در سلسله مطالبی که به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت سیدمرتضی آوینی و روز هنر انقلاب اسلامی در ایبنا منتشر می‌شود با نگاهی به آمار کتابخانه ملی، سامانه خرید از کتابفروشی و خانه کتاب به وضعیت کتاب‌های منتشر شده در مورد شهید آوینی می‌پردازیم.
در قسمت اول این مجموعه مطالب به بررسی موضوع سیدمرتضی آوینی در آمارهای کتابخانه ملی پرداختیم. در قسمت دوم به سامانه خرید از کتابفروشی سر زدیم و با بررسی 250 کتابفروشی این سامانه به‌عنوان یک جامعه آماری از کتابفروشان سراسر کشور، وضعیت موجودی کتاب‌های شهید آوینی یا در مورد او را بررسی کردیم. در قسمت سوم، به وضعیت تجدید چاپ کتاب‌های شهید آوینی نگاه خواهیم کرد.
کمتر از 30 کتاب
نزدیک به 300 داده در سایت خانه کتاب در مورد کتاب‌هایی که پدیدآورنده آنها سیدمرتضی آوینی است پیدا می‌کنیم که به می‌گوید در چه سالی کدام ناشر کدام کتاب شهید آوینی را منتشر کرده و اگر کتاب به چاپ‌های بعدی هم رسیده در چه تاریخی بوده است. با تفکیک این اطلاعات مشخص می‌شود که 28 کتاب از شهید آوینی منتشر شده است که در جدول انتهای گزارش اسامی و ناشران مختلف آنها آمده است.
| نام کتاب | ناشر |
| امام (ره) و حیات باطنی انسان | کانون فرهنگی علمی و هنری ایثارگران |
| امام (ره) و حیات باطنی انسان | نشر ساقی |
| امام (ره) و حیات باطنی انسان | واحه |
| انفطار صورت | واحه |
| انفطار صورت | نشر ساقی |
| آغازی بر یک پایان | نشر ساقی |
| آغازی بر یک پایان: انقلاب اسلامی و پایان انتظار | واحه |
| آینه جادو | وزارت جهاد سازندگی |
| آینه جادو: گفت‌وگوها، سخنرانی‌ها و مقالات سینمایی | واحه |
| آینه جادو: گفت‌وگوها، سخنرانی‌ها و مقالات سینمایی | نشر ساقی |
| آینه جادو: مقالات سینمایی | واحه |
| آینه جادو: مقالات سینمایی | نشر ساقی |
| آینه جادو: نقدهای سینمایی | واحه |
| آینه جادو: نقدهای سینمایی | نشر ساقی |
| آینه جادو: نقدهای سینمایی | روایت فتح |
| آیینه جادو (مقالات سینمایی) | انتشارات برگ |
| با من سخن بگو دو کوهه | روایت فتح |
| با من سخن بگو دوکوهه: گفتار متن برنامه روایت فتح | واحه |
| تحقیقی مکتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب | وزارت جهاد سازندگی |
| تماشا‌گه راز: مقاله، نقد و گفتوگو درباره سینمای دفاع مقدس | واحه |
| توسعه و مبانی تمدن غرب | واحه |
| توسعه و مبانی تمدن غرب | نشر ساقی |
| حقیقت: گفتار متن یک مجموعه‌ی مستند | واحه |
| حکومت فرزانگان: مروری بر مبانی حاکمیت سیاسی در اسلام | نشر غنچه - موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی |
| حلزونهای خانه به دوش | نشر ساقی |
| حلزونهای خانه‌به‌دوش | واحه |
| رستاخیز جان: ادبیات، فرهنگ و رسانه | واحه |
| رستاخیز جان: ادبیات، فرهنگ و رسانه | نشر ساقی |
| سفر به سرزمین نور | نشر ساقی |
| سفر به سرزمین نور | فرهنگ منهاج |
| سفر به سرزمین نور | واحه |
| شهری در آسمان | روایت فتح |
| شهری در آسمان | واحه |
| عالم هیچکاک | نشر ساقی |
| غرب‌شناسی | آرما |
| فتح خون: روایت محرم | واحه |
| فتح خون: روایت محرم | نشر ساقی |
| فتح خون: روایت محرم | کانون فرهنگی علمی و هنری ایثارگران |
| فردایی دیگر | واحه |
| فردایی دیگر | کانون فرهنگی علمی و هنری ایثارگران |
| فردایی دیگر: مجموعه مقالات | انتشارات برگ |
| گنجینه آسمانی: گفتار متن فیلم‌های روایت فتح | واحه |
| گنجینه آسمانی: گفتار متن فیلم‌های روایت فتح | نشر ساقی |
| مرکز آسمان | انتشارات روایت فتح |
| مرکز آسمان | واحه |
| نامه‌ای به یک دوست قدیمی | واحه |
| نسیم حیات | نشر ساقی |
| نسیم حیات: گفتار متن فیلم‌های مستند | واحه |
| نقاشی برای نقاشی | واحه |
| هفت قصه از بلوچستان | واحه |
آینه جادویی مرتضی
احتمالا برایتان جالب باشد که بدانید آیا زمانی که شهید آوینی در قید حیات بود هم کتابی از او منتشر شد یا نه؟ باید بگوییم که بر اساس آمار خانه کتاب، بله! قدیمی‌ترین کتابی که از شهید آوینی ثبت شده آینه جادو است که سال 1370، انتشارات برگ آن را منتشر کرد؛ انتشاراتی که متعلق به حوزه هنری و حدود یک دهه بعد نامش به سوره مهر تغییر پیدا کرد؛ نامی که در واقع اشاره‌ای به «سوره»ای که شهید آوینی سردبیر آن بود دارد.
