به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «فرم، فضا و طراحی (از تجربه ایرانی تا اروپایی)» نوشته محمود توسلی به ترجمه حمیدرضا تلخابی و امین شهسوار از سوی طحان گستر به تازگی روانه بازار نشر شده است.
 
طراحی شهری به مفهوم امروزی آن قدمت چندانی ندارد و ریشه‌های آن را می‌توان در اندیشه‌های مدرنیسم جستجو کرد. فارغ از جنبه‌های معمارانه و زیبایی شناسانه که در زمان­های گذشته در برخی شهرها در قالب تک بناها و کاخ‌های سلطنتی و یا آثار خاص نظیر میدان‌ها، پل‌ها و فضاهای عمومی، توسط افراد نخبه طراحی و ساخته شده است، رشته‌­ها و حرفه‌های جدید اکادمیک نظیر مهندسی شهر، برنامه‌­ریزی و طراحی شهری به مفهوم جدید آن، تحت تأثیر رشد شهرهای اصلی اروپایی و آمریکای شمالی در اواسط قرن نوزدهم شکل گرفت که رویکردی کل­نگر نسبت به توسعه شهری داشتند.

«مدرنیسم»، «پست ­مدرنیسم» و «توسعه پایدار»، جریانات و رویکردهای اصلی در فرایند سیر تکاملی شهر معاصر و علوم مرتبط با طراحی شهری هستند. اغلب از مدرنیسم به دلیل چارچوب‌های خشک، فضاهای فاقد تنوع و اصول فولادی و بتنی که از معماری و طراحی شهر ارائه می‌دهد، به "وحشی­گری نو" یاد می‌کنند. ظهور پست‌مدرنیسم در پرکتیس طراحی شهری در دهه­ 1970، به‌مثابه‌ واکنش سیاسی به تجویزهای دیکتاتوری کنگره­ بین‌­المللی معماری مدرن (سیام) است. از این دوره به بعد است که مفاهیم زیست‌محیطی، ارتقای کیفیت محیط و ساخت مکان پایدار، هدف برنامه‌ریزی و طراحی شهری تعریف می‌شود. در این خوانش متفاوت از طراحی شهری، حق به شهر و برخورداری از شهر زیست پذیر هدفی است تا از طریق آن، همه­ افراد بتوانند در آن زندگی شایسته و خلاقانه‌ای داشته باشند.

قصه­ شهر معاصر در ایران همانند بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه، بسیار شتابان، هولناک و عمدتاً به تبعیت از پیشران‌­های سیاسی، اقتصادی و شبه مدرنیستی است، به همین خاطر، شهرسازی و طراحی شهری در تمامی دوره­‌های 50 ساله­ خود رنگ و بوی مدرنیستی/سرمایه دارانه به خود گرفته و کمتر مجالی برای پرداختن به مفاهیم انسانی‌­تر داشته است. امروزه در همه­ شهرهای جهان و از جمله شهرهای ایران، به جرات می‌­توان گفت که سرمایه در مفهوم عام و تبدیل سرمایه­­ نقدی به سرمایه­ ثابت، نقش محوری در طراحی و ساخت شهرها دارد، به همین خاطر است که سیاست‌های مرتبط با آمایش، برنامه‌ریزی و طراحی شهرها نیز بیش‌ازپیش باعث جدایی گزینی اجتماعی و تبدیل شهرها به فضاهای امن برای گردش سرمایه می‌شود.

کتاب حاضر «فرم، فضا و طراحی» اثر ارزشمند محمود توسلی است که در سال 2020 توسط انتشارات اشپرینگر نیچر منتشر شده است. ترجمه و انتشار این اثر به زبان فارسی از دو حیث دارای اهمیت است، اول اینکه نویسنده فردی شناخته‌شده، استادی بنام و صاحب سبک در حوزه­ طراحی شهری و به‌ویژه مطالعات معماری و شهرسازی مناطق گرم و خشک محسوب می‌شود و دوم اینکه؛ نویسنده در این کتاب افزون بر جنبه‌های کیفی در طراحی محیط شهری؛ نظیر اقلیم، جنبه‌های هنری و شرایط اجتماعی- فرهنگی، به مقایسه­ تجربه­ ایران و اروپا در شکل‌دهی به فرم و فضای شهری در کلیتی یکپارچه پرداخته است.

این کتاب بنا به ماهیت موضوعی خود می­‌تواند راهنمای خوبی درزمینه‌ شناخت و درک تجربه‌­های طراحی شهری در کشور و مناطق گرم و خشک باشد و مورداستفاده‌ رشته‌­های مرتبط با شهر نظیر شهرشناسی، طراحی شهری و برنامه‌­ریزی شهری قرار بگیرد.