به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،‌ آئین اختتامیه سومین همایش ملی تاریخ شفاهی دفاع مقدس، یکشنبه (دهم بهمن‌ماه 1400) با حضور حجت‌الاسلام والمسلیمن سید سعیدرضا عاملی؛ دبیر شواری عالی انقلاب فرهنگی، سردار سرتیپ دوم پاسدار غلامرضا علاماتی؛ رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس، سردار علی‌اصغر جعفری؛ مدیرعامل موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، علیرضا مختارپور؛ رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سردار سرتیپ بسیجی بهمن کارگر؛ رئیس بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و دیگر مقامات لشکری و کشوری در کتابخانه ملی برگزار شد.
 
دفاع مقدس بهترین دوران ثمردهی آرمان‌های انقلاب اسلامی است
رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس در این آئین، ضمن تبریک فرا رسیدن چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، گفت: انقلاب اسلامی از رخدادهای بی‌نظیر تاریخ بشریت است که منشأ تحولات گوناگون در حوزه ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی شده و این تحولات باعث شد که زورگویان و مستکبران دشمنی‌هایی با جمهوری اسلامی داشته باشند، این دشمنی‌ها در شرایط گوناگون بروز کرد و سرانجام آن جنگ تحمیلی بود که ملت، دفاع کردند و این دفاع با ایثار و ازخودگذشتگی رقم خورد. در واقع جنگ آینه تمام‌نمای ظرفیت ملت ایران بود و این رسالت خطیر ما را نشان می‌دهد.
 
وی با تشکر از تدابیر و راهنمایی‌های ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی و ریاست بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در برگزاری این همایش و همه افرادی که خالصانه برای برگزاری این رویداد تلاش کردند اعم از کمیته اجرایی روابط عمومی مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و جوانان نخبه سرباز، اظهار کرد: دفاع مقدس به‌عنوان بهترین دوران ثمردهی آرمان‌های انقلاب اسلامی است. گنجینه‌ای است که گوهرهای فراوان دارد و رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایشات خود همواره تأکید دارند که در این سی و چند سال گذشته فرماندهانی داشته‌ایم که صندوقچه خاطرات بودند و برخی از آن‌ها از بین ما رفته‌اند، امروز وظیفه داریم این خاطرات را استخراج و تبیین کنیم.
 
سردار علاماتی افزود: ما امروز هرچه داریم از دفاع مقدس است. ما دفاع مقدس را تجلی عینی ارزش‌ها، عشق و عرفان، خودباوری، ایمان به هدف و ظهور و تجلی اخلاق که برگرفته از قرآن و سیره اهل بیت(ع) حول محور توحید و انسان‌مداری تبیین‌شده، تعریف می‌کنیم.
 


وی علم و آگاهی، فرهنگ‌پذیری، مردمی‌بودن، واقعیت‌گرایی، تحول‌پذیری و توجه به عناصر معنوی دفاع مقدس را از شاخص‌های دفاع مقدس دانست و گفت: بخش عظیمی از خاطرات در حافظه ایثارگران است که باید آن‌ها را استخراج کنیم. تاریخ شفاهی یکی از شیوه‌های پژوهش در تاریخ است که به شناسایی، شرح وقایع، رویدادها و حوادث تاریخی خاص بر اساس شنیده‌‍‍‌ها و مشاهدات مربوط به آن رویداد تاریخی انجام می‌شود.
 
 رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس، ادامه داد: اقداماتی که در این همایش انجام شده، راه‌اندازی کمیته مجازی تاریخ شفاهی، انجام 21 هزار ساعت مصاحبه، پیاده‌سازی 190 هزار مصاحبه و کارشناسی 500 متن تاریخ شفاهی است که به‌همت بنیاد حفظ آثار و کتابخانه ملی و نهادهای دیگر میسر شده است. همایش در پنج محور فراخوان داد و 10 نفر از اعضای هیأت علمی، کار علمی مقالات رسیده را انجام دادند، 102 مقاله ارسال و ۱۵ مقاله انتخاب شد. سطح همایش ملی است و مقالات پذیرفته‌شده در ویژه‌نامه انجمن تاریخ شفاهی ایران چاپ می‌شود.

 

تولید هزاران کتاب برای زنده‌ نگه‌ داشتن دفاع مقدس
علیرضا مختارپور؛ رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی که در 6 محور مهم، مسائل مربوط به خاطرات دفاع مقدس را مورد تأکید قرار داده‌اند، بیان کرد: تشبیه خاطرات به معدن، مرجع و منبع‌ بودن برخی خاطرات، غنی‌ترین میراث معنوی برای تاریخ، ظرفیت تولید هزاران کتاب برای زنده‌ نگه‌ داشتن دفاع مقدس و نقش آن در ابطال توطئه‌ها، نکاتی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی همواره مورد تأکید قرار داده‌اند. همچنین ایشان نگاه انتقادی به برخی آثار دفاع مقدس داشتند چون به دقت به این خاطرات نگاه می‌کنند.
 
