به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،‌ مراسم رونمایی از کتاب «فطن‌‌السلطنه» یا (لرستان در عصر احمدشاهی) و «سفارت موفق‌الدوله» اثر ساسان والی‌زاده چهارشنبه (28 اردیبهشت ماه) در سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور محمدجعفر محمدزاده، استاد دانشگاه و مدیر رادیو سراسری ایران، دکتر غلامرضا عزیزی، عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و ساسان والی‌زاده، پژوهشگر، روزنامه‌نگار و نویسنده این دو اثر و جمعی از اهالی فرهنگ برگزار شد. کتاب «فطن‌‌السلطنه» و «سفارت موفق‌الدوله» از سوی انتشارات هاویر خرم‌آباد منتشر شد.
 
غلامرضا عزیزی، عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این مراسم گفت: چون حوزه هر دو کتاب به لرستان مربوط می‌شود درباره تاریخ‌نگاری لرستان باید بگویم؛ سرزمینی که در مورد آن می‌خواهیم صحبت کنیم، لرستان امروزی از لحاظ تاریخ دیرپا است. اگر به کشفیات باستان‌شناسی نگاه کنیم، در مورد سرزمینی صحبت می‌کنیم که تمدن‌های دوران آهن تا مس را می‌توانیم در آن پیدا کنیم.
 
وی افزود: قبل از این‌که پارس‌ها و مادها به قدرت برسند، کاسیت‌ها و تمدن کاسی‌ها را داریم که نخستین ساکنان متمدنی هستند که در دوره لرستان به دوره برنز رسیدند. این قوم در دوره آشور منقرض شدند، هنوز کوچ‌نشین بودند و در مرحله دام و دامداری قرار داشتند که آثار آنها را هنوز در عشایر لرستان و در محله کاسیان یا گویش محلی کاسیو هنوز کاسی‌ها را می‌بینیم.
 
عزیزی بیان کرد: از سه هزار سال قبل از میلاد مسیح(ع) متاسفانه تا دوره قاجار اثر مستقلی که به این ناحیه اشاره کند، نداریم. از دوره سوم و چهارم قمری در متونی که به فتوحات قرن اول هجری برمی‌گردد اسامی ثبت شده در کتیبه ایلامی را داریم که البته الان کاملا تغییر یافته و اگر چیزی هست برای زمان پیش از قاجاریه است. چهار دوره برای تاریخ لرستان مشخص است. دوره قاجاریه، دوره پهلوی اول و دوم که دوره اول سال‌های (1304 تا 1320) و دوره دوم پهلوی (1320 تا 1357) را در برمی‌گیرد و 1357 به بعد آخرین دوره تاریخ‌نگاری را می‌بینیم.
 
وی در ادامه گفت: در دوره قاجاریه دو اثر اصلی جغرافیایی داریم که معین‌السلطنه با هدف نگارش جغرافیا نوشته است. هر دو این اثر با این نیت که دولتمردان را با موقعیت جغرافیایی لرستان آشنا کند، نوشته شده است. در این دو اثر تنها نشانه‌هایی که می‌بینیم این است که هر دو نویسنده به ایرانی بودن اقوام لُر تاکید می‌کنند.
 
عزیزی افزود: در دوره رضاشاه چند اثر دیگر داریم که از لابه‌لای آنها می‌توانیم نگرش لُرها را پیدا کنیم. 1304 تا 1312 زمانی است که لشکرکشی رضاشاه به لرستان اتفاق می‌افتد، مخصوصا نظامیان ابایی نداشتند که وضعیت لرستان را برای قتل و غارت بسیار بیشتر از آن وضعی که داشت، نشان بدهند، در واقع می‌توان گفت یک نسل‌کشی با اهداف تجاوزطلبانه.
 
