به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، هدا ترخان شامگاه چهارشنبه در نشست نفد و بررسی رمان «از ناکجا تا به کجا» به میزبانی انجمن ادبی «ماها» در دانشگاه هنر و اندیشه قم گفت: پیرنگ سفر پتانسیل خوب و ظرفیت بالایی برای روایت داستان دارد. برای اینکه این الگو اتفاق بیفتد نیاز به بهانه جدی برای سفر باید داشته باشیم تا بتوانیم داستان باورپذیری را روایت کنیم. در فصلهای ابتدایی رمان نیاز داشتیم این موضوع جا بیفتد و این موضوع را بیشتر باید میدیدیم. وقتی سفر به بهانه مرتضی، شخصت دوم رمان، شکل میگیرد بهتر بود ما مرتضی را بیشتر میشناختیم.
وی با اشاره به اینکه دیالوگ میتواند به کشمکش داستان کمک کند، افزود: برای شخصیت باید نیاز اولیه کافی وجود داشته باشد و وقتی این شخصیت با فضای ایران آشنا میشود این تحول در او رخ میدهد.
ترخان تصریح کرد: حضور مذهب در رمان کار سختی است و شجاعت نویسنده باعث شده که بدون وابستگی به نهادی به آن بپردازد و نگاه کلیشهای به مذهب نداشته باشد اما یک زنگ خطری دارد. وقتی نویسنده این موضوعات را نشان میدهد باید مراقبت کند خط اصلی داستان از دست نرود. اگر این اتفاق بیفتد به داستان ضربه خواهد خورد.
سلیمانی نویسنده و منتقد در بخشی از این برنامه گفت: رمان «از ناکجا تا به کجا» به مثابه مکان است. سه مکان گرجستان، قم و عراق در رمان موضوعیت دارد و همین عامل باعث شده رمان مکان محور شود.
وی ادامه داد: قم پتانسیل این را دارد که یک رمان با حضور این شهر بنویسیم. عنصر رمان در این داستان پررنگ است و مکان به مثابه شخصیت خودنمایی میکند.
سلیمانی ادامه داد: نکته دوم بحث ایستا نبودن مکان در رمان است. عنصر مکان در داستان به دو صورت مطرح میشود یا پس زمینه ثابت است که قرار است در آن داستان رخ بدهد یا اینکه یک عنصر زنده باشد که داستان را جلو میبرد. ای مکانها در این رمان زنده هستند و به تحول شخصیتی رمان کمک شایانی کرده است.
این نویسنده اضافه کرد: با تغییر مکان تغییر فرهنگ هم داریم. یک رماننویس باهوش از مکانی استفاده میکند که شخصیت در آن خودنمایی داشته باشد. در داستان قم موقعیتی وجود دارد که از نظر فرهنگی با شهرها و کشورهای دیگر متفاوت است. وقتی شخصیت اصلی از مکان الف به مکان ب قدم میگذارد باید تفاوت را مخاطب حس کند که این اتفاق در رمان افتاده و نکته مثبتی است.
برنده داستان کوتاه تهران بیان کرد: بحث موضوع و درونمایه رمان روی عشق و تنهایی روایت میشود که جهان شمولترین بشریترین جدیترین حالات انسانی و رگههای شخصیتهای آدمی است که از این نظر رمان «از ناکجا تا به کجا» رمان قابل قبولی است.
یونس عزیزی داستاننویس و دبیر انجمن ادبی «ماها» با اشاره به موضوع نقد گفت: نوشتن گفتوگو با دیگری است و نویسنده هنگام نوشتن همواره کسی را مخاطب خود قرار میدهد و انتظار دارد وقتی کتاب، نوشته و اثرش منتشر میشود در اختیار مخاطب قرار گیرد و مخاطب با آن وارد گفتوگو شود.
عزیزی ادامه داد: تفاوت این گفتوگو با گفتوگوی شفاهی ناهمزمانی است. در گفتوگوی کلامی گوینده و شنونده در یک زمان کنار هم هستند اما در نوشتن چنین نیست. سخنی که فرد در مقام نویسنده منتشر میکند چه بسا سالها بعد به دست مخاطب میرسد و این مهمترین امتیاز اثر مکتوب است.
نویسنده کتاب «هیژدهچرخ» تصریح کرد: اینجاست که دشواری نوشتن پدیدار میشود چرا که نویسنده در زمان خواندن اثر توسط مخاطب حاضر نیست و اثر باید خودبسنده باشد و از خود دفاع کند.
وی مخاطب را به عنوان منتقد اثر معرفی کرد و گفت: خواننده نباید نسبت به کتاب منفعل باشد. اگر خواننده در مطالب با نویسنده همرای باشد از خود نظری نداشته باشد به این گفتوگو کمکی نکرده است. لذا کتاب خواندن و استفاده از آن مستلزم نقد است و خواننده باید موضع و رای خودش را داشته باشد.
عزیزی به رمان «از ناکجا تا به کجا» پرداخت و یادآور شد: فصلبندیها رمان کمک خوبی به ریتم کتاب کرده است تا مخاطب خسته نشود. رمان مدرن با توجه به اقتضائات موجود مثل پیشرفت، تکنولوژی و سرعت شرایط خودش را دارد و اگر بیهوده مطول شود به رمان ضربه میزند. بنابراین لازم است از توضیحات اضافی و توصیفات طولانی پرهیز شود. این رمان از این نظر نمره مثبت را دریافت میکند.
نویسنده رمان «جپدستها بیان کرد: فضاسازی در تفلیس خوب بود. فضای کلی را عرض میکنم که من مخاطب میپذیرم اینجا مکانی خارج از ایران است. گرچه جزئیات زیادی ندارد اما قابل درک است. فضاسازی با جزئیات ساخته میشود.
عزیزی در پایان گفت: ورودی یا افتتاحیه داستان خوب بود. روند اضافه شدن آدمها به داستان، اتفاقها، علت و معلولها و عناصر تشکیل دهنده داستان به درستی شکل گرفته بود.
نظر شما