به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، در مراسم رونمایی از کتاب «بهائیت در تحقیقات مک اوئن» که امروز (22 اردیبهشت) در سرای ناشران عمومی سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد، حمید فرناق و هادیان سخنرانان این مراسم بودند.

در ابتدای این مراسم مترجم و گردآورنده این اثر حمید فرناق درباره دنیس مک اوئن نویسنده بهائی بیان کرد: او یک محقق و منتقد بهایی است که بعد از 15 سال عضویت فعال در تشکیلات بهایی به دلیل مواضع انتقادی و دیدگاه‌های آزاداندیشانه مورد سرزنش تشکیلات بهایی قرار گرفت و مجبور به استعفا و ترک بهائیت شد.

وی در ادامه اظهار کرد: مک اوئن با بررسی و دقت نظر در تاریخ بابی و بهایی اعلام کرد رهبران بهایی به‌طور مرتب در حال پاکسازی متون بهایی و تغییر و تحریف آن هستند و بهائیت از نظر مک اوئن نه تنها یک آیین الهی نیست بلکه در مدرن بودن و جهانی بودن آن نیز تردید است.

دبیر نشست در ادامه از هادیان درباره نگاه کلی‌اش راجع به کتاب و نقاط ضعف و قوت آن پرسید که هادیان پاسخ داد: برای ترغیب مخاطبان به مطالعه کتاب چند نکته را می‌گویم: اول اینکه این کتاب یکی از آثار بررسی تطبیقی تاریخ است و هر نقل قولی که مخالفان گفته باشند، برنمی‌تابد. همچنین این کتاب یک مطالعه تطبیقی انجام داده و جدولی را در داخل کتاب ارائه داده که تمام اطلاعات تاریخی محاکمه باب را که در جلسه مناظره باب رد و بدل شده، بیان می‌کند.

هادیان ادامه داد: بهایی‌ها معتقدند پیشگام بسیاری از حرکات اجتماعی در ایران بودند. مثلا آغاز جنبش زنان و فمینیست در ایران را از اقدامات خود می‌دانند. در حالی که مک اوئن در این کتاب می‌گوید: این گزاره‌های تاریخی قبل از بهائیت وجود داشته و بهایی‌ها نهایتا می‌توانند بگویند ما هم از این جنبش‌ها پیروی می‌کنیم و منشا این جنبش‌ها در غرب وجود داشته است.

او اظهار کرد: در این کتاب مطرح می‌شود مطالب بسیار زیادی در بهائیت وجود دارد که در غرب ترجمه نمی‌شود زیرا اگر غربی‌ها بفهمند که ماهیت واقعی بهائیت چیست متوجه عقب ماندگی آن می‌شوند. به همین دلیل ترجمه استاد فرناق از این کتاب بسیار جذاب است.

فرناق در پاسخ به سوال دبیر نشست درباره اینکه چه اتفاقی رخ داد که بهائیت شکل گرفت، رشد کرد و به مرحله امروز رسید؟ بیان کرد: شاید بتوان نیاز و شرایط زمانه را در فرآیندی که تفکر بهائیت در آن شکل گرفت، بی تاثیر ندانست. زمانی که تحولات دموکراسی خوانی غرب به عثمانی رسید افکار جدید غربی از طریق عثمانی وارد ایران شد. روشنفکران ایرانی که در عثمانی بودند و برخی افرادی که رجال سیاسی در خارج از کشور بودند، این تحولات را پذیرفته بودند زیرا که مشروطه عثمانی پیش از مشروطه‌خواهی در ایران شکل گرفته بود و مشروطه‌خواهان و روشنفکران ایرانی با این تفکرات آشنا شدند. همچنین برخی از رجال سیاسی اروپایی که در ایران زندگی می‌کردند نیز این مطالب را مطرح می‌کردند. تمام این مسایل دست به دست هم داد و زمینه‌ای شکل گرفت که بهایی‌ها به افکار جدید دموکراسی از قبیل حقوق بشر، حقوق زنان و حقوق کارگران دسترسی پیدا کنند و سعی کنند از این طریق افرادی را به سمت خود جذب کنند.

او همچنین در پاسخ به سوالی که از عوامل جذب افراد امروزی به مکتب بهائیت پرسش کرده بود، گفت: بهائیت یک آیین تقلیدی است و باور این مساله برای ما سخت است. بهائیت تبلیغات خود را به صورت برنامه‌ریزی شده و هدفمند و سازمان‌یافته برای جوانان شروع کرد و برای هر کشور برنامه‌ای داشت که چه کسانی را به آیین خود دعوت کند. این برنامه‌ها عمدتا برنامه‌هایی اجتماعی و عمومی مثل موسیقی، شعر و آهنگ با هدف جذب کودکان، نوجوان و بزرگسالان غیربهایی به سمت بهائیت بود اما از آنجایی که خیلی عمیق نبود، خیلی هم تاثیرگذار نبود و توفیق ناچیزی داشت.

هادیان در ادامه این نشست در پاسخ به سوال بهائیت از این همه تبلیغ به دنبال چیست اظهار کرد: مهم‌ترین دلیل تبلیغات، ایجاد جمعیت است زیرا وقتی جمعیت زیاد شود قدرت زیاد می‌شود اما اگر بخواهیم از حیث تاریخی بابیت و بهائیت را از هم تفکیک کنیم متوجه می‌شویم که در بهائیت تعارض‌هایی وجود دارد که باعث می‌شود ما بفهمیم بهائیت غیرالهی است. یکی از این تعارض‌ها این است که بهایی‌ها معتقد به تساوی حقوق زن و مرد هستند اما وقتی به مرکز جامعیت بهائیت نگاهی می‌اندازیم می‌بینیم هیچ زنی حق عضویت در آن را ندارد.