کتاب «تاریخ پوشاک ایران و جهان در گذر زمان» به مباحثی همچون پوشاک ایران باستان، اصطلاحات پوشش، لباس و پوشاک، تاریخچه پوشاک و بافندگی در ایران، تمدن عیلام، پیشینه سرزمین عیلام و معرفی دوره‌های آن، پوشاک بانوان در دوره عیلام میانه، پیکره‌های عیلامی، الواح عیلامی، پوشاک اقوام ماد، پوشاک مردان هخامنشی، پوشاک بانوان هخامنشی، پوشاک نظامیان هخامنشی، جنس پارچه‌های دوره هخامنشی، رنگ جامه‌های پارسی، نقش و نگار پارچه‌های هخامنشی، شاهنشاهی اشکانی، پوشاک اشکانیان، پوشاک مردان اشکانی و نظریه دانشمندان نسبت به پوشاک ایران اشکانی می‌پردازد.
همچنین در این کتاب به هنر در دوران ساسانی، بافندگی دوران ساسانی، پوشاک در دوران ساسانی، پارچه‌بافی در دوره ساسانیان، نقوش در پارچه‌های دوران ساسانی، پوشاک ایران پس از ورود اسلام، پارچه‌بافی در قرون اولیه اسلام تا حمله مغول، نحوه بافت و انواع پارچه، تاریخچه پیدایش نساجی در ایران، پارچه‌بافی در دوره سامانی، بررسی نقوش پارچه‌های بر جای مانده از دوران سامانی، نقوش پارچه‌های منقوش بر دیوارنگاره‌های سامانی، هنر-صنعت نساجی در دوران آل‌بویه، تاثیرپذیری هنر آل‌بویه از هنر ساسانی، پارچه‌بافی دوره سلجوقی، لباس‌ها و منسوجات به جای مانده از دوره مغول و تیموری، پوشش بانوان مناطق مختلف ایران در دوره صفویه، پوشاک در دوره افشاریه، پوشاک اقلیت مذهبی در دوران افشاریه، پوشاک بانوان در دوره زندیه و شکل‌گیری قاجار اشاره شده است.
در پیشگفتار این کتاب می‌خوانیم: «پوشاک به عنوان یکی از نیازهای اولیه بشر، ابتدا صرفا جنبه کاملا کاربردی داشت و می‌توان گفت نیاز انسان به پوشاک زاییده شرایط آب‌و‌هوایی و حفظ او در برابر گرما و سرمای محیط اطرافش بود. بنابراین انسان بدون توجه به جنبه‌های ظاهری لباس، از مواد طبیعی پیرامونش، از شاخ و برگ درختان تا پوست حیوانات در جهت پوشش خود و تن‌پوش استفاده برد.
انسان در آن زمان شاید هیچ وقت تصور نمی‌کرد که پوششی که او به عنوان محافظ خود در برابر شرایط محیطی‌اش به کار می‌برد، در طول اعصار به یکی از عناصر فرهنگی تبدیل شود. طی روند تاریخ تمدن و فرهنگ و متمدن شدن انسان، پوشاک دیگر تنها نقش یک پوشنده صرف را نداشت، بلکه در طول زمان بُعد زیبایی‌شناسی آن از کاربرد اولیه‌اش بیشتر مورد توجه قرار گرفت. پوشاک که به عقیده بسیاری از صاحب‌نظران تقلید انسان از پوشش (پشم و پوست) حیوانات پیرامونش بود، به یکی از مهمترین ابزارهای انتقال فرهنگ بشر از گذشته‌های بسیار دور تا حال حاضر تبدیل شد.»
جوامع متمدن کهن با نوع پوشش و تزئینات به کار برده‌شده در پوشاک معرف فرهنگ و اعتقاداتشان بودند. پیشرفت بشر و آغاز زندگی شهرنشینی و طبقاتی شدن جوامع و همچنین پیدایش مشاغل مختلف در سطح جامعه، باعث تفکیک لباس افراد بر اساس موقعیت و منزلت اجتماعی آنها از یکدیگر شد.
سرزمین ایران سرآمد زیبایی‌ها و ظرافت‌ها است. مردم ما در فرهنگ لباس پوشیدن سابقه‌ای به اندازه حیات انسان دارند و همه افراد به نوعی عمیق و ریشه‌دار، با آمیزه‌ای از دین و تاریخ هستند. تاریخی که در اقصی نقاط آن را تجربه می‌کنند. یکی از امتیازات انسان، در مقایسه با موجودات دیگر عالم ریشه دوانده است، انگیزه پدیدآوردن پوشاک و تهیه جامه، ناشی از تهیه پوشش مناسب برای اندام خویش است. بر این اساس لباس پوشیدن، نیاز آدمی به دفاع از تن خود در برابر عوارض طبیعی به ویژه سرما و گرما بوده و نیز یکی از شئون و ویژگی‌های انسان است. لباس افزون بر حفظ انسان از سرما است.
اگرچه لباس که بدون شک پس از خوراک دومین نیاز اساسی انسان‌ها است، در طول زمان بنا بر اقتضای زیست، فرهنگ، عقاید مذهبی، آداب و رسوم و... دستخوش دگرگونی‌های بی‌شمار و شگفت‌انگیز شده و از شکل اولیه و ساده خود بیرون آمده و وسیله هنرنمایی و ابراز سلیقه شده است. مولف در این کتاب سعی کرده است ضمن بررسی و مطالعه تاریخ پوشاک ایران به مطالعه و معرفی تاریخ پوشاک دیگر فرهنگ‌ها و تمدن‌های جهان نیز بپردازد.
کتاب «تاریخ پوشاک ایران و جهان در گذر زمان» تالیف دکتر علی محمودی عالمی با شمارگان 400 نسخه و با قیمت 270 هزار تومان از سوی انتشارات وارش وا منتشر شده است.
نظر شما