به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی حوزۀ هنری، یوسف‌علی میرشکاک، شاعر و پژوهشگر ادبی، در چهارمین جلسه از درس گفتارهای شاهنامه، که با حضور وی و به همت دفتر پاسداشت زبان فارسی حوزۀ هنری ازساعت ۱۸ تا ۲۰ سه‌شنبه، ۲۱ تیر‌ماه در سالن سلمان هراتی حوزۀ هنری برگزار شد.

میرشکاک اظهار کرد: فردوسی می گوید: تو را دانش و دین رهاند درست/ در رستگاری ببایدت جست. اما دین در عمل چون معتقد است که: دوصد گفته چون نیم کردار نیست.

میرشکاک، کلمه های «دین » و «راه» در کلام فردوسی را مصداق شریعت و طریقت پنداشت و افزود: یکی از مشکلات جوامع اسلامی از دوران آغاز تجدد این است که شریعت دارند؛ اما طریقت ندارند و از این رو، نمی‌دانند چه کار کنند.

وی ادامه داد: ما قبل از این خودآگاهی داشتیم اما از مشروطه به این سو، می‌بایستی حافظه و خودآگاهی تاریخی می‌داشتیم که نداریم.

این شاعر در ادامه با اشاره به اینکه ما دچارفروبستگی تاریخی شده‌ایم؛ اما نه انحطاط تأکید کرد: به اعتقاد من فروبستگی تاریخی ما از روزگار صفویه شروع شد چون تشییع را شبیه دستگاه آیین زرتشتی کردیم.

وی افزود: بهترین منبعی که می‌تواند ایرانی را از فروبستگی تاریخی بیرون بیاورد، شاهنامه فردوسی است. فردوسی حقیقت قرآن را بر اساس هویت قومی ما و به جذاب‌ترین شکل ممکن یعنی داستان منظوم بیان کرده است.

میرشکاک تصریح کرد: فردوسی وقتی متوجه پراکنده شدن شاهنامه ابومنصوری شد، شاهنامه را به صورت شعر درآورد تا تأثیرش بیشتر شود و اگر آن را به نثر عربی یا فارسی در می‌آورد، بلایی که بر سر شیخ اشراق آمد، بر سر او هم می‌آمد.

وی دراین باره افزود: آن‌که می‌تواند حرفش را موزون و مقفا بزند که فلسفی نمی‌اندیشد؛ همان کاری که فردوسی کرد و پس از او سنائی و عطار و… هم این راه را ادامه دادند. فردوسی هنرمندی گسسته نیست؛ اما تقیه کرده و از طریق دین نان نخورده و به همین سبب متهم به زندقه و مجوسیت شده است.

این پژوهشگر ضمن انتقاد از این‌که هنوز شخصیت‌های برجسته‌ای چون: اویس قرنی، حبیب عجمی، ابوسعید ابوالخیر، بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و میراث‌شان را نشناخته‌ایم افزود: مگر قرآن کتاب فلسفی است که ما توقع داریم تفکرمان فلسفی باشد؟! یکی از عوارضی هم که گریبانگیر‌مان شده است این است که همه را می‌خواهیم اصلاح کنیم؛ اما به خودمان رجوع نمی‌کنیم.

این پژوهشگر ادبی در پایان سخنانش، شاهنامه را یک متن دقیق حکمی؛ اما موزون و مقفا عنوان و سپس به بحث طنز در آن اشاره کرد و گفت: طنز بعد از حکمت اجمالی و تفصیلی شروع می شود و به طور قطع، غرضی درآن هست؛ اما شعر مبتنی بر ایماژ است.

برنامه درس گفتارهای شاهنامه یوسف‌علی میرشکاک، ساعت ۱۸ تا ۲۰ سه‌شنبه‌های هر هفته در سالن سلمان هراتی حوزه هنری واقع در خیابان سمیه، نرسیده به حافظ برگزار می شود و حضور در آن برای همۀ علاقه‌مندان و پژوهشگران آزاد است.