به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بعد از سال‌ها برگزاری جشنواره‌های مختلف فجر، امسال با پیگیری چندین نهاد دغدغه‌مند، شاهد برگزاری نخستین دوره جشنواره سرود فجر بودیم. برگزاری مراسم اختتامیه نخستین جشنواره ملی و بین‌المللی سرود فجر و توجه و عنایت ویژه مقام معظم رهبری به این رویداد بهانه‌ای شد تا دقایقی در گفت‌وگو با مصطفی زیبایی‌نژاد، رییس مرکز آفرینش‌های فرهنگی و هنری بسیج و دبیر این جشنواره به بررسی شیوه اجرایی و برنامه‌های آتی این جشنواره بپردازیم. گفت‌وگویی که در ادامه می‌خوانید:

در ابتدا،‌ درباره نحوه شکل‌گیری این جشنواره توضیح دهید.
دردهه ۹۰ جهش بسیار زیادی در حوزه سرود به وجود آمد و به‌ویژه در سال‌های 94 و 95 با شروع فعالیت‌های جدی در حوزه سرود مواجه شدیم؛ از جمله نماهنگ «ارغوان» توسط بسیج تولید شد و مورد تقدیر رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. این تقدیر و عنایت ویژه مقام معظم رهبری نشان داد که مسیر درست و روشن است و باید به سرود بهای بیشتری داده شود. در این راستا گروه‌های سرود را ساماندهی کردیم. تاکنون مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری بسیج در کنار نهادهای دیگر در استان‌ها و شهرستان‌ها جشنواره‌های مختلفی را در حوزه سرود برگزار کرده است؛ اما جای خالی یک جشنواره ملی و بین‌المللی حس می‌شد؛ بنابراین تصمیم گرفتیم ویژه برنامه‌ای را در حوزه استعدادیابی برگزار کنیم که مقدمه‌ای برای جشنواره ملی سرود شد. بهمن ماه سال گذشته جشنواره سرود فجر برنامه‌ریزی و با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بسیاری از نهادهای دیگر در بخش‌های تولید، همخوانی بدون موزیک، بازخوانی، طرح و ایده شکل گرفت و شاهد حضور حداکثری گروه‌های سرود بودیم. از این رو، ۳۱ دبیرخانه استانی در قالب جشنواره سرود شکل گرفت، دو هزار و 670 گروه سرود در سایت جشنواره شرکت کردند که شامل ۲۵ هزار نفر بودند و سه هزار و 800 اثر به دبیرخانه ارسال شد. ۵۵۵ گروه در جشنواره‌های استانی پذیرفته شدند و از این تعداد ۲۷۳ گروه در استان‌ها تقدیر شدند، همچنین در بخش بین‌المللی هنرمندانی از کشورهای لبنان، افغانستان، یمن، سوریه و فلسطین با ۵۰ اثر در این رویداد شرکت کردند.
 
این جشنواره بخش‌های متنوعی داشت؛ کمی درباره بخش‌های مختلف جشنواره توضیح دهید.
بخش‌های مختلف جشنواره شامل تولید سرود، تولید همخوانی، بازخوانی، طرح و ایده بود که در بخش‌های تولید همخوانی، بازخوانی، طرح و ایده برگزیدگان معرفی شده‌اند و بخش تولید سرود تا دو ماه دیگر در قالب مسابقه تلویزیونی برگزیدگان خود را خواهد شناخت. در بخش ویژه شهید حاج قاسم سلیمانی نیز ۴۱۸ اثر به دبیرخانه ارسال شده بود که گروه سرود «نسیم رحمت» با اثر به وقت شهادت برگزیده این بخش شناخته شد.