وی افزود: دوره محمدرضا پهلوی یک نوع تاریخ‌نگاری رسمی در لرستان پدید می‌آید، بعد از سرکوب عشایر، مدارس شبانه‌روزی فرزندان باقی‌مانده خوانین اعدام شده به این مدارس رفتند با نیت گروگان و عدم سرکشی خاندان‌ها. اما همین نسل بعد از این‌که آموزش دیدند وارد دستگاه دولتی شدند.
 
عزیزی با بیان این‌که دو نوع اثر در دوره پهلوی به نگارش درآمده است، بیان کرد: البته هیچ کدام از این آثار با نیت تاریخ‌نگاری نبوده است. این آثار توسط افرادی نوشته شده است که ایلات لرستان را سرکوب کردند ولی لُرها به هویت ایرانی خود هم اعتبار دارند و هم افتخار.
 
وی با بیان این‌که لرها با وابستگی ملی به تمدن ایرانی باور دارند، گفت: در این دوران اقوامی در شمال لرستان و اقوامی در جنوب لرستان داعیه جدا شدن دارند، اما چنین اتفاقی را نمی‌بینیم. تنها بحث استمرار فرهنگ و پیوندی که لرها با شاهنامه فردوسی دارند، جلب توجه می‌کند.
 
عضو هیات علمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیان کرد: اعتمادالسلطنه اشاره می‌کند، بروجردی‌ها خودشان را از نسل فلان شخصیت اساطیری می‌بینند. شاهنامه عنصری جدانشدنی از قوم لر است. یک شالوده مهم که تمام اقوام لر را به هم مرتبط می‌کند، شاهنامه است.
 
در ادامه این نشست دکتر محمدجعفر محمدزاده، استاد دانشگاه و مدیر رادیو سراسری ایران گفت: قوم‌پژوهی و قومیت‌شناسی به خودی خود اصالت ندارد، مگر در ایران. برای این‌که ریشه و اصالت مردم ایران را بررسی کنیم، می‌بینیم که کشور ما اقوام گسسته نیستند که توسط یک حکومت سیاسی گرد هم آمده باشند، مردم ایران قومیت‌شان واحد بوده است و هر چقدر که به گذشته برمی‌گردیم، این انسجام بیشتر است.
 
وی افزود: در بحث تاریخ لرستان هم هر چه به گذشته نگاه می‌کنیم، به تاریخ باستان، میانه و عصر جدید تقسیم می‌شود. برطبق اطلاعات ما و بر اساس سنگ‌نبشته‌ها، کتیبه‌ها، سفال و... تا پایان دوره هخامنشی ایران باستان محسوب می‌شود. از پایان دوره هخامنشی یعنی از دوره سلوکیان و حمله اسکندر تا پایان ساسانیان دوره میانه و از 225 سال قبل از میلاد تا پایان دوره ساسانیان که ابتدای ظهور اسلام است زبان جدید یا زبان دری است. قدیمی‌ترین زیستگاه‌های بشری در مناطق طرحان و کوهدشت شناسایی شده است.
 
محمدزاده بیان کرد: در دوره میانه اطلاعات کمتر است، لرستان‌پژوهی از قاجار به بعد دارای نقص است. آثار با هدف لرستان‌پژوهی نوشته نشده‌اند، سفرنامه حسین شجره را تصحیح کردم، به دنبال ماموریت بودند و به دنبال گزارش‌نویسی که در حاشیه گزارش به مردم لرستان نیز پرداخته‌اند. از آنجایی که اینها به مقصود سفرنامه‌پژوهی کتاب ننوشتند و چون منبع اطلاعاتی این نویسندگان کامل نبود، اشتباهات فاحشی دارند.
 
این پژوهشگر تاریخ گفت: وقتی ده‌ها اثر از این دست نوشته شود، تازه لرستان‌پژوهی آغاز می‌شود، بعد باید پژوهش مقایسه‌ای انجام بگیرد. در کتاب حسین شجره به وفور اسم طوایف به اشتباه ذکر شده که مصحح باید اینها را تصحیح کند. در این مرحله تازه منبع دست اول تصحیح شده و در اختیار بقیه پژوهشگران قرار داده شده است و بعد از آن باید فضایی فراهم شود برای لرستان‌پژوهی.
 
