به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) سمیه حسن نژاد وایانی: آنچه مسلم است، دربررسی وضعیت نشر نمی‌توان تاثیرات کرونا را نادیده گرفت. شیوع این ویروس چموش محدودیت‌های مختلف، برای فعالان این حوزه ایجاد و پیش‌بینی و تحلیل آینده نشر را با چالش‌های جدی مواجه کرد. مهم‌ترین راهکار ناشران برای مدیریت بازار و کاهش نگرانی‌‌ از آینده، موجب شد تا به کاهش میزان تولید کتاب، رو آورند. بررسی آماری نشان می‌دهد، تولید کتاب در سال‌ 99 در مقایسه با سال 1398 با کاهش 10.2 رو‌به‌‌رو شد.

با گذر از بحران کرونا که نتیجه واکسیناسیون عمومی است، امید به تقویت بازار کتاب همچنین تدبیر برای برگزاری سی‌و‌سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران موجب شد، آمار‌های تولید کتاب در سه ماهه نخست سال جاری در مقایسه با سه ماهه سال 1400رشد قابل توجهی داشته باشد. پیش‌تراعلام شد که در بهار سال 1401 تولید کتاب در مقایسه با مدت زمان مشابه رشد 52 درصدی داشت. در بهار سال 1401 در مجموع 26 هزار و 366 عنوان کتاب شامل 18 هزار و 239 تالیفی و 8 هزار و 126 عنوان کتاب ترجمه در کشور منتشر شده است؛ در‌حالی‌که بهار سال گذشته تعداد عنوان‌های منتشر شده 17 هزار و 370 عنوان بود.

به اعتقاد کارشناسان یکی از شاخص‌های سنجش امید‌ ناشران به آینده بازار کتاب را می‌توان در میزان تولید چاپ نخست و تجدید چاپی‌ها جستجو کرد. به اعتبار آمار‌های بانک اطلاعاتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، مقایسه وضعیت چاپ نخست در سه ماهه نخست سال جاری از انتشار 16 هزار و 191 عنوان کتاب حکایت دارد که به معنای رشد 46 درصدی این شاخص در مقایسه با سه ماه نخست بهار سال قبل است. در این مدت 11 هزار و 5 عنوان چاپ نخست نتیجه عملکرد ناشران فعال است.

رصد آماری شاخص تجدید چاپ‌ها نشان می‌دهد، ناشران در سه ماه بهار 1401 سرمایه‌گذاری قابل توجهی برای تجدید چاپ داشته‌اند؛ چراکه 61 درصد رشد در این شاخص به ثبت رسیده است. آمار‌‌های «آینه نشر ایران» می‌گوید؛ در بهار سال گذشته 6 هزار و 311 عنوان کتاب تجدید چاپ از سوی  ناشران تولید شده در‌حالی‌که این میزان، بهار سال 1401 به 10 هزار و 175 عنوان رسیده است. احتمال می‌رود، ناشران در بهار سال جاری هرچند نیم‌نگاهی به افزایش تولید کتاب جدید دارند که منجر به رشد 41 درصدی در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته شده است، ترجیح داده‌اند در سه ماه نخست، براساس یافته‌های خود از اقبال مخاطبانشان عمل و بیشتر برای تجدید چاپ‌ سرمایه‌‌گذاری کنند.

پیش‌تر آمد که در مجموع سه ماه نخست سال جاری، 26 هزار و 366 عنوان کتاب منتشر شده است. از این تعداد 61 درصد چاپ نخست و 39 درصد چاپ مجدد است. نگاه مقایسه‌ای و موضوع این گزارش حکایت از این دارد که در مدت زمان مشابه 63 درصد سهم چاپ نخست و 37 درصد سهم  تجدید چاپی‌ها بوده است.

به نظر می‌رسد رشد هر‌چند اندک دو درصدی تجدید چاپ‌ بهار امسال در مقایسه با بهار سال گذشته، نشانه توجه به مطالعه و کتابخوانی است.

بررسی رشد عمده شاخص‌های نشر در سه ماه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه، به‌ویژه در دو شاخص چاپ نخست و تجدید چاپ، می‌تواند با این پرسش‌ها عمیق‌تر شود؛ اینکه در این مدت چند درصد ناشران و در چه حوزه‌هایی به انتشار کتاب‌های جدید اقدام کردند؟ همچنین از نظر موضوعی کدام کتاب‌ها شانس تجدید چاپ را پیدا کردند؟ شمارگان چاپ نخست و تجدید چاپ‌ها چقدر است؟ تلاش می‌شود در ادامه بررسی آماری وضعیت نشر کتاب در سه ماهه نخست سال جاری و سه ماهه بهار سال گذشته براساس «آینه نشر ایران» به این موضوعات نیز پرداخته تا تصویر روشن‌تری از نشر کشور نمایان شود.