به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – رضا دستجردی: «تاریخ اندیشه سیاسی کمبریج» ویراسته کریستوفر راو و ملکولم اسکوفیلد که به‌تازگی با ترجمه زانیار ابراهیمی به بازار نشر آمده، حوزه مذکور را از دوران باستان تا قرن بیستم مطالعه و بررسی می‌کند. جلد نخست این اثر به یونان و روم اختصاص دارد و مترجم، عمده علت علاقه خود به ترجمه این اثر را پر کردن خلأ آثار موجود در این حوزه یاد کرده است. ایبنا به بهانه انتشار این کتاب، با زانیار ابراهیمی مترجم به گفت‌وگو پرداخته است.
ترجمه جلد نخست «تاریخ اندیشه سیاسی کمبریج» که به همت شما منتشر شده، چه ویژگی‌هایی دارد؟
فکر می‌کنم مجموعه «تاریخ اندیشه سیاسی کمبریج» مشتمل بر پنج یا شش جلد است که من پس از اتمام جلد نخست، با تمرکز بر یونان و روم، در حال ترجمه جلد دوم آن هستم که به دوره میانه اختصاص دارد. به نظر من، کتاب حاضر در دنیای انگلیسی‌زبان، جامع‌ترین تفسیر بر اندیشه سیاسی است. در کشور ما بیشتر از اینکه تاریخ اندیشه سیاسی مبسوط و جامع داشته باشیم، بیشتر صفحات مبسوط داریم. تواریخ موجود خیلی زود از دوران یونان و روم گذر می‌کنند ولی در این کتاب، به این ادوار به صورت تفصیلی پرداخته شده است.
من در ترجمه این اثر، از متن‌های پیشتر ترجمه شده به فارسی از محمدحسن لطفی، روحانی (مترجم جمهور افلاطون) یا عبدالله کوثری هم استفاده کرده‌ام، چون در ابتدای کتاب، به نمایشنامه‌ها ارجاع داده شده است، تا حد امکان از این ترجمه‌ها استفاده و در این اثر به آنها اشاره کرده‌ام. همچنین اگر کسی بخواهد مثلاً کتاب «جنگ پلوپونزی» را مطالعه کند، به صفحات دقیق اشاره کرده‌ام که مخاطب با آن آشنا شود.
چه شد که در حوزه تاریخ اندیشه سیاسی، این کتاب را برای ترجمه انتخاب کردید؟
مدت‌ها بود که ترجمه این کتاب را در نظر داشتم، اما ناشران، پیشنهاد ترجمه آن را به خاطر مسائل مالی نمی‌پذیرفتند. دلیل انتخاب این اثر هم این بود که احساس می‌کردم خلأ یک متن فارسی در حوزه تاریخ اندیشه سیاسی بسیار به چشم می‌خورد. به نظر من، کتاب‌های موجود خیلی گذرا از موضوعات مهم اندیشه سیاسی گذر می‌کردند. خود من هم در آغاز، با منابعی که سیدجواد طباطبایی در انتهای آثارش آورده، با این کتاب آشنا شدم و از همان آغاز دریافتم که اگر کسی بخواهد مقاله‌ای در این حوزه نگارش کند، این کتاب، منبع بسیار مهمی برای استفاده خواهد بود. البته نیت من این نیست که کل این مجموعه را ترجمه و منتشر کنم، تا هرجایی که برایم امکان داشته باشد، آن را ادامه می‌دهم.
از ویراستاران کتاب چه می‌دانیم؟ چه پیشینه پژوهشی دارند؟
کریستوفر راو و ملکولم اسکوفیلد عمدتاً پژوهشگران افلاطون و ارسطو هستند و چندان خارج از این حوزه کار نکرده‌اند. این دو که اساتید حوزه یونان و روم کمبریج هستند، در این دانشگاه به تدریس زبان‌های باستانی نیز اشتغال دارند و صرفاً خود را به اندیشه سیاسی و تاریخ آن محدود نکرده‌اند. هر فصل کتاب هم متناسب با ماهیت آن، به قلم یکی از این دو مولف نوشته شده است و لزوماً هر دو در تألیف کل کتاب نقش نداشته‌اند.
اوضاع کتاب‌های تاریخ اندیشه سیاسی موجود در بازار چگونه است؟
کتاب‌های این حوزه که امروز در بازار موجودند، آثار خوب و قابل قبولی هستند، اما اصطلاحاً در دایره آثار تحقیقی یا پژوهشی قرار نمی‌گیرند. مثلاً کتاب «تاریخ فلسفه سیاسی» نوشته جورج کولیکو که به قلم مسعود آذرفام و خشایار دیهیمی ترجمه شده، کتاب خوب اما مقدماتی است. در واقع، دانشجوی اندیشه سیاسی خیلی سریع از این کتاب‌ها عبور خواهد کرد، چرا که مقدماتی‌اند، ولی اگر بخواهد در این حوزه دقیق شود، آنجاست که کتاب حاضر بسیار مفید و کاربردی خواهد بود. یکی از دلایلی که من بر جامعیت اثر تأکید می‌کنم این است که مثلاً از متن ایلیاد و ادیسه، آیسخولوس، آریستوفان و غیره، کسانی که بیشتر نمایشنامه‌نویس یا شعرای حماسه‌سرای یونان هستند، آرای اندیشه سیاسی دریافت نمی‌شود، اما در «تاریخ اندیشه سیاسی کمبریج»، این اندیشه‌ها دریافت می‌گردد، چرا که ویراستاران ابتدا از همین افراد آغاز می‌نماید. این موضوع از این باب برایم اهمیت دارد که ارتباط ادبیات و فلسفه را نشان می‌دهد.
اصولاً ترجمه کتاب‌های جدید در حوزه اندیشیه سیاسی چه اهمیتی دارد؟
رشته دانشگاهی من علوم سیاسی است. یکی از اهداف من در این ترجمه، غیر از اینکه مشغول دنبال کردن فیلد الهیات سیاسی هستم، این است که ادبیات موجود را تا حد امکان غنی کنم، به این معنی که ادبیات سیاسی صرفاً به منابع موجود و چاپ‌های از پیش انجام شده اکتفا نکند.
نظر شما