عابدین پاپی (آرام) نویسنده، شاعر، منتقد و نظریه‌پرداز ادبی معاصر در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره مجموعه اشعار خود با عنوان «اندازه‌ای از بی‌اندازه‌گی شعر» که به تازگی منتشر شده است، گفت: این مجموعه اشعار حاصل 17 سال تلاش این‌جانب در عرصه شعر و ادب است که شامل ­16 دفتر شعر می­‌شود.

او تعریف شعر را بی‌تعریف دانست و افزود: شعر یک تعریف بی‌­تعریف دارد که شاعر بایستی همین بی‌­تعریفی­ شعر را به دایره‌­ تعاریف بیاورد که پیش‌زمینه این فرآیند فکری نیز  فکر، اندیشه و اندیشگی‌های احساسی-عاطفی است که در بستر طبیعت و اجتماع اتفاق می‌­افتد. شاعر تا با طبیعت و جامعه همسو و همجو و همگِن نباشد بی­‌تردید قادر به سرودنِ شعر نیست و این سُرایش نیز می‌­تواند در دو قالب سوژه و ابژه شکل و شمایل پیدا کند.

پاپی درخصوص قالب این مجموعه اشعار بیان کرد: بافت فکری و ساخت زبانی این مجموعه اشعار مختصِ به یک پارادایم خاص مانند شعر نیمایی و یا شعر شاملویی و سپید و یا سایر سبک‌ها مثل موج نو و حجم نیست، بلکه این اشعار سیر سُرایندگی شاعر را در سال‌های متمادی در بطن جامعه و طبیعت نشان می‌­دهد که در هر ازمنه و دامنه‌ای از زمان و مکان سعی ما بر آن بوده تا که زبان و معنای شعر را تغییر دهیم و تقریبا می­‌توان گفت قالب این اشعار متفاوت و مستقل است؛ به طوری‌که تغییر زبان با التفات به نوع مکان‌ها و اوضاع و شرایط و رخدادهای فرهنگی و رویدادهای سیاسی در این اشعار به طور مترتب مشخص، معین و مبرهن است.

 

این نویسنده در ادامه افزود: شعر شامل یک قالب و محتواست که سلایق فکری و علایق رفتاری شاعر در انتخاب قالب و محتوا فرق می‌­کند. قالب شعر براساسِ علایق رفتاری و روحی و حتی سلایق زبانی و شخصی شاعر شکل می­‌گیرد و در واقع آبشخور شاعر بر فراخور همین مؤلفه‌ها نطفه می­‌بندد. اگر واژه قالب به معنای کالبد و شکل و هیأت و پیکر باشد باید گفت که این اشعار در هر برهه‌ای از زمان، از پیکری متفاوت و مجزا بهره‌مند شده‌­اند.

او به عنوان مثال اظهار کرد: در دفتر «شعور خاک» قالب کاملا عرفانی-اجتماعی است و دل‌آگاهی در این اشعار به خوبی برجسته می‌­شود اما در دفتر «چشم تر از سپیده» قالب اشعار در زبانی اجتماعی-وجودشناختی تعبیه شده‌­اند و یا در دفتر «اِلِمان‌ها با فصلی دیگر آغاز می­‌شوند» شاعر کاملا از زبانی فلسفی با استخدام واژگانی فلسفی-عرفانی بهره­‌مند شده است و در دفتر «به سُرودنِ فعل می‌­اندیشم» تلاش کرده‌­ام تا که یک قالب متفاوت با زبانی متفاوت را در شعر امروز به تصویر بکشم به طوری‌که تمام اشعار با یک فعل شروع می‌­شوند و هر فعلی که در اشعار می­‌آید در واقع این فعل سُروده می‌­شود و این نوع قالب حاصلِ سال‌ها تلاش فنی در حوزه شعر صورت گرفته است.

پای افزود: در سایر دفاتر این کتاب مانند «شبیه ویرانگی یک زن» و «قلم با حرف آخر عشق آغاز می­‌شود» نیز شما با یک زبان متفاوت مواجه می‌­شوید که این زبان متفاوت می‌­تواند الگویی از شعر امروز را به نمایش بگذارد. به‌طور کلی این مجموعه اشعار حاوی بافت زبانی و ساخت معنایی متفاوتی‌اند که تلاش من بر آن بوده تا با تکرار زبان و معنا به مانند سایر شُعرا در شعر مواجه نشویم  و برای این مهم از صنعت واژه‌گزینی استفاده کرده‌­ایم و اغلب واژگان در شعر، تازه و مختصِ به جهان امروزند و من فکر می‌‌کنم برای تغییر زبان شعر باید دنیای واژگان شعر عوض شود و برای این تغییر اساسی بایستی به کشف در معنا و کشف در قواعد در معنا دست یافت.

