به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) پردیس سیاسی: کتاب «من و بیکران»، مشتمل بر دیدگاه‌های نوینی در اخلاق است؛ عبدالله صلواتی مولف این کتاب و عضو هیأت علمی دانشگاه تربيت دبير شهيد رجائی بر پایه شش نوآوری، زیست اخلاقی در جهان معاصر را، تحلیل و واکاوی کرده است.

از سوی دیگر، بر اساس این نوآوری‌ها، نظریه‌های اخلاقی در حوزه‌های مختلف نقد و بررسی شده است. نوآوری‌های یادشده شامل نظریه سلولی اخلاق(بر اساس سلول های متعارف)، استعاره مفهومی سلول برای اخلاق(بر اساس سلول‌های بنیادین)، زیست‌نوع‌های انسانی، من امتدادیافته، جهان من و زیست اخلاقی بیکران بنیاد است.

در این کتاب سعی شده اخلاق به ساحت رفتار تقلیل نیابد؛ از اینرو در آن، ایده قلمرو گسترده اخلاق از منطقه فراشناخت تا حوزه عمل مطرح شده است؛ با این توضیح که نگارنده بر این باور است که زیست اخلاقی از ساحت رفتار تا لایه‌های پنهان ذهن، یعنی انگاره‌ها را در بر می‌گیرد. به دیگر سخن اخلاق به وجود آدمی و ظهور آن در قالب رفتار تعلق دارد. بنابراین باید چیستی اخلاق را چنین مطرح کرد: ارزش‌ها و هنجارهای راهنما و مصحح و صورت‌بخش انگاره، طرحواره‌های ذهنی، اندیشه، احساسات، هیجانات، عواطف، خواسته‌ها، و رفتار و گفتار در محیط مسئولیت‌محور 360 درجه و در ارتباط با بیکران.

بنابراین، یکی از مواردی که پناه بردن به بیکران را در زیست اخلاقی ضروری می‌نمایاند بررسی چیستی درست و نادرست یا خوب و بد یا باید و نبایدهای اخلاقی است. آیا چیستی خوب و بد اخلاقی با حصر نظر به آدمی فهم و تعریف می‌شود یا با نظر به مرتبت و جایگاه آدمی در جهان تعقل می‌شود؟ در حالت اول، خیر و خوبی اخلاقی فقط ناظر به انسان، فارغ از اینکه چه نسبتی با جهان دارد تعریف می‌شود و در صورت دوم، خیر را باید در نظر به کل آفرینش دریافت.

بخش دیگر این اثر به نظریه اخلاقی مبتنی بر سلول اختصاص دارد. استعاره مفهومی سلول در تحلیل و تبیین زیست اخلاقی و ارتقای آن، ظرفیت درونی قدرتمندی دارد. استعاره‌های اخلاقی متعددی در میان مردم و متخصصان اخلاقی وجود دارد که هر یک، چهره‌ای از اخلاق را به‌صورت برجسته نشان می‌دهد و چهره‌های مختلف دیگری را پوشیده می‌دارند.

مولف این کتاب معتقد است قدرت هر یک از استعاره‌های اخلاقی متفاوت از دیگری است و استعاره اخلاق به مثابه سلول بیش از استعاره‌های اخلاقی دیگر برای فهم اخلاق و زیست اخلاقی راهگشاست.

به باور مولف کتاب اگر اخلاق را «ارزش‌ها و هنجارهای راهنما و مصحح و صورت‌بخش انگاره‌ها و طرحواره‌های ذهنی، اندیشه‌ها، احساسات، هیجانات، عواطف، خواسته‌ها، و رفتارها و گفتارها در محیط مسئولیت‌محور 360 درجه» بدانیم، مجموعه‌ای از شهودها، دریافت‌های عقلانی و تعالیم وحیانی به ما می‌گویند حقوق، اصول و هنجارهای اخلاقی چیست و با استمداد از استعاره مفهومی سلول می‌توان ویژگی‌ها و ابعاد بیشتری از اخلاق را برجسته کرد و تمایزات و تحولات اخلاقی در پرتو عوامل، شرایط، و محیط را رصد کرد و رخدادها و رفتارها و اندیشه‌ها و دیگر مؤلفه‌های مرتبط با زیست اخلاقی را ارزش‌گذاری کرد.

در نگاهی پدیدارشناسانه می‌توان گفت: بیکران، رسالت افق‌گشایی، جهت‌دهی، کشف المحجوبی و نجات پدیدار را بر عهده دارد که به مدد او می‌توان از تکه‌تکه دیدن پدیدارها به‌طور عام و پدیدارهای اخلاقی به‌طور خاص پرهیز کرد؛ تکه تکه دیدنی که نهیلیسم را در پی دارد.

بیکران به روایت این کتاب اعلام می‌دارد هیچ پدیدار منزوی‌ای وجود ندارد و گرداگرد هر پدیدار افقی قرار دارد. این بیکران است که همه را فراگرفته و در دل هر پدیدار حضور متعالی دارد و زمام هر پدیدار به دست اوست.

به نظر نگارنده ناب‌ترین جلوه زیست اخلاقی در پرتو حیات‌بخش بیکران شکل می‌گیرد. در بخش‌های گوناگون این کتاب، بیکران به مثابه قوام و قطب‌نمای زیست اخلاقی مطرح شده است. همچنین برای کنشگری اخلاقی اثربخش، نمی‌توان حصر نظر به رفتار کرد. افزون بر آن، تمرکز بر تغییر یا تصحیح باور و شناخت و انگاره به تنهایی کافی نیست، بلکه باید به مدد بیکران، جهان «من» را تصحیح کرد یا تغییر داد.

زیست اخلاقی بیکران بنیاد می‌تواند نقش بسیار مهمی در فرهیختگی و بالندگی دانشگاه داشته باشد. بویژه برای دانشگاه در پارادایم فرهنگ. بنابرآنکه دانشگاه در پارادایم فرهنگ دلشوره شهر و مردمان آن و کیفیت زندگی آنها را دارد و این اثر دانشگاهی در همین پارادایم قوام یافته و درصدد است تا در همان هوایی که مردم نفس می‌کشند تنفس کند و در کنار مردم بماند و پنجره‌ای به‌سوی بیکران بگشاید.

به تعبیری دقیق‌تر این کتاب درصدد است تا بیان کند در عمارت شهر پنجره‌ای رو به دریای بیکران باز می‌شود که ارمغان آن، زیست اخلاقی تمام عیار است. بنابراین این اثر افزون بر آنکه می‌تواند مرجع تخصصی برای محققان و دانشجویان حوزه اخلاق باشد برای اثربخشی در کلاس‌های درس، به‌سازی زندگی شهری، تعالی تعاملات روزمره فردی و نهادی، و اخلاق مداری سازمان‌ها مفید به‌نظر می‌رسد. همچنین مطالعه آن به همه بزرگوارانی که در حوزه تعلیم و تربیت به عنوان استاد یا مدیر نقش دارند پیشنهاد می‌شود.

 کتاب «من و بیکران، طرحی برای زیست اخلاقی»، اثر عبدالله صلواتی، از سوی انتشارات دانشگاه تربيت دبير شهيد رجائی در 212 صفحه و با قیمت 100 هزار تومان روانه بازار نشر شد.