به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در یاسوج، رحمتاله رسولی مقدم شامگاه سهشنبه در نشست انجمن شعرخوانی فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، به اهمیت آشنایی با اصول عروض و وزن شعر در خلق آثار موزون اشاره کرد.
وی در این نشست اظهار داشت: عروض و قافیه از اصول بنیادی شعر موزون فارسی است که هر شاعر و نویسندهای باید با قواعد عروض و وزن شعر آشنا باشد. این آشنایی به نویسنده کمک میکند تا از ایجاد مشکلات وزنی در شعر خود جلوگیری کند.
رسولی مقدم افزود: در شعر فارسی، وزن عروضی یک قدمت طولانی دارد و شاعران بزرگی همچون رودکی، فردوسی، سعدی، حافظ و نظامی از این وزن در شعرهای خود استفاده کردهاند.
این شاعر و نویسنده با اشاره به تقسیمبندی عروض به قدیم و جدید، ادامه داد: عروض قدیم بیشتر بر اساس قواعد شعر عربی تنظیم شده بود که در تطبیق با شعر فارسی مشکلات زیادی ایجاد میکرد؛ اما عروض جدید بهویژه از حدود ۸۰ سال پیش با کارهای پرویز ناتل خانلری و دیگر پژوهشگران شکل گرفت و مشکلات عروض قدیم را برطرف کرد.
وی همچنین بر لزوم توجه به اختیارات وزنی و زبانی در شعر فارسی تاکید کرد و گفت: عروض جدید با توجه به خصوصیات زبان فارسی تدوین شده است و این تفاوتهای عمدهای با عروض قدیم دارد که در نهایت به بهبود کیفیت و صحت شعر کمک میکند.
رسولی مقدم بر لزوم توجه بیشتر به آموزش و گسترش اصول عروض جدید در دانشگاهها و مدارس تاکید کرد و افزود: با توسعه این مباحث در آموزشهای رسمی، شاهد رشد و تحول در شعر فارسی خواهیم بود.
وی در این نشست گفت: در عروض جدید، کارهایی که پرویز ناتل خانلری انجام داده بودند، اساساً به کنار گذاشتن تمام قواعدی که بر مبنای عروض عربی شکل گرفته بود، پرداخته شد.
این شاعر ادامه داد: این تصمیم خود مشکلاتی به همراه داشت؛ چرا که برخی از این قواعد، از جمله نامگذاری افعال عروضی و ارکان بر اساس قوانین عربی، در شعر فارسی مشکلی ایجاد نمیکردند.
رسولی مقدم افزود: مثلاً تغییر نام هجای عروضی یا تغییر در نامگذاری ارکان عروضی، بدون دلیل و صرفاً به خاطر جدا شدن از عروض عربی، ضرورتی نداشت.
وی بیان کرد: مهمترین نکته این است که باید تعادل بین قواعد قدیم و جدید برقرار میشد تا شعر فارسی از این تغییرات بیدلیل آسیب نبیند.
این شاعر و نویسنده ادامه داد: در عروض قدیم، برخی مسائل و مفاهیم وجود داشت که بیشتر جنبه نظری و پژوهشی داشتند و در عمل برای نوشتن شعر امروز کاربرد زیادی نداشتند، به همین دلیل، قوانینی که در عروض جدید شکل گرفت، بیشتر بر اساس نیازهای واقعی شعر فارسی تنظیم شدند.
رسولی مقدم افزود: عروض جدید تلاش کرده است تا قواعد وزنی و عروضی را به گونهای تنظیم کند که همراستا با خصوصیات زبان فارسی باشد و در عین حال، شاعران را از پیچیدگیهای غیرضروری رها کند.
رسولی مقدم به آموزشهای عملی و کاربردی در کارگاه عروض و قافیه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اشاره کرد و گفت: در این دورهها، علاقهمندان با حدود ۲۰ نوع افعال عروضی و نحوه نامگذاری آنها آشنا میشوند. این دورهها به شکلی طراحی شدهاند که کارآموزان با انواع وزنهای مختلف شعر، از جمله وزنهای رباعی، نیمایی و… آشنا شوند.
وی افزود: در این جلسات، شاعران با استفاده از اختیارات شاعری که در اختیار دارند، میتوانند وزنهای مختلفی از رباعی و سایر انواع شعر را به وجود آورند. علاوه بر این، به آنها آموزش داده میشود که چگونه وزن شعر عامیانه و شعر لری را شناسایی کرده و بر اساس آن آثار خود را خلق کنند.
رسولی مقدم با اشاره به اهمیت آشنایی با قوانین قافیه در شعر، ادامه داد: یکی دیگر از مباحث مهم این دورهها، آشنایی با قوانین قافیه است که به کارآموزان کمک میکند تا در نهایت قادر باشند شعر خود را بهطور صحیح و با وزن درست بنویسند.
این شاعر و نویسنده گفت: دورههایی که برگزار میشود، کاملاً کاربردی و بهروز است و هدف ما این است که کارآموزان با ۹۸ تا ۹۹ درصد مسائل ضروری در زمینه وزن شعر آشنا شوند. به این ترتیب، آنها میتوانند پس از شنیدن هر شعر، وزن آن را شناسایی کرده و اشکالات موجود در شعر خود را برطرف کنند.
نظرات