وی با بیان این‌که چندین دهه است که موسسه کرمان‌پژوهی کارهای بسیار خوبی انجام داده است، گفت: برای نوشتن در مورد کرمان مشکلی نداریم ولی برای نوشتن یک مقاله 700 واژه‌ای در مورد لرستان با مشکل روبرو هستیم.
 
محمدزاده با بیان این‌که باید به کار آقای والی‌زاده و افرادی که در این باره کار کرده‌اند، ارزش بگذاریم، بیان کرد: در یک دهه قبل خانواده‌نگاری در لرستان رواج پیدا کرده که اینها مسیر پژوهش را به انحراف می‌کشانند. کارهای غیرعلمی و محلی اگر توسط پژوهشگران انجام نگیرد، ما را به بیراهه خواهد برد. آنچه که برای ما مهم است، هویت ملی است، هویت ملی باید امروز برجسته شود.
 
ساسان والی‌زاده، پژوهشگر و روزنامه‌نگار و نویسنده کتاب «فطن‌السلطنه» و «سفارت موفق‌الدوله» در ادامه این نشست به ایراد سخن پرداخت و گفت: باید ابتدا یاد کنم از دو نام بزرگ؛ فردوسی بزرگ و زنده‌یاد محمدعلی اسلامی ندوشن که در سوگ ایشان نشستیم. کسی که ایرانی بودن را در تمام آثارش فریاد کرد.
 
وی با بیان این‌که عرفا حب‌الوطن را بهشت می‌دانند، بیان‌کرد: هویت ملی محترم شمرده می‌شود. واقعا معتقدم که هویت ملی یک موضوع فرهنگی است و معتقدم که هویت ملی با اشتراک شناخته می‌شود نه با تمایزهای ملی. آرش و رستم در باورهای ما جایگاه ویژه‌ای دارند، چون کمک کردند به انسجام فرهنگی. ایران و شاهنامه در میان مردم لرستان ارج بالایی دارد.
 
وی با بیان این‌که احترام به همه اقوام پازل ایران را کامل می‌کند، گفت: لرها هرگز در تاریخ خودشان در مقابل هویت ملی ما قرار نگرفتند.
 
نویسنده کتاب «فطن‌السلطنه» و «سفارت موفق‌الدوله» در ادامه بیان کرد: در تمام آثار دوره قاجاریه آمده است؛ اقطاع، حق‌العمل‌کاری، تبسط و انواع مختلف عوارض دولتی که بر مردم آنجا تحمیل می‌شد و سبب سرکشی مردم بود.
 
وی افزود: لرستان از قرن چهار از شروع دولت اتابکان تا اواسط صفوی بسیار امن بوده است. در قرن چهار، پنج، شش و هفت لرستان جزیره ثبات بود، در شرایطی که کشور ناآرام بود. حکومت از لرتبارها گرفته شده بود و این سبب شورش و شلوغی شد و متاسفانه هرگز تاریخ‌نگاری در لرستان شکل نگرفت.
 
والی‌زاده در ادامه بیان کرد: تمام آثار را کارگزاران حکومتی با نگاه به مالیات نوشتند، معادن را فهرست می‌کردند تا مالیات دریافت کنند.
 
والی‌زاده گفت: هنوز تاریخ لرستان نانوشته باقی مانده است، 18 اثر هست که نیمی هنوز تصحیح نشده و آن منابع هم که تصحیح شده باید بازبینی شود. سنت تاریخ‌نگاری سنت ناصری است یعنی با نگاه به جغرافیای سیاسی است که امیدواریم این تکانه‌های تاریخ در سنت تاریخ‌نگاری اشکالی ایجاد نکند. کتاب از نگاه نویسنده ماموریتی است که وارد جغرافیای لرستان شده است.
 
سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «با کتاب سلامتیم» از 21 اردیبهشت تا 31 اردیبهشت به صورت فیزیکی و مجازی در حال برگزاری است.