به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حجت‌الاسلام محمدهادی رحیمی صادق، رئیس حوزه‌های علمیه تهران در پیش همایش ملی شیخ شهید؛ بزرگداشت آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری که یکشنبه 8 مردادماه 1402 با حضور نمایندگانی از اصحاب رسانه برگزار شد، گفت:‌ شیخ فضل‌الله نوری عالمی فقیه و سکاندار علم و اجتهاد و مبارزه با طاغوت بوده است. شخصیت‌هایی که در تهران ایفای نقش کردند مثل شیخ فضل‌الله نوری باید با برپایی بزرگداشت‌ یادشان را گرامی بداریم.

وی افزود: تجلیل از این شخصیت مبارز و فقیه چراغ راه طلاب و فضلای امروز است. اعتلای علم و دانش و مبارزه شیخ فضل‌الله نوری نوعی جهاد تبیین است که باید بیش از پیش شناسانده شود.  

حجت‌الاسلام محمدهادی رحیمی صادق ادامه داد: آیت‌الله فضل‌الله نوری در پیام‌رسانی مکتب اهل بیت(ع) و نشر ارزش‌های دینی تا پای جان ایستادگی کرد و از موضع خود کوتاه نیامد. ایشان از علما و فقهای حوزه علمیه تهران بودند از این رو حوزه علمیه تهران بر خود لازم می‌داند تا بزرگداشت علمایی که سکاندار علم، اجتهاد و مبارزه با طاغوت هستند را برگزار کند.



وی افزود: بر این اساس همایش شیخ شهید همزمان با دویستمین سالگرد تأسیس حوزه علمیه تهران برگزار خواهد شد. ایشان در حوزه علمیه تهران بسیار نقش‌آفرین بود از این روز طبیعی است که بزرگداشتی درخور شخصیت آن مرحوم برگزار شود. این همایش با هدایت و راهبری رئیس شورای سیاست گذاری حوزه علمیه تهران و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آیت‌الله رشاد و با مشارکت حوزه علمیه تهران و این پژوهشگاه در هفته جاری در قم و تهران و شهرستان نور با سخنرانی بزرگان حوزه علمیه تهران و قم برگزار خواهد شد.

120 سال پیش شیخ فضل‌الله نوری از بانیان نهضت مشروطه بود

موسی حقانی، رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران در این نشست که به صورت مجازی حضور داشت، گفت: در تهران پژوهشکده تاریخ معاصر متولی برگزاری این همایش است و در قم پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی و در شهرستان نور هم هیات یاران عاشورایی متولی برگزاری این مراسم هستند.

وی افزود: ما به دنبال تبیین راه شهید بزرگواری هستیم که در 118 سال پیش روح تازه‌ای بر مبارزات برای استقلال و مبارزه با استعمار دمیدند، 120 سال پیش در کشور ما نهضتی به وقوع پیوست که مرحوم شیخ فضل‌الله نوری از بانیان اصلی آن بود، اما متاسفانه آن نهضت با ورود برخی از افراد نااهل به دلیل بی‌بصیرتی عده‌ای منحرف شد.

رئیس موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران گفت: اگر مرحوم شیخ فضل‌الله نوری موفق می‌شد ما امروز یک تجربه 120 ساله حکومت مردم سالاری دینی داریم، ما امروز در حال گذر از پیچ‌های تاریخی مهمی هستیم، جمهوری اسلامی ایران هم با گروه‌های ساختارشکن و نفوذی مواجه است که همان عقیده ساختارشکنانه مشروطه را دارند این افراد تقریبا همه استدلالشان را از ساختارشکنان درون مشروطه می‌گیرند.



وی با بیان اینکه شیخ فضل‌الله نوری تمام تلاشش این بود که نهضت مشروطه را از انحراف ساختارشکنان مصون بدارد، ادامه داد: ما در این همایش ملی بیش از 15 سخنران داریم که مطالب و مواضع خود را درخصوص اوصاف شهید شیخ فضل‌الله نوری بیان خواهند کرد.

