بخش بزرگی از ساکنان منطقهای که در زمان معاصر خاورمیانه نام گرفته، از زیستن در آن ناراضی هستند و نارضایتی و ناکامیهای خود را حاصل جبر جغرافیایی و به دنیا آمدن و زندگی در خاورمیانه میدانند. اما آیا زندگی در خاورمیانه همین قدر دشوار یا جهنمی است؟ آیا در خاورمیانه نمیتوان راضی و خوشبخت زندگی کرد؟
در کتاب «راهنمای رستگاری در جابُلقا» میخوانیم: «زندگی کردن در خاورمیانه را البته میتوان زیرمجموعهای از موضوع کلی زندگی کردن در جهان سوم یا زندگی کردن در کره خاکی دانست. احتمالا خیلی از مضامین کتابهای خودیاری که با این موضوع نوشته شود، عناوینی درباره زندگی کردن داشته باشد. ولی خاورمیانه، خاورمیانه است! ما در خاورمیانه در صدر اخبار دنیا و مرکز منازعات و خشونتها زندگی میکنیم. ما کسانی هستیم که در فرودگاهها از صفهای «پاسپورت چک» بیرونمان میکشند، نفتمان را میگیرند و به جای نفتمان به ما غذا میدهند، به عنوان خاورمیانهای، در بیشتر موقعیتها ما را در دستهبندی خاصی قرار میدهند. ما حق داریم که به خاطر تمامی اینها، برای خودمان یک کتاب خودیاری به اسم «راهنمای رستگاری در جابُلقا» داشته باشیم!»
این کتاب نوعی راهنمای جامع کاربردی درباره روشهای زیستن سعادتمندانه در خاورمیانه است. بسیاری از مطالب این کتاب را میتوان به کشورهای جهان سوم دیگر نیز تعمیم داد و برخی مطالب فقط مختص به خاورمیانه است. وقتی از اصطلاح غرب در این کتاب استفاده شده است، به صورت عامیانه منظور دنیای توسعهیافته است. اصطلاح شرق نیز معادل شرق قدیم در برابر غرب و فرهنگ غربی در این کتاب استفاده شده است و نویسنده چندان در بند استفاده دقیق و متقن از واژهها نبوده است و خواننده با درایت خود متوجه خواهد شد که شرق در اینجا اشاره به خودمان است و مثلا کشورهای ژاپن و سنگاپور موضوع کتاب نیستند.
نویسنده کتاب در شرح بیشتر این کتاب درباره چیست، مینویسد: در ضمن اینکه خاورمیانه چه ویژگی خاصی دارد که حتی آن را از همسنگان جهان سومی دیگرش هم جهان سومیتر کرده است، موضوع اصلی این کتاب نیست. نمیدانم چطور، چه وقت و به چه ترتیبی ممکن است خاورمیانه از بحران کنونی خارج شود؛ ولی تلاش من بر این است که با پذیرش وضعیت موجود برای یک هستنده (به قول هایدگر) نوعی مانیفست زیستی در خاورمیانه ارایه کنم.
این کتاب در جایگاه خود به عنوان کتاب خودیاری مخاطب را برای داشتن حس بهتر و ذهن بسندهتر برای زیستن در خاورمیانه یاری میکند و داعیه تغییر و تحولخواهی ندارد. مخاطبان این کتاب کسانی هستند که مایلند در خاورمیانه کمی خوشحالتر، کمی راضیتر و اندکی انعطافپذیرتر و امیدوارتر نسبت به دنیا زندگی کنند. عنوان فرعی این کتاب اگرچه آن را نوعی «خودیاری» معرفی میکند، شبیه کتابهای غربیها در این زمینه نیست. این کتاب کوششی است از درون. راهنمای خوشدلی و رضایت در خاورمیانه است، از نگاه یک خاورمیانهای!
به نظر میرسد یکی از دلایل نوشتن این کتاب این باشد که این پیام را به خوانندگان منتقل کند که ما در خاورمیانه قربانی نیستیم! ما باید از ژست قربانی بودن دست برداریم. متاسفانه حتی این ژست قربانی بودن هم تحمیلی و فراذاتی است و غرب است که این نما را برای ما ترسیم کرده است. در گذشته قربانیها سرزنش میشدند و جهان، با آنها مهربان نبود؛ اما به گفته چارلز سایکس، نویسنده آمریکایی، امروز رقابتی اجتماعی بر سر این افتاده است که چه کسی بیشتر قربانی است و ما با پدیده جامعه قربانی مواجه هستیم. اولین قدم برای اینکه بتوانیم در خاورمیانه از زندگی رضایتمندانهای بهره ببریم، این است که قربانی نباشیم یا حداقل اینکه خود را قربانی به حساب نیاوریم. در این کتاب دلایلی ذکر میشود که چرا ما در خاورمیانه قربانی نیستیم.
کتاب «راهنمای رستگاری در جابُلقا» نوشته علی مرسلی در 272 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و قیمت 58 هزار تومان از سوی انتشارات اگر منتشر شد.
نظر شما