این شاعر و نظریه‌پرداز در پاسخ به این پرسش که «موضوعات اشعار بیشتر بر چه محوری‌اند» توضیح داد: تِم یا درون‌مایه اشعار اغلب اجتماعی-انتقادی و انتقادی-اعتراضی است و البته اغلب بن‌مایه و موضوع اشعار نیز از نظر و منظر جهانِ امروز تزریق و اقتباس شده­‌اند. در هر دفتر شعری ­تلاش کرده­‌ام یک موضوع کاملا متفاوت را ارائه کنم به طوری که نام اغلب اشعار نیز خود می‌­تواند یک موضوع خاص برای تحقیق و پژوهش باشد و البته برخی از دفاتر نیز بدون نام‌اند که موضوع و درون‌مایه اشعار را در بطن خودِ اشعار می‌­توان یافت و دریافت کرد.

این منتقد ادبی شعر را دارای سه نوع بافت با سه دنیای متفاوت دانست و افزود: این سه بافت عبارت‌اند از؛ شعر فی‌­البداهه، شعر خردمند و شعر هوشمند. این سه بافت به ترتیب از سه دنیای سنت، مدرن و پست‌مدرن تزریق می‌­کنند و برهمین پایه می­‌توان گفت مجموعه اشعار بنده نیز از این سه بافت و دنیا بهره‌مند و مُستفاد شده‌­اند.

وی در ادامه این گفت‌وگو بیان کرد: این مجموعه  اشعار حاصل سیر سُرایندگی شاعر را در 17 سال نشان می‌­دهد که آغاز سُرایش‌ها به سال 1385 و پایان این سرایش‌ها به سال 1401 ختم می‌­شود. علت تاریخ‌گذاری برای این مجموعه اشعار به این دلیل بوده است که درواقع خواننده فرهنگ سُرایش را بر محور زمان و مکان فهم و درک کند زیرا که این مهم تغییر زبان و تطورِ مکان در فکر و اندیشه شاعر را به خوبی می‌­تواند تصویر نماید.

پاپی در پاسخ به این سوال که هدف او از انتشار این مجموعه شعر چه بوده است، اظهار کرد: هدف و جامعه هدفِ ما از نشر این مجموعه اشعار بیشتر ترویج هرچه بیشتر فرهنگ و ادب این کهن‌بوم بوده و از جانبی دیگر تلاش کرد‌ه‌­ایم تا که این سیر سُرایندگی را به جامعه و به ویژه به جوانان نشان دهیم؛ به طوری‌که بتوانیم مقوله ­آن همانی را در این همانی شعر به خوبی تصویر کنیم. از این رو که اغلب شُعرا بخشی از اشعار آغازین خود را یا پاره می‌­کنند و یا به چاپ نمی­‌رسانند و این روند باعث می­‌شود تا که بخشی از سیر سُرایش شاعر گمنام بماند و از جانبی دیگر نیز خواننده سردرگم شود و با سیرِ سُرایش‌های شاعر اغیار شود.

اعتقاد ما بر این است که هر شاعری بایستی تمام اشعار خود را در یک کتاب با نام مجموعه اشعار به چاپ برساند تا که خواننده با رویکرد زمانی و عملکرد مکانی آن به طور کامل و شامل آشنا شود. حُسن و نکویی چاپ مجموعه اشعار سوای از بُعد مالی آن دو نوع من را در شعر شاعر مشخص می‌کند؛ نخست منِ فردی است که اشعار آغازین و جوانی شاعر را تشکیل می‌­دهند و دوم منِ اجتماعی است که شاعر در این نوع من، به یک خودِ واقعی و جهان‌بینی کلی و فرآرونده از حیث اجتماعی دست می­‌یابد و دیگر یک شاعر تک‌بعدی نیست بلکه شاعری خودساخته و خودیافته است که در مسیر زمان به نوعی پختگی محض رسیده است.

آنچه که برای من مهم است نشر اثر بوده نه سود و سودمندی از این نشر. جامعه‌ای که بیشتر می‌­نویسد پیروز است نه جامعه‌­ای که بیشتر می­‌خورد. سودمندی یک واقعیّت گذرا است اما قلم و فرهنگ دو حقیقت ماندگارند که در گذر و گذار تاریخ و ازمنه‌ها با همیشگی‌ها و پیشینه‌گی‌ها سازگار و پایدار شده‌­اند. پدیده مهم است اما پدیدار شدن این پدیده در ابعاد مختلف مهم‌تر است.  

مجموعه اشعار عابدین پاپی (آرام) در 706 صفحه با قیمت 160 هزار تومان از سوی انتشارات زهره علوی تهران منتشر شده است.
 

سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 21 تا 31 اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ با شعار «با کتاب سلامتیم» در دو بخش حضوری در مصلای امام خمینی (ره) و مجازی در سامانه ketab.ir برگزار می‌شود.