حقانی مطرح کرد: ما روز سه‌شنبه (10 مرداد) در محل شهادت شیخ فضل‌الله نوری میزبان همه افراد شرکت‌کننده خواهیم بود، افزون بر این نمایشگاه عکس و سند و نمایشگاه کتاب هم برگزار خواهد شد. همچنین در شهرستان نور مازندران هم چند تن از افرادی که مقالاتی به دبیرخانه ارسال کردند را دعوت خواهیم کرد تا میزبان مطالب‌شان باشیم.

وی بیان کرد: برای همایش 700 مقاله دریافت کردیم که 25 مقاله را انتخاب کردیم که در همایش تهران ارائه می‌شود و چهار مقاله نیز در همایش نور ارائه خواهد شد. محورهای مقالات نیز به تکاپوهای سیاسی شیخ فضل‌الله نوری اشاره کرده است. برخی مقالات نکات تازه و بدیعی را درباره شیخ شهید و کسانی که در آن مقطع حضور داشتند و برخی نیز از عملکرد خود اظهار پشیمانی داشتند.

ارائه محورهای هفت‌گانه برای بزرگداشت شیخ فضل‌الله نوری

حجت‌الاسلام محمدصادق ابوالحسنی، دبیر علمی همایش گفت:‌ همزمان با سالروز شهادت آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری(ره)، فقیه سربِدار و «عَلم استقلال فکری و سیاسی» و «نماد نفی سبیل» و رد سلطه‌ بیگانگان،‌ همایش ملی شیخ شهید از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با مشارکت پژوهشکده تاریخ معاصر،‌ مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه برادران و خواهران با حضور صاحب‌نظران این حوزه در قم برگزار می‌شود.

وی افزود:‌ مرجع عالیقدر جهان تشیع آیت‌الله العظمی سبحانی که چندین مقاله و نوشتار علمی در زمینه مشروطیت و شخصیت والای آیت‌الله شیخ فضل الله نوری داشته‌اند پیام تصویری به این همایش ملی ارسال کرده‌اند که در روز همایش پخش خواهد شد. همچنین در این همایش ملی که با سخنرانی حضرات آیات آقایان محمدجواد فاضل لنکرانی، سید هاشم حسینی بوشهری، علی‌اکبر رشاد و حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی انصاری برگزار می‌شود از مقام شامخ این فقیه سربدار تجلیل خواهد شد.

حجت‌الاسلام ابوالحسنی از برگزاری این همایش در شهر تهران و نور هم خبر داد و گفت: همایش ملی شیخ شهید روز سه شنبه 10 مرداد از ساعت 9 تا 18 در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) در شهر تهران، روز چهارشنبه 10 مردادماه سال جاری نیز در شهر مقدس قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و 12 مرداد نیز از ساعت 9 تا 12 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور استان مازندران برگزار می‌شود.

وی به محورهای هفت‌گانه بزرگداشت اشاره کرد و گفت: 
1. زیست‌نامه تاریخی: خاندان شیخ؛ سیر زندگی، شرایط زمانه و تحولات معاصر؛ علل و عوامل شهادت و بازتاب‌های آن.

2. زیست‌نامه علمی: سیر تحصیلی و  مکانت علمی، آراء ممتاز و نوآوری‌های فقهی و اصولی، اساتید و شاگردان برجسته، احیای آثار شیخ و کتابشناسی آثار موجود در باب وی.

3. زیست‌نامه اجتماعی: نفوذ گسترده مردمی و خدمات اجتماعی؛ روابط و مناسبات با علما و رجال ذی‌نفوذِ عصر: «مشروطه‌خواهان، مشروعه‌خواهان، دولتمردان و...»؛ نقش‌آفرینی اجتماعی بویژه در محکمه شرع و تشکیل اجتماعات و تحصن‌های مردمی.

4. زیست‌نامه سیاسی: اندیشه سیاسی و منظومه فکری شیخ «در موضوعاتی مثل عدالت، استقلال، حاکمیت اسلام، ولایت فقیه، قدرت و مبانی مشروعیت، آزادی و مساوات، سلطنت، شورا و رأی اکثریّت، قانون و قانون‌گذاری و...»؛ سیره سیاسی شیخ در خیزش‌های ضد استبدادی و ضد استعماری «نهضت تحریم، عزل امین‌السلطان از صدارت، نهضت عدالتخانه، مشروطه مشروعه و...»؛ میزان تاثیرگذاری اندیشه سیاسی شیخ بر کنش سیاسی وی؛ شیخ، دانش دشمن شناسی و بحث نفوذ؛ تأثیر عمیق وی بر نهضت‌های پسامشروطه تا انقلاب اسلامی، تدوین الگوی دیانت و سیاست از منظر ایشان.

