به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ هژیر فتحی: شانزدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت در حالی روز جمعه 18 آذر به پایان رسید که بار ادبی و کتابی اکثر مستند‌های ساخته‌شده در بخش شهید آوینی مشهود بود. به همین بهانه به معرفی کوتاه از این مستند‌ها خواهیم پرداخت.

«سه نهزارم» ساخته بهروز نورانی‌پور
روایتی تکان دهنده از زندگی زنان ایزدی در سنجار عراق است. ساکنان این منطقه را ایزدیان تشکیل می‌دادند که با حمله داعش مجبور شدند به کوه شنگال پناه ببرند. داعش بیشتر مردان ایزدی را کشت و دختران و زنانشان را به اسارت درآورد. داعشی‌ها به اسم جهاد نکاح زنان و دختران جوان ایزدی را به عنوان کنیزهای جنسی مورد تجاوز قرار دادند.


فیلم سندی از جنایات داعش درباره زنان ایزدی در منطقه سنجار است. در زمینه جنایات داعش در سرزمین ایزدی‌ها کتابی با نام «آخرین دختر» منتشر شده است.


«علی مسیو» ساخته مسعود میر
داستان، داستان مشروطه است، داستان کمیته‌ی اجتماعیون عامیون، داستان آزادی‌خواهان تبریز، داستان کربلایی علی بازرگان که تاریخ و فرهنگ فرانسه را چنان خوب می‌دانست که «علی مسیو» نام گرفت. کربلایی علی در حال و هوای سیاست آن روز‌های ایران، خیلی زود دکان و بازار را رها کرد و بانی مرکز غیبی تبریز شد، اولین حزب مخفی سیاسی مدرن ایران که جایگاه غیر قابل انکاری در جریان مشروطه‌خواهی دارد.


پرپیداست که سابقه‌ی او بر کارش تأثیر بسزایی گذاشته و پی گرفتن سوژه از لابلای اسناد، کتاب‌ها، نقل قول‌ها، شواهد و مدارک ریشه در مهارت مطبوعاتی او دارد.

«ردی از یک مرد» ساخته ساسان فلاح‌فر
فیلم مستند «ردی از یک مرد» روایت باغی در روستای قنات ملک است که حاج قاسم به یادگار گذاشته و مستمندان از میوه‌هایش می‌خورند. باغی که ظهر روز شهادتش زنگ زده و گفته نگذارید خشک شود. تنها دارایی حاج قاسم از این دنیا که به خاطر پدر و مادرش آن را نفروخت؛ به صدقه جاریه برای او تبدیل می‌شود.

کتاب «از قنات ملک تا بغداد» اثری که توسط انتشارات موسسه قدر ولایت به چاپ رسیده است. در این کتاب نویسنده تلاش می‌کند با اطلاعاتی عمیق تصویر مناسبی از سردار سلیمانی در ذهن مخاطب پدید بیاورد.




«پاییز ۵۰سالگی» ساخته محسن اسلام زاده
فیلم مستند «پاییز ۵۰سالگی» به کارگردانی محسن اسلام زاده درواقع روایتی است از زندگی تا شهادت حاج محمد جمالی اما گوشه چشمی هم به فعالیت های حاج قاسم در منطقه جنوب شرقی ایران دارد.محمد جمالی سالها در کنار حاج قاسم در تیپ دوم صاحب الزمان در منطقه سیرجان کرمان به مبارزه با اشرار می پردازد. آنها با عملیات های چریکی گروه عباس نارویی شرور منطقه را منهدم و با توصیه حاج قاسم به توابین امان نامه می دهند. حاج قاسم اشرار را از کوه ها به پایین آورده برایشان روستا می سازد و اهالی به احترامش نام روستا را قاسم آباد می‌گذارند.


معرفی کتاب پاییز پنجاه سالگی
کتاب پاییز پنجاه سالگی نوشتهٔ فاطمه بهبودی است و نشر خط مقدم آن را منتشر کرده است. این کتاب خاطرات مریم جمالی، همسر سردار شهید مدافع حرم، محمد جمالی است.

درباره کتاب پاییز پنجاه سالگی

کتاب پاییز پنجاه سالگی، مروری بر زندگی سردار شهید محمد جمالی دارد، این همان کتابی است که مرتضی سرهنگی می‌گفت: حاج قاسم سلیمانی وعده داده بود در مراسم رونمایی آن شرکت کند. مریم جمالی در کتاب پاییز پنجاه سالگی به روایت خاطراتش از زمان خواستگاری و ازدواج با محمد جمالی (۱۳۶۵) تا عازم شدنِ او به سوریه (۱۳۹۲) و شهادتش پرداخته است.


«آغازگر یک پایان» ساخته  امید حسن زاده
فیلم مستند پرتره «آغازگر یک پایان» به کارگردانی امید حسن زاده و تهیه‌کنندگی مهدی مطهر به مقاطع مختلف زندگی شهید محمدباقر صدر، از اجازه اجتهاد در کودکی تا جابجایی‌های چندباره مزار وی در دوران صدام  و رژیم بعث در عراق می‌پردازد. این مستند که محصول سازمان هنری رسانه اوج است، در سال 1398 در خانه مستند با همکاری پژوهشگاه تخصصی شهید صدر تولید شده است.


