نویسنده «داستان بریده بریده» در جلسه نقد کتابش:
«داستان بریده بریده» یک ناداستان است/ ارایه مطالب کمتر شنیده شده در قالب گزارش تاریخی
حجتالاسلام علیرضا نظری خرم، نوینسده «داستان بریده بریده» تاکید دارد که کتاب وی گزارشی تاریخی است و نباید نام داستان یا رمان بر آن اطلاق شود.
در این اثر نویسنده با مراجعه به اکثر منابع متقن موجود تا قرن هشتم که کمترین تحریف و دستبرد را به خود دیدهاند به تعریف زوایای پنهان و آشکار تاریخ عاشورا پرداختهاست.
در این نشست، حجتالاسلام علیرضا نظری خرم، نویسنده کتاب با اشاره به سابقه 15 ساله اشتغالش به امور پژوهشی و آشنایی خود با منابع کهن عنوان کرد: یکی از انگیزههای اصلی من برای نگارش این کتاب رساندن مطالب موجود در دانشنامهها به دست مخاطبان عام بود. در نظر داشتم کتاب تاریخ ننویسم بلکه کتابم جنبه داستانی نیز داشته باشد و با زبان گزارشی داستان عاشورا را روایت کنم. از سوی دیگر به دنبال نوآوری بودم و نمیخواستم کار و شیوه دیگران را تکرار کنم و یک اثر صرف تاریخی بنویسم. این کتاب نخستین تجربه تالیفی من است که احساس میکنم در جذب مخاطب موفق بودهام.
وی تصریح کرد: طلاب اصطلاحی دارند که منبر خوب را خواص میپسندند و عوام استفاده میکنند و امام حسین (ع) نیز متعلق به قشر خاصی نیست. بنابراین دغدغه اصلی من این بود که مطالب لابهلای دانشنامهها را با زبانی ساده در اختیار مخاطبان عام قرار دهم و اعتقاد دارم این اثر رمان نیست بلکه یک گویش از تاریخ و ناداستان است.
نظری خرم با اشاره به اینکه به اقتضای شغلش به منابعی دسترسی یافته که بسیاری از بزرگان اهل تاریخ و علم حدیث به دنبالش نبودهاند، توضیح داد: در این مسیر کار من شبیه یک راننده تاکسی بوده که تمام کوچه پسکوچههای شهر را بهتر از رییس اتحادیه تاکسیرانان میشناسد.
وی همچنین با اذعان بر اینکه گاه در بخشهایی از کتاب هجو تندی داشته است، گفت: در این کتاب تلاش شده از ادبیات و زبان هجو برای ابراز انزجار به دشمنان اهل بیت و بیان دوستی با اهل بیت(ع) استفاده شود و در مطالب تخیل راهی نیافته است. 237 یادداشت برای این اثر در مدت سه سال نوشته شد که در 95 درصد آنها به متن تاریخی متعهد بودهام و تمام مطالب منبع دارند.
نظری خرم با تاکید بر اینکه مطالب «داستاند بریده بریده» مانند قطعات جورچین کنار هم قرار گرفتهاند، افزود: باید پذیرفت که قرارگرفتن 237 یادداشت در جای خود و مرتب کردن مطالبی که مربوط به بعد مکانی و فاصله 4000 کیلومتری هستند بسیار دشوار است. خوشبختانه در این اثر توانستم ضمن گزارش با تحقیق و پژوهش، چندین گره تاریخی را بازکنم و پایه کارم را الهامگرفتن از دانشنامه امام حسین (ع) قرار دادم. همچنین جز مواردی استثنایی منابع همه قابل استناد و متعلق به پیش از قرن هشتم هستند.
وی همچنین از پایان نگارش کتاب دیگر خود درباره داستان زندگی حضرت فاطمه (س) خبر داد و گفت: همچنین قصد دارم کتابی با محوریت امام زمان (عج) بنویسم.
پاسخگویی به شبهههای عاشورایی در کتاب
همچنین در این نشست، حجتالاسلام محسن عطاءالله، منتقد ادبی در سخنانی با اشاره به توفیق این اثر در جذب مخاطب و دستیابی به چاپ چهارم، عنوان کرد: این کتاب از نظر موضوع و جذابیت برای عموم، اثری باارزش است. نویسنده با جسارت و شجاعت وارد این حوزه شد و با قلم محاورهای به تالیف پرداخته است. همچنین این کتاب طرح جلد و عنوان زیبا و هنرمندانهای دارد.
عطاءالله مستندبودن مطالب کتاب را مهمترین نقطه قوت اثر عنوان کرد و افزود: این کتاب توانسته مطالب مستند مربوط به منابع تا قرن هشتم را با اصطلاحات امروزی بیان کند. همچنین به شبهههای عاشورایی در لابهلای مطالب خود پاسخ داده و به عنوان نمونه درباره علم امام حسین (ع) به شهادتشان تحلیلی زیبا آورده یا درباره ابهامهایی که درباره ناتمام ماندن حج امام وارد شده پاسخهای جامعی داده است.
وی بر امانتداری نویسنده در نقل مطالب منابع و نیز توانایی فوقالعادهاش در شخصیتپردازی تاکید کرد و گفت: نویسنده گزارشهای منابع کهن را بررسی کرده و بهترین آنها را گزینش کرده است.
این منتقد به برخی نقاط ضعف کتاب نیز اشاره کرد و افزود: حجم کتاب زیاد و 540 صفحه است. فهرست ندارد و نیز برخی از منابع ذکر نشده یا نام منابعی آمده که از آنها استفاده نکرده است.
وی همچنین گفت: هر منبع کهن نمی تواند معتبر فرض شود و برخی از بریدهها قابل حذف بودند.
منابع نزدیک به واقعه عاشورا معتبرتر هستند
همچنین در این نشست، زهره اهوارکی، ویراستار کتاب در سخنانی با اشاره به اینکه ویرایش اثر پس از نگارش هر بریده انجام شده است، عنوان کرد: ابتدا این اثر را به ویراستار انتشارات سپردند که متاسفانه متوجه شدیم تغییراتی را در متن ایجاد کرده و وارد خیالپردازیهایی شده است. بنابراین دوباره به خوانش اثر پرداختیم و توانستیم به اثری با جذابیت بالای متن و نیز مستند برسیم.
وی با تاکید بر جذابیتهای محتوایی و نگارشی این کتاب گفت: نویسنده از منابع معتبری استفاده کرده که متعلق به قرون نزدیک به واقعه عاشورا و معتبرتر هستند و نیز با تتبع زیاد در تاریخ مطالب کمتر شنیده شده را آورده است. از لحاظ ادبی نیز بهترین سبک نگارش را به کار برده و از گفتار عامیانه و سبک محاورهنویسی و شکستهنویسی استفاده کرده است. همچنین این کتاب مملو از تشبیه، مجاز، استعاره و تصویرگری زیباست.
اهوارکی به استفاده نوینسده از دایره واژگانی وسیع نیز اشاره کرد و افزود: از سوی دیگر واژههای انتخابی با شخصیت داستان تناسب دارد و به عنوان نمونه برای بانوان از واژه گیس کشیدن و برای امام حسین از واژه نهیب به جای فریاد استفاده کرده است. از این کتاب اقشار مختلف از جمله نوجوانان، نخبگان و متخصصان قرآن و حدیث استقبال کردهاند.
نظر شما