5. زیست‌نامه معنوی: مراتب معنوی و سبک زندگی شیخ، تأثیرپذیری از روحیّات معنویِ اساتید وارسته‌ای چون میرزای شیرازی، آخوند ملا فتحعلی سلطان‌آبادی و.... .

6. زیست‌نامه فرهنگی – هویتی: دردها و دغدغه‌های شیخ و کشف راهبرد وی برای برون‌رفت از مشکلات امروز، منطق عاشورایی و مقاومت در برابر دین ستیزی، بررسی اندیشه‌های فرهنگی - هویتی شیخ، در عرصه استقلال و تمامیّت ارضی، تقویت تولیدات داخلی، خودبسایی اقتصادی، بازسازی هویّت ملی (با بهره‌گیری از رویّه تاریخی وی در تقویت بانک ملی، پیشگامی نهضت تحریم تنباکو، مخالفت با وام ستانی از روسیه،کمک به تأسیس مدارس جدید و...)

7. شیخ شهید و عیارسنجی قضاوت‌های تاریخی: کالبدشکافی شایعات و اتهامات در باب شیخ، بررسی اظهارات بزرگان حوزه و دانشگاه، آسیب‌شناسی تاریخنگاری مشروطه و نقد دیدگاه مورخان سکولار و خاورشناسان، احیاگران اصلی شیخ شهید در یک قرن اخیر، شیخ شهید در مکتب تاریخنگاری انقلاب اسلامی. 



مصاحبه منتشر نشده ابوالحسنی منذر با نوادگان شیخ فضل‌الله نوری

وی ادامه داد: کتابی از آثار ابوالحسنی منذر با نام «کنگره شیخ شهید، فقیه تهران دیده‌بان ایران» در حاشیه همایش رونمایی می‌شود که دربردارنده زیست تاریخی و افکار شیخ فضل‌الله نوری است که مدخل آن برای دانشنامه منتشر شده است. همچنین مصاحبه‌ای منتشر نشده از ابوالحسنی منذر با نوادگان شیخ فضل‌الله نوری در مجموعه مقالات این همایش منتشر می‌شود.

حجت‌الاسلام ابوالحسنی بیان کرد: تالیفات و آثار خود شیخ فضل‌الله نوری مغفول مانده است اما این همایش ابعادی را کنار خود داشت و برخی مسائل درباره شیخ شهید واکاوی شد. رساله منظوم فقهی الدر التنظیم به زبان عربی اثری است که شیخ فضل‌الله نوری تدوین کرده است. شيخ فضل‌الله نورى از قريحه سرشارى برخوردار بوده است. هنوز بيست بهار از عمر او نگذشته بود كه ارجوزه را به زبان عربى سروده و در آن بيست و پنج قاعده فقهى را با اشاره به مبانى آن مطرح كرده است. 

وی افزود: 44 سال بعد از انقلاب منزل شیخ فضل‌الله نوری را خریداری کردند و این بیت تاریخی احیا شده و قرار است مرکزی برای پژوهش‌های تاریخ معاصر و مشروطیت باشد. احیای میراث شیخ فضل‌الله نوری برای تاریخ معاصر ایران موثر است.

همایش ملی شیخ شهید روز سه شنبه 10 مرداد از  ساعت 9 تا 18 در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) در شهر تهران، روز چهارشنبه 10 مردادماه سال جاری نیز در شهر مقدس قم، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و 12 مرداد نیز از ساعت 9 تا 12 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور استان مازندران برگزار می گردد.

همایش ملی شیخ شهید عصر چهارشنبه 11 مردادماه 1402 از ساعت 16 تا 20 با حضور علما، اساتید حوزه و دانشگاه و پژوهشگران در تالار استاد موسویان(ره) پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در شهر مقدس قم به نشانی میدان جهاد، بلوار پانزده خرداد، خیابان شهید میثمی برگزار می‌شود.

برگزاری نمایشگاه آثار و اسناد مرتبط با این شیخ شهید و دوران مشروطیت از دیگر برنامه‌های این همایش ملی خواهد بود.