سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، زهرا پیریایی: پروین اعتصامی، از شاعران پرآوازه ایرانی است که در زمینه ادبیات تعلیمی و در سبک مناظره، سروده‌های بسیاری دارد؛ وی با عنوان مشهورترین شاعر زن ایرانی میان شاعران وطنی شناخته شده و آوازه نیکی از خود به‌جای گذاشته است.

پروین اعتصامی بعد از تجربه شکست در ازدواجش به انزوا کشیده شد. با جستاری در دیوان اشعار پروین اعتصامی و با نگاهی اندک به آن درمی‌یابیم که بیشترین غم و اندوهی که پروین در زندگی شخصی خود تجربه کرده و آن را به‌صورت ملموس در اشعار خود به نمایش گذاشته است، غمی از نوع رها کردن، دور شدن از شادی‌ها و به‌خصوص دوری از اطرافیانش است.

در نمونه زیر به دو مورد اشاره می‌کنیم:
ای خوش از تن کوچ کردن، خانه در جان داشتن
روی مانند پری از خلق، پنهان داشتن
رنجبر بودن، ولی در کشتزار خویشتن
وقت حاصل، خرمن خود را به دامان داشتن

با علم به اینکه پروین اعتصامی در زندگی شخصی خود به انزوا کشیده شد و در نهایت ارتباط خود را با اطرافیانش را محدود کرد، درمی‌یابیم که بیشترین غم این شاعر در دیوان اشعار خود دقیقا همان موضوع دوری از آدمیان و رها کردن آنان است که همین امر باعث پرداختن به خود و خویشتن می‌شود، بنابراین با علم به این مطلب می‌توان دریافت که در بسیاری از اشعار موجود در دیوان پروین اعتصامی، واژه خویشتن به‌کرات استفاده شده است؛ به نمونه‌هایی از آن می‌پردازیم:
بیش از همه با خویشتن کند بد
آن کس که بد خلق خواستار است
روز را با کشت و زرع و شخم آوردن به شب
شامگاهان در تنور خویشتن، نان داشتن

و در نهایت غم پروین چنان در اشعارش نمایان و ملموس است که خواننده می‌تواند خودش را در جای‌جای ابیات قرار دهد و در فضا و لحظه و شعر غرق شود، اما سؤالی که مخاطب پس از خوانش اشعار پروین به ذهنش خطور می‌کند این است که: غم حاصل از دوری انسان‌ها که پروین بازتاب آن را در اشعارش ایجاد کرده است، از چه راهی و چطور تخلیه می‌شود؟

و اما پروین، خودش، به سؤال مخاطب چنین پاسخ می‌دهد که:
دیده را دریا نمودن، مردمک را غوصگر
اشک را مانند مروارید غلطان داشتن

و در نهایت می‌توان دریافت که شاعر پرآوازه ایرانی‌تبار، پروین اعتصامی، تمام غم و اندوه خود را نه از راه عصبانیت و ضربه زدن به محیط، نه از راه سکوت و فقط و فقط از راه گریستن تخلیه می‌کند.

اگر بخواهیم از زاویه دیگری به موضوع غم در اشعار پروین اعتصامی بنگریم، می‌توانیم با این دیدگاه پیش برویم که اگر سیاهی نباشد هیچکس سفیدی را درک نخواهد کرد، تا زشتی نباشد زیبایی به چشم نمی‌آید و بنابراین اگر غم نباشد هیچ کس مطلقاً شادی را درنمی‌یابد، پس اگر چنین پیش برویم، می‌توانیم متوجه این موضوع شویم که پروین اعتصامی در برهه‌ای از زندگی شخصی خود شادی ملموسی را تجربه کرده است که حالا با چنین مهارتی غم را در اشعار خود به نمایش می‌گذارد.