در ابتدا رامتين شهبازی با تسليت درگذشت محمدمهدی هراتی و معرفی كتاب «صنایع‌دستی؛ خاستگاه‌ها، دگرگونی‌ها و چشماندازها» جلسه را شروع كرد.
زكيه‌سادات طباطبايی، معاون پژوهشی دانشگاه سوره گفت: دانشگاه سوره با كمك انتشارات دانشگاه يك سری برنامه ويژه برای چاپ كتاب‌های اين‌چنينی داشته و دارد. در سال‌های اخير با همكاری اساتيد دانشگاه تصميم بر اين بود كه فعاليت‌ها و پژوهش‌های آنان در قالب كتاب قابل ارجاع در اختيار همه قرار گيرد. در دانشگاه با اساتيد علاوه بر جلسات نقد و بررسی كتاب، جلسات پروسه ترويجی هم داريم كه محفلی است برای گفتوگو و معرفی و تحليل كتاب‌ها كه در پيشرفت دانشجويان بسيار مؤثر است.
وی افزود: كتاب نياز دارد توسط مخاطبانش خوانده شود و توسط ميزان ارجاعی كه به آن داده می‌شود اعتبارسنجی شود. اين كتاب تازه در اول راه است. بايد خوانده شود تا نگاه‌های شخصی و منتقدانه به گوش برسد. متأسفانه در فرهنگ و هنر ما تعداد كتاب‌های قابل استناد و ارجاع در حوزه صنايع‌دستی كمتر از انگشتان دست است و باعث خوش‌حالی و افتخار من است كه اين كتاب بتواند برای صاحب‌نظران و دانشجويان قابل استناد باشد.
هوشيار با اشاره به اينكه كمبود كتاب مرجع و تخصصی انگيزه او برای تأليف بود گفت: ما در حوزه هنر و به‌خصوص صنايع‌دستی كتاب خوب و قابل استناد بسيار كم داريم. كتاب هانس ولف با عنوان «صنايع دستی كهن ايران» ترجمه سيروس ابراهيم‌زاده از تنها منابع اين حوزه بود كه همه دانشجويان و اساتيد به آن استناد می‌كردند. اين كتاب قديمی است و قبل انقلاب ترجمه شده است و در مورد صنايع‌دستی كهن ايرانی است.
اين مؤلف در خصوص كتاب گفت: تنوع و تعدد محتواهای موضوعی كتاب و پرداختن به صنايع‌دستی از تمام حوزه‌های جامعه‌شناسی، مردم‌شناسی، اقتصادی و فرهنگی و بررسی آن به‌عنوان مفهومی كارآمد از ویژگی‌های این کتاب است. بايد پيوند صنايع‌دستی را با همه اين حوزه‌ها در نظر داشته باشيم.
وی افزود: از مهم‌ترين دغدغه‌های من آينده‌پژوهی است كه در كتاب هم آمده است. اينكه هر قدمی كه برمی‌داريم بايد هدفمند باشد و به آيندۀ اين قدم توجه شود و بتوانيم فرآيند دست‌يابی به آينده‌ای مطلوب را ترسيم كنيم. اميدوارم اين كتاب و امثال اين پژوهش‌ها نقشه راهی برای نظام آموزشی ما شود كه اگر اين مهم مورد توجه قرار گيرد صنايع‌دستی ما يكی از قطب‌های اصلی در پيشبرد هويتی ايران در آينده خواهد بود.
وی با تشكر از هوشيار برای تأليف اين كتاب سخت و قابل ارجاع گفت: حتماً كسوت ٣٠ساله استاد هوشيار در مستخرج‌شدن اين كتاب مؤثر بوده است. بعد از جنبش برلين كه در غرب شكل گرفت، صنايع‌دستی ما هم آكادميک شد. به همين دليل قدمت نگارش هنرهای سنتی ما زياد نيست. قبل از انقلاب با بروز مدرنيته تلاش می‌كردند كه هنر سنتی ناديده گرفته شود و صرفاً جنبه زيبايی و تزیين داشته باشد. به همين دليل كمتر شاهد مكتوبات در اين زمينه هستيم.
خانكه عنوان كرد: كتابی كه بتواند خشتی محكم در بدنه صنايع‌دستی ما باشد كم است. بعد از انقلاب اكثر هنرمندان ما به‌سمت هنرهای سنتی جذب شدند و كارها ريشه در هنر سنتی ايران داشته است. نياز اين كتاب‌ها بيشتر از توليد آن‌هاست. مهم‌ترين اشكال در اين حوزه اين است كه كمتر با شيوه آكادميک نوشته شده است. البته خوشبختانه اين كتاب ارجاعات درست و صورت علمی دارد.
خانكه تصريح كرد: در اين كتاب دسته‌بندی به‌درستی رعايت شده است و يک مدخلِ قابل ارجاع است. بحث هويت از ايران اخذشدنی نيست و صنايع‌دستی از مهم‌ترين اين مباحث است. هويت كليدواژه اين كتاب است و بسيار درست به صنايع‌دستی و هويت ايرانی پرداخته است.
خانكه عنوان كرد: صنايع‌دستی ايران ماهيتی پويا دارد و برای گذشته نيست و مدام در حال كشف‌شدن است. بهتر بود جداول زر اين كتاب بسته نمی‌شد و برای آينده ستونی خالی گذاشته می‌شد. متأسفانه ما در حوزه صنايع‌دستی كم كار كرده‌ايم. اين كتاب سرشار از اخلاقيات است، سرشار از احترام است؛ چراكه هويت ايران و صنايع‌دستی ما سرشار از احترام است.
وی افزود: مسئله بعدی رويكردهای آينده‌پژوهانه است. اينكه اين كتاب دغدغه‌اش احيا و آينده‌نگری بوده است بسيار حائز اهميت است. همچنين رويكردهای حكمی در حوزه صنايع‌دستی كه در غرب با عنوان پيچيدگی در هنر از آن ياد می شود در اين كتاب به‌درستی بررسی شده است. به نظر من كسانی می‌توانند چنين كتاب‌هايی بنويسيد كه در اين خاک زيسته باشند.
خانكه در پايان گفت: پرداختن به همه وجوه صنايع‌دستی كار بسيار دشواری است؛ چون ما يك مفهوم صنايع‌دستی داريم اما مصداق‌های بسيار زيادی از آن داريم. اين كتاب پيرامون معنا و مفهوم صنايع‌دستی تدوين شده كه بسيار ارزشمند است.
نظر شما