علیرضا اسماعیلی دبیر فرهنگستان هنر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران در کنار سیاست‌گذاری و الگوسازی در حوزه هنر، براساس اساسنامه خود به حمایت از چاپ و نشر منابع و مآخذ هنری نیز می‌پردازد. انتشارات فرهنگستان هنر که در قالب مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن) فعالیت می‌کند، در حوزه‌های مختلف هنر، از جمله زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر، هنرهای تجسمی، تاریخ هنر، موسیقی، معماری و شهرسازی، هنرهای اسلامی و نسخ خطی هنری فعال است. این انتشارات سعی می‌کند منابع و مآخذی را چاپ و منتشر کند که به‌رغم اهمیت آنها و ضرورت انتشارشان کمتر مورد توجه سایر انتشارات قرار می‌گیرند.

وی افزود: نشر در حوزه هنر به‌دلیل گرانی کاغذ و افزایش هزینه تولید و چاپ این‌گونه کتاب‌ها، دشوارتر از دیگر حوزه‌های نشر است و این امر ایجاب می‌کند تا از چاپ و نشر کتاب‌های هنری حمایت بیشتری صورت گیرد.

اسماعیلی با بیان اینکه انتشارات فرهنگستان هنر امروزه برای هنرپژوهان و جامعه دانشگاهی هنر شناخته شده است، عنوان کرد: انتشارات فرهنگستان هنر در حوزه مباحث نظری هنر و معرفی مکاتب هنری به‌صورت ویژه کار کرده و به دانشنامه‌های هنری و حوزه هنر شرق نیز نگاه ویژه‌ای داشته است. همچنین نسبت به شناسایی و بازنشر نسخ خطی مهم هنری نیز اهتمام ویژه‌ای داشته است. در این زمینه این فرهنگستان تاکنون چندین نسخه خطی مهم تاریخ هنر کشورمان را شناسایی و بازنشر کرده که از جمله می‌توان به شاهنامه شاه‌طهماسبی اشاره کرد که بزرگ‌ترین و مهم‌ترین متن کهن ادبی است که با ۲۵۸ تصویر توسط هنرمندان دوره صفوی کتابت و تصویرگری شده است. همچنین خمسه نظامی طهماسبی نفیس‌ترین نسخه خمسه است که به‌وسیله انتشارات فرهنگستان هنر بازنشر شده است.

علیرضا اسماعیلی در ادامه با اشاره به مرقعات هنر اظهار کرد: مرقعات که حاصل هم‌آفرینی هنرمندان هستند در تاریخ هنر کشورمان از اهمیت خاصی برخوردارند. فرهنگستان هنر سال گذشته مرقع هند و ایرانی را که از مرقعات شاخص کاخ‌موزه گلستان است بازنشر کرد. نیمی از این مرقع نفیس را خوش‌نویسی و نیمی دیگر را نگاره در برگرفته است. این مرقع که از دستاوردهای هنری مکتب هنری ایران و هند به شمار می‌رود، حاصل هم‌آفرینی نگارگران و کاتبان هند و ایرانی است. دومین مرقعی که فرهنگستان هنر با همکاری کاخ‌موزه گلستان در دست اقدام دارد مرقع گلشن است که از شاخص‌ترین و مهم‌ترین مرقعات تاریخ هنر ایران محسوب می‌شود. مرقع گلشن برای اهالی هنر شناخته شده است و دوستداران این نسخه سال‌هاست که منتظر بازنشر آن هستند. بازنشر مرقع بهرام‌میرزا نیز که در موزه توپ‌قاپی ترکیه نگهداری می‌شود از دیگر مرقعات مهمی است که در دستور کار انتشارات فرهنگستان هنر قرار دارد. 


وی افزود: بازنشر این نسخ و مرقعات ارزشمند علاوه بر اینکه به‌لحاظ بازآفرینی هویت فرهنگی و ترویج زیبایی‌شناسی ایرانی‌اسلامی حائز اهمیت هستند، الهام‌بخش هنرمندان معاصر کشورمان در خلق آثار جدید نیز می‌باشند. ضمن اینکه هر برگ این نسخ و مرقعات می‌تواند دست‌مایه ارزشمندی برای هنرپژوهان و محققان برای تحقیق و پژوهش و نگارش انواع مقالات باشد. 

وی در پاسخ به این سؤال که چرا در حوزه هنر میزان کتاب‌های ترجمه از تألیف بیشتر است گفت: در حوزه هنر مخصوصاً در خصوص هنر ایران در سال‌های اخیر تألیفات خوبی صورت گرفته و خوشبختانه در انتشارات فرهنگستان هنر کارهای تألیفی بر ترجمه فزونی گرفته است و هنرپژوهان کشورمان تألیفات خوبی انجام داده‌اند. قبلاً نگاه ما بیشتر به کارهای پژوهشی بیرون از ایران بود و مجبور بودیم بیشتر ترجمه کنیم. ضمن اینکه ما همچنان برای شناخت هنر جهان نیازمند ترجمه کتاب از زبان های گوناگون هستیم.  

اسماعیلی تصریح کرد: درخصوص هنر ایران و هنرهای اسلامی کارهایی به زبان‌هایی غیر از انگلیسی، از جمله روسی، عربی، آلمانی و فرانسه چاپ و منتشر شده است که معمولاً به آن‌ها توجه کمتری شده و شایسته است که به این پژوهش‌ها نیز توجه شود. همچنین می‌بایستی از کارهای تألیفی ارزشمندی که در کشورمان صورت گرفته به زبان‌های دیگر ترجمه معکوس صورت گیرد که خوشبختانه این مهم در دستور کار پژوهشکده فرهنگستان هنر قرار گرفته است.

وی در مورد طراحی جلد کتب هنری نیز خاطرنشان کرد: گرافیک کتاب از اهمیت بالایی برخوردار است. به‌ویژه در خصوص کتاب‌های هنری، به همان میزان که به محتوا توجه می‌شود به صفحه‌آرایی، گرافیک و طرح جلد آن نیز باید توجه شود. در مواردی طرح جلد نامناسب یک کتاب باعث شده به‌رغم اهمیت موضوع آن، با استقبال مخاطب مواجه نشود. ما سعی کردیم از گرافیست‌های مختلف در فرهنگستان استفاده کنیم  ولی نیاز است که در زمینه گرافیک کتاب بیشتر کار کنیم.