «آگاهی نو» منتشر شد. روی جلد این شماره با تیترهایی چون «از راکت بغداد تا موشک تلآویو»، «کودتا یا جنگ؟»، «ایرانگرایی یا سلطنتطلبی؟»، «تأسیس دولت بدون ملت» و «انتقام از سرمایهداری» به چشم میخورد.
در نخستین فصل، با عنوان «راهبرد»، «آگاهی نو» سرآغاز خود را با سخن سردبیر میگشاید؛ بیانیهای فکری در دفاع از ضرورت «تفکر ملی» و طرح این پرسش که آیا زمان بازخوانی منشور ملی ایران فرا نرسیده است؟ لحن این بخش یادآور مأموریت اصلی مجله است: تلاش برای بازیابی زبان مشترک میان سیاست و هویت ایرانی.
اما در فصل دوم، مجله بیدرنگ به قلب تنشهای خاورمیانه میپردازد. پروندهای با عنوان «ناگفتههای نبرد ایران و اسرائیل» در قالب گزارش و تحلیل مفصل، زیر تیتر پرسشبرانگیز «کودتا یا جنگ؟» به بررسی پشتپرده درگیریهای اخیر میپردازد. تحلیلی که نه در هیاهوی رسانهای، بلکه با نگاهی تاریخی و راهبردی به روابط پنهان و آشکار تهران و تلآویو شکل گرفته است.
در ادامه، گفتوگو با محسن هاشمی در فصل پنجم، با عنوان تأملبرانگیز «از راکت بغداد تا موشک تلآویو»، از دیگر نقاط قوت این شماره است؛ گفتوگویی که تاریخ و تکنولوژی موشکی ایران را از زاویهای کمتر شنیدهشده بازمیخواند و در عین حال، بازتابی از نگرش مدیریتی نسل پس از انقلاب به دستاوردهای دفاعی کشور ارائه میدهد.
شماره ۱۷ «آگاهی نو» همچنین به بازتعریف چهرههای سیاسی معاصر میپردازد. در فصل سوم، با عنوان «چهره مرد اول»، روایت زندگی فکری مهدی نصیری در گزارشی با عنوان «سلفی سلطنتی» بازگو میشود؛ روایتی از چرخش فکری فردی از بنیادگرایی مذهبی به سوی سلطنتطلبی. این گزارش، تنها بازتاب زندگی یک فرد نیست، بلکه تصویری از تغییر گفتمانهای ایدئولوژیک در جامعه امروز ایران است.
در بخش فرهنگی مجله، فصل چهارم با یاد درگذشتگان، نگاهی انسانی و نوستالژیک به چهرههای تأثیرگذار سالهای اخیر دارد. سپس در فصل ششم، پروندهای با عنوان «تماشا: سینمای ایران» به نقد فیلم «خدای جنگ» و مفاهیم دینی در سینمای معاصر میپردازد؛ با نقدهایی از مهرزاد دانش و گفتوگوهایی با حسین دارابی و محمدرضا شفاه، که در کنار یادداشت «وداع با اصولگرایی» در رثای احمد توکلی، تصویری از تغییر گفتمان فرهنگی و سیاسی اصولگرایی در ایران ترسیم میکند.
فصل هفتم با عنوان «جامجم جهان سیاست»، به تاریخ و ژئوپلیتیک میپردازد. در این بخش، مقاله تحلیلی محمدحسین باقی درباره پیمان ابراهیم و گفتوگو با احمد زیدآبادی درباره آینده روابط اعراب و اسرائیل، در کنار گزارشی از «منتقد معتمد شاه» هوشنگ نهاوندی، تصویری چندوجهی از روابط قدرت در تاریخ معاصر خاورمیانه ارائه میدهد.
اما شاید کانون مفهومی این شماره را بتوان در فصلهای هشتم تا دوازدهم یافت؛ جایی که مسئله ملیگرایی ایرانی در نسبت با دین، سلطنت، و سوسیالیسم بازخوانی میشود. گفتوگوهایی با جواد اطاعت، پرویز امینی، سعید حجاریان، رامین پرهام، علی میرسپاسی و هوشنگ طالع، از زوایای مختلف به پرسشهای بنیادین میپردازند: ملت یا امت؟ اصلاحات یا ملیت؟ پادشاهی یا ایرانگرایی؟ و آیا پانایرانیسم میتواند بدیلی در برابر امپریالیسم باشد؟ این گفتوگوها بهگونهای تنظیم شدهاند که خواننده را از ساحت نظری تا عرصه سیاست عملی همراه کنند؛ نوعی نقشه فکری برای درک گفتمان ملی در ایران امروز.
در بخش فرهنگی و هنری مجله، فصل سیزدهم با عنوان «کلمه؛ هنر و ادبیات» با یادداشتهایی درباره سریال "سووشون" و گفتوگو با بلقیس سلیمانی، پیوندی میان ادبیات معاصر و میراث استقلالخواهی ایرانی برقرار میکند. به دنبال آن، در فصل چهاردهم، عمادالدین باقی در مقالهای با عنوان «آینده اسلام ایرانی»، از چالشهای تلفیق هویت دینی و ملی سخن میگوید، تحلیلی که میتواند نقطه تلاقی دو قرن تفکر ایرانی باشد.
از دیگر بخشهای خواندنی این شماره، فصل پانزدهم با محور قانون و حقوق اساسی است که نقدی جامع از ناصر سلطانی و دیگر پژوهشگران بر فرایند تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ارائه میدهد. این بخش با تیتر «تأسیس دولت بدون ملت»، دعوتی است برای تأملی جدی در نسبت ملتسازی، قانونگذاری و مشروعیت سیاسی.
در فصل شانزدهم گزارشی تحقیقی از «مصادره اموال سرمایهداران ایرانی در سال ۱۳۵۸» تحت عنوان «مصادره ملی» منتشر شده است. این پرونده نهفقط بازگویی تاریخ، بلکه بازسازی حافظهای است که در حافظه جمعی جامعه ایرانی زخم خورده باقی مانده است.
در فصل هفدهم، با عنوان «شبکه؛ سریال ایرانی»، نقد سریال "تاسیان" با عنوان «نوستالژی بورژوازی» نشان میدهد که حتی در روایتهای تصویری امروز، بازتابی از مناسبات اجتماعی و طبقاتی ایران قابل مشاهده است.
در پایان، ضمیمه این شماره با عنوان «کتابچه اقتصاد سیاسی ایران» و مقاله مفصل محمد قوچانی با عنوان «انتقام از سرمایهداری ملی؛ ظهور و سقوط انقلاب صنعتی ایران (۱۳۴۲–۱۳۵۸)»، نقطه پایانی پرقدرتی است بر پرونده تاریخی و اقتصادی این شماره؛ متنی که همچون حلقه پیوند میان ایدئولوژی، سیاست و توسعه عمل میکند.
شماره ۱۷ «آگاهی نو» مجموعهای است از گفتوگوها، یادداشتها و تحلیلهایی که از سیاست تا سینما، از اقتصاد تا هویت ملی، و از تاریخ تا حافظه جمعی را در بر میگیرد. این مجله نه تنها برای پژوهشگران و تحلیلگران، بلکه برای هر خوانندهای که دغدغه فهم ایران را دارد، منبعی غنی و اندیشهبرانگیز است.
نظر شما