چشم‌انداز و هدف غایی این جشنواره چیست؟
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی به آیین اختتامیه اولین جشنواره ملی و بین‌المللی سرود فجر، بر زبده‌گزینی در شعر، صدا و آهنگ در سرودها و انتخاب موضوعات اسلامی، انقلابی و ملی تاکید کردند. ایشان در این پیام تصریح کردند «سرود یکی از ظرفیت‌های هنری گران‌بها برای گسترش ارزش‌های معرفتی و عملی است. ترکیب بدیعِ شعر و صدا و آهنگ در اجرای دست‌جمعی، راز اثرگذاری استثنائی سرودهای مذهبی و ملّی در همه جای جهان است، و بحمدالله ذوق و سلیقه و هنر ایرانی، در این بخش هم توانسته است کشور عزیز ما را در شمارِ سرآمدان قرار دهد. اکنون با تشکر از دست‌اندرکاران ترویج سرود، آنان را به زبده‌گزینی در همه‌ی اجزاء سه‌گانه‌ی یادشده و نیز پرهیز از دنباله‌روی‌های زیان‌بار، و نیز انتخاب موضوعات ارزشی اسلامی و انقلابی و ملّی توصیه می‌کنم.» این پیام راه را برای ما روشن کرده و در نظر داریم بر اساس سه اصل مورد نظر ایشان به تدوین سند راهبردی جشنواره بپردازیم. برای رسیدن به این هدف دبیرخانه دائمی جشنواره راه‌اندازی می‌شود و کارگروه‌های تخصصی را برای تدوین یک برنامه جامع راه‌اندازی می‌کنیم.

آیا فکر نمی‌کنید این جشنواره باید خیلی زودتر شکل می‌گرفت؟
اوایل انقلاب با شکل‌گیری سرودهای ماندگار و پرمحتوای بسیاری مواجه شدیم که اتفاق‌های بزرگی را رقم زدند و از سال 94 نیز دوباره جهشی را شاهد بودیم. در سال‌های 97 تا 99 جشنواره‌های مختلفی از سوی ارگان‌های مختلف در حوزه سرود برگزار شد، ولی تاکنون جشنواره‌ای در شان این هنر بزرگ انقلابی به صورت جامع و کامل در سطح ملی و بین‌المللی برگزار نشده بود. در این جشنواره خوشبختانه ارگان‌های مختلف پای کار آمدند و توانستیم به توفیق‌های بزرگی برسیم. هر دستگاهی وظیفه‌ای دارد و همه باید به مسئولیت خود عمل کنند. بیشتر ارگان‌های فرهنگی تاکنون بیشتر به موسیقی توجه کرده‌اند. سال 97 دست‌اندرکاران جشنواره موسیقی فجر به ما پیشنهاد دادند که بخش سرود به جشنواره موسیقی فجر افزوده شود که من مخالفت خود را اعلام کردم؛ چراکه معتقد بودم و هستم که سرود چنان شانی دارد که باید دارای جشنواره‌ای خاص و مجزا باشد.

این توفیق‌ها کدام هستند و تا چه اندازه از نتیجه کار راضی هستید؟
خوشبختانه در این جشنواره با اینکه نخستین تجربه بود، دو هزار و 670 گروه در قالب 25 هزار نفر شرکت کردند که آمار بسیار خوبی است. از سوی دیگر تلاش کردیم جشنواره،‌جامع و کامل باشد و برخلاف سایر جشنواره‌ها که تنها یک دبیرخانه دارد که آثار به آن ارسال می‌شود، در این جشنواره 31 دبیرخانه استانی را راه‌اندازی کردیم و کاری قرارگاهی با همت مرکز آفرینش‌های هنری بسیج و همکاری وزارت ارشاد، شهرداری و سایر ارگان‌ها شکل گرفت. 555 گروه برگزیده شدند که به اجرای زنده پرداختند. جریان‌سازی مفصل از برنامه‌های ما بود که در این زمینه به توفیق رسیدیم و در هر استان برگزیده داشتیم.