وی افزود: همچنین رهبر معظم انقلاب اسلامی نکاتی مانند غفلت از نقش فداکارانه دیگر افراد مثل مادران و همسران رزمندگان و کم‌جاذبه بودن آثار را به عنوان ضعف محتوایی آثار دانستند و ضعف در بازسازی صحنه‌ها و خصوصیات رزمندگان بر اساس نکات مثبت و منفی خاطرات را ضعف فنی این آثار بیان کردند و ما در برابر فرمایشات ایشان، پنج وظیفه پیش‌رو داریم که شامل لزوم تولید انبوه کتاب‌های مربوط به دفاع مقدس، ثبت رویدادهای پیرامونی دفاع مقدس مثل تشییع پیکر شهدا در شهرها، راه‌اندازی نهضت ترجمه و بررسی جامعه شناختی و روانشناختی درباره نقش حضور پر قدرت دین در پدیده دفاع مقدس است.
 
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: حالا که قرار است آثار دفاع مقدس 100 برابری شود و خاطرات به‌عنوان سند قرار گیرد، نیازمند نقد دقیق هستیم تا محورهایی که رهبر معظم انقلاب اسلامی فرمودند رعایت شود.
 
انقلاب اسلامی دین را به میدان زندگی کشاند
حجت‌الاسلام والمسلمین سید سعیدرضا عاملی، دبیر شواری عالی انقلاب فرهنگی با بیان این‌که انقلاب اسلامی، سرمایه اجتماعی بزرگ است که بنیانش، امید به آینده است، ادامه داد: انقلاب اسلامی در شرایطی که جهان با حاکمیت فرهنگ لائیک، مارکسیست و لیبرال، مسیر تاریخ را تغییر داده بود و شاهد نظام سکولار بودیم، انقلاب اسلامی دین را به میدان زندگی کشاند. به عبارتی با انقلاب اسلامی توجه به دین احیا شد و در شرایطی همه ادیان دچار افول شده بودند، انقلاب امیدی برای انقلابیون فراهم کرد که اگر اراده کنید پیروز می‌شوید. شهدای انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و مدافعان حرم، سرمایه انقلاب اسلامی هستند. سرداران و رزمندگان غریب و ناشناخته در بعد از جنگ تحمیلی، سرمایه‌های انسانی این سرمایه اجتماعی هستند.
 


وی با بیان این‌که سردار سلیمانی، چهار نماد در جامعه ایجاد کردند، افزود: نماد اول، لبخند است که نشانه مهر است، نماد دوم، همت و تلاش خستگی‌ناپذیر ایشان بود. نشان سوم، عقلانیت و تدبیر بود برای دورزدن دشمن و حل مسئله در جایی که با فناوری نرم می‌شد مسئله را حل کرد. سردار سلیمانی فرصت‌هایی به دشمن می‌داد که برگردد و آنجا که ناامید می‌شد عملیات می‌کرد. نماد چهارم این شهید بزرگوار، ایمان و نشاط برخواسته از ایمان بود. امروز می‌توانیم از ایشان پیروی کنیم.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین عاملی در مورد همایش تاریخ شفاهی جنگ و دفاع مقدس، گفت: تاریخ شفاهی در فرهنگ ما، تاریخ هزاره‌ای دارد. تاریخ شفاهی استنادات معتبر دارد و از زمان جنگ جهانی اول و دوم که ثبت و ضبط معنا پیدا کرد، پایه تاریخ شفاهی در هاروارد گذاشته شد. آغاز شکل‌گیری تاریخ شفاهی، عمر بیش از پنجاه سال ندارد و در ایران سابقه 40 ساله دارد.
 
وی عنوان کرد: در صندوقچه گرانبهای دفاع مقدس، عناصری وجود دارد که تاریخ شفاهی با ثبت وقایع بدون واسطه، نانوشته‌ها و نادیده‌های این صندوق را بروز می‌دهد، لذا تاریخ شفاهی اهمیت زیادی دارد. تاریخ شفاهی دفاع مقدس، هدف‌گذاری دارد. باید مشخص شود که هدف از این‎که روی تکنیک جنگ تمرکز می‌کنیم، آیا می‌خواهیم دلاوری جوانمردان فراموش نشود؟ که قطعا ارزشمند است، اما در تاریخ شفاهی، هدف بزرگ‌تری وجود دارد که هم نگاه به گذشته و هم مسیرساز آینده است و آن ثبت فرهنگ اسلامی جنگ است.
 


دبیر شواری عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: عناصر بسیار زیبا در دفاع مقدس وجود دارد که وقتی تبدیل به بازنمایی رسانه‌ای می‌شود، شکوه بسیاری در آن به‌چشم می‌خورد. بخش مهمی از تاریخ دفاع مقدس مربوط به افرادی است که افراد معمولی جنگ بودند و ناگفته‌های زیادی داشتند.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین عاملی افزود: در مورد تاریخ شفاهی نکاتی وجود دارد که به لحاظ روشی و تکنیکی اهمیت دارد. تاریخ شفاهی را به عنوان منبع معتبر نگاه می‌کنیم که نیاز به تکنیک معتبر دارد. روش تاریخ شفاهی، کیفی و عمقی است و می‌خواهد به لایه زیرین متن دست یابد. تاریخ شفاهی مبتنی بر عرصه شبکه‌ای و گفتگوی دارای چارچوب است.
 
وی گفت: تاریخ شفاهی صدای بی‌صداهاست و امروز نیازمندیم تاریخ‌نگاری نسبت به هشت سال دفاع مقدس انجام دهیم و ببینیم مقطع به مقطع چه اتفاقاتی در قلمرو گسترده تاریخ جنگ صورت پذیرفته و نکته حائز اهمیت دیگر استفاده از ظرفیت فرامکانی است که در حوزه دفاع مقدس باید از این ظرفیت فناوری استفاده کنیم.