آینه جادو تنها کتابی بود که در زمان حیات سیدمرتضی منتشر شد اما تقریبا یک ماه بعد از شهادت آوینی، انتشارات جهاد سازندگی کتاب دوم او را با نام «تحقیقی مکتبی در باب توسعه و مبانی تمدن غرب» منتشر کرد؛ کتابی که بعدها با نام توسعه و مبانی تمدن غرب در نشرهای دیگر هم منتشر شد.
پراستقبال‌ترین کتاب آوینی
احتمالا برایتان سوال شده که کدام کتاب آوینی بیشترین تجدید چاپ و اقبال عمومی را داشته است؟ بر اساس آمارهای خانه کتاب، «فتح خون» که اولین بار در سال 1375 منتشر شد تا سال گذشته 26 بار در سه نشر کانون علمی و فرهنگی ایثارگران، ساقی و واحه درخواست تجدیدچاپ داشته که نمایانگر اقبال عمومی بیشتر به این کتاب است.
از سوی مقابل 6 کتاب هم فقط یک بار منتشر شدند و دیگر درخواستی برای تجدیدچاپ آنها به خانه کتاب داده نشده است. این کتاب‌ها عبارتند از «با من سخن بگو دوکوهه»، حقیقت، عالم هیچکاک، نقاشی برای نقاشی، هفت قصه از بلوچستان و نامه‌ای به یک دوست قدیمی که به‌جز کتاب عالم هیچکاک، همگی متعلق به نشر واحه‌اند.
یک کتاب عجیب!
در میان جستجویمان در آمارهای خانه کتاب به کتابی با نام «راه ماندگار: عکس‌های برادر بسیجی محمد کیال از سرزمین‌های مقدس راهیان نور» برخوردیم که بنیاد حفظ و نشر آثار و ارزش‌های دفاع مقدس در سال 1395 آن را منتشر کرده اما جایی اثری از محتوای این کتاب نیست.
ناشران آوینی از ابتدا تا کنون
از سال 1370 که اولین کتاب شهید آوینی منتشر شد تا سال 1401 هشت ناشر آرما، برگ، روایت فتح، ساقی، فرهنگ منهاج، کانون علمی و فرهنگی ایثارگران، غنچه (موسسه فرهنگی و هنری شهید آوینی) و وزارت جهاد سازندگی کتاب‌های سیدشهیدان اهل قلم را منتشر کرده‌اند که البته برخی از این ناشران یا اکنون دیگر فعالیتی ندارند و یا مانند انتشارات برگ تغییر نام داده‌اند. نشر واحه هم از اواخر دهه هشتاد با اخذ مالکیت معنوی کتب شهید آوینی به پیش‌قراول چاپ کتاب‌های او بدل شده است.
حدود 200 چاپ در 40 سال
طی سال‌های 1370 تا 1401، کتاب‌های شهید آوینی مجموعا 200 بار نوبت چاپ گرفته‌اند که با میانگین حدود دو هزار نسخه‌ای، می‌توان تیراژ تقریبا 400 هزار نسخه برای این کتاب‌ها در نظر گرفت و بیشترین موج اقبال به آثار شهید آوینی از میانه دهه هشتاد تا اواسط دهه نود هجری شمسی بوده که علل و عوامل این موضوع، مجالی دیگر می‌طلبد.
نظر شما