آیا برنامه‌ای برای حمایت از برگزیدگان و استعدادهای شناخته شده در جشنواره به‌ویژه در شهرستان‌ها دارید؟
سازمان بسیج در اغلب استان‌های کشور دارای یک مجموعه مرکز آفرینش‌های هنری است که دارای استودیوی صوتی هستند. به این مجموعه‌ها ایلاغ شده که امکانات خود را در اختیار تنظیم و ضبط و تولید قطعات سرود قرار دهند. امیدواریم بتوانیم با عنایت به تاکید ویژه مقام معظم رهبری در حمایت هرچه بیشتر از فعالیت‌های حوزه سرود در استان‌ها گام برداریم. همچنین با معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توافق شده که کارگاه‌های انتقال تجربه در تمام بخش‌های جشنواره در استان‌های مختلف برگزار شود که در پنج استان آغاز شده است.

در دوره نخستین، جشنواره، سرود «سلام فرمانده» به عنوان اثر ماندگار معرفی و تقدیر شد، دلیل انتخاب این سرود چه بوده و آیا قرار است در هر دوره یک سرود به عنوان اثر ماندگار سال معرفی شود؟
بله؛ هر سال یک اثر تاثیرگذار را به عنوان اثر ماندگار معرفی خواهیم کرد. خوشبختانه سرود «سلام فرمانده» توانست در قله اثرگذاری قرار گیرد و نه تنها در شهرهای کشور بلکه در کشورهای مختلف از جمله سوریه، ‌لبنان و عراق همخوانی و اجرا شئ.

دلیل گنجاندن بخش بازخوانی در این جشنواره چه بود؟
بسیاری از گروه‌های شهرستانی و روستایی شرکت کننده در جشنواره امکانات محدودی دارند و با اینکه بسیار مستعد هستند قادر به تامین مخارج شاعر، ترانه و آهنگ نیستند؛ بنابراین بخش بازخوانی را گنجاندیم تا بتوانند استعدادهای خود را به نمایش بگذارند. همچنین در روز اختتامیه از حمید شاهنگیان، سازنده سرودهای انقلابی ماندگار از جمله «خمینی ای امام»، «درود درود» و «برخیزید ای شهیدان» قدردانی شد.

ارزیابی شخصی شما از دوره نخست جشنواره چیست و آیا ضعفی در آن دیدید که در دوره‌های بعد برای اصلاح آن اقدام کنید؟
در دوره نخستین از شش کشور در مجموع 50 اثر به دبیرخانه رسید که جا دارد این بخش تقویت شود. از سوی دیگر در نظر داریم در دوره‌های بعدی بخش مجزایی را برای دختران اختصاص دهیم.

این جشنواره نام فجر را یدک می‌کشد. آیا قابل مقایسه با جشنواره‌های تئاتر و فیلم فجر است؟
جشنواره سرود فجر تنها یک دوره برگزار شده و هنوز جانیفتاده است. در عین حال بسیار مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته و می‌تواند به جشنواره‌ای کامل و در سطح جشنواره‌های فیلم و تئاتر فجر تبدیل شود. از سوی دیگر باید توجه داشت که هدف ما در جشنواره سرود توجه به آثار حرفه‌ای نبوده و گنجاندن بخش بازخوانی نشان می‌دهد که به دنبال جریان‌سازی هستیم. سرود هنری است که بیشتر با کودکان و نوجوانان و جوانان ارتباط دارد و مردمی‌تر از سایر هنرهاست؛ بنابراین نوع اجرای آن تفاوت دارد و روشی منحصربه فرد در اجرای آن در نظر گرفته‌ایم. همان‌طور که توضیح دادم، 31 دبیرخانه برای این جشنواره راه‌اندازی شد تا از حضور هنرمندان تمام استان‌ها استفاده کنیم. جشنواره سرود کم‌اثرتر یا کم‌اهمیت‌تر از جشنواره‌های دیگر نیست ولی مدل اجرایی خاص خود را دارد.

فراخوان دومین دوره جشنواره چه زمانی منتشر می‌شود؟
این فراخوان به‌زودی پس از تعیین شورای سیاستگذاری منتشر خواهد شد.