در اواسط فیلم دست‌نوشته‌ها و کتاب‌های محمدباقر صدر توسط شاگردانش معرفی می‌شود. کتاب معروف سید محمد باقر صدر با نام «فلسفتنا» که به زبان عربی نگاشته شده و هم اکنون ترجمه آن به فارسی موجود است از کتاب‌هایی است که درفیلم به معرفی آن پرداخته می‌شود. کتاب در سنین جوانی سید محمدباقر صدر نوشته شد. در اوایل کتاب فلسفه مارکسیست شرح داده می‌شود و محمد باقر صدر با رد فلسفه مارکسیست با عدله فلسفه اسلامی را مطرح می‌کند و آن را به اثبات می‌رساند.



«عملیات دماوند» ساخته  احسان مشکور
مستند «عملیات دماوند» به کارگردانی احسان مشکور و تهیه‌کنندگی محمد فریدونی تاکنون در جشنواره‌های عمار و تلویزیونی مستند حضور داشته و از شبکه مستند سیما نیز پخش شده است. این فیلم در بخش مسابقه شهید آوینی در شانزدهمین جشنواره فیلم سینما حقیقت نمایش داده شده‌است و هم اکنون از طریق اینترنت قابل دانلود است.


احسان مشکور با ارجاع دادن فیلمش به سندهایی چون عکس، فیلم و کتاب هایی مانند جنگ واقعی اثر نیکسون و کتاب خاطرات شش دهه روزنامه نگاری اثر محمد بلوری و خلاقیت در به کارگیری عکس‌ها و جلوه‌های تصویری باعث شده فیلمش نه تنها مستندی تاریخی تحلیلی باشد بلکه خود تبدیل به سندی شفاهی بر یک واقعه تاریخی شود. 



«قرار روز شانزدهم» ساخته سید احسان اصغرزاده
فیلم «قرار روز شانزدهم» به کارگردانی سید احسان اصغرزاده درباره عمار یکی از فرماندهان نیروهای مبارز مدافعین حرم در جنگ داعش و سوریه است. فیلم روایتی روان و خوش ریتم دارد، کیفیت و تنوع تصاویر آرشیوی استفاده شده خوب است. کارگردان برای هرچه متنوع‌تر کردن تصاویر آرشیوی از تصاویر دوربین‌های گروه‌های داعش نیز استفاده کرده است. تعداد مصاحبه‌های فیلم کم است و حوصله بیننده سر نمی‌رود، آنچه می‌بینیم تصاویر دوربین‌هایی است که سر صحنه حاضر بوده‌اند، برای همین فیلم خود تبدیل به یک سند شفاهی از وقایع سوریه شده است.





«6410 روز اسارت» ساخته زهره نجف‌زاده
فیلم مستند «6410 روز اسارت» با تیتراژی بسیار خوب شروع می شود، تصاویر زندان که از نزدیک فیلمبرداری شده است. از سقف زندان، میله ها و دستبند و .... سرانجام نام فیلم بر صفحه‌ای سیاه نقش می‌بندد.
فیلم روایت زندگی سرلشکر خلبان حسین لشکری است، خلبانی که به تاریخ 20 شهریور 1359 یعنی نخستین روزهای جنگ هواپیمایش در خاک عراق مورد اصابت موشک قرار گرفته و سقوط می‌کند. او برای مدت 6410 روز به اسارت نیروهای بعثی در می‌آید.  


شهید امیر خلبان حسین لشکری، در نهمین دوره انتخاب کتاب سال دفاع‌مقدس (24 آبان 1384)، به پاس روایت خاطراتش در کتاب «6410»، رتبه نخست گروه "خاطرات خودنوشت" را از آن خود کرد.
رو و پشت جلد کتاب «6410» از نظر طراحی و انتخاب رنگ و متنی که درباره کتاب آورده شده، می‌توانست جاذبه بیشتری را ایجاد کند. این توقع زیادی از کتاب خاطرات حسین لشکری نیست. 




«برای پس از مرگم» ساخته عبدالرضا نعمت اللهی
فیلم  «برای پس از مرگم» به کارگردانی عبدالرضا نعمت اللهی روایتی است از زندگی شیخ علی صفایی حائری و هجمه‌هایی که در دهه ۶۰ به ناحق بر او وارد شده است.
علی صفایی به واقع اندیشمندی است که از ۱۸ سالگی به کار تحقیق و پژوهش و نوشتار تحقیقی در مورد اسلام و زندگی اسلامی پرداخته است اما چون رفتارش مانند دیگر آخوندهای هم نسل خودش نیست مورد نقد جامعه روحانیت و برخی مسئولان قرار می‌گیرد.


فیلم با اینکه مصاحبه محور است اما می‌تواند به خوبی جنبه‌های زندگی شیخ علی صفایی حائری را به تصویر بکشد. فیلمساز با هوشمندی در انتخاب اشخاصی که مصاحبه کرده‌اند و مطرح کردن مسأله شهادت فرزند شیخ بر هرچه بیگناه بودن او تأکید می‌کند.
نعمت اللهی با نشان دادن جلد کتاب‌های شیخ علی صفایی حائری بر تعدد آثار او و اندیشه او تکیه می کند.