خبرگزاری کتاب ایران)ایبنا)- مترجم سیدامین موسوی‌زاده: رابین یان مک‌دونالد دانبار انسان‌شناس و روان‌شناس تکاملی بریتانیایی و متخصص در رفتار نخستی‌ها است. او در حال حاضر رییس گروه تحقیقاتی علوم اعصاب اجتماعی و تکاملی در گروه روان‌شناسی تجربی در دانشگاه آکسفورد است. او بیش‌تر به خاطر فرمول بندی عدد دانبار، معروف است. اندازه‌گیری «محدودیت شناختی برای تعداد افرادی که هر فرد می‌تواند با آن‌ها روابط پایدار برقرار کند». او در کتاب تازه خود به سراغ منشا دین رفته است. این کتاب گزارشی جامع از تکامل جهان ادیان است.
 
با ارائه «تعریف مینیمالیستی» از دین به عنوان «اعتقاد به نوعی جهان ماورایی (که ممکن است با جهان فیزیکی قابل مشاهده ما مطابقت داشته باشد یا نباشد) که در آن موجودات یا نیروهایی معنوی وجود دارند (که ممکن است به دنیای فیزیکی که در آن زندگی می‌کنیم علاقه داشته باشند یا بر آن تأثیر بگذارند)، دانبار، انسان شناس و روان‌شناس تکاملی مشهور، آرایشی کامل از تجلیات مذهبی را در سراسر جهان و در طول تاریخ و پیش از تاریخ بررسی می‌کند. دانبار با اشاره به این‌که دین یک واقعیت جهانی فرهنگ بشری است، کتاب را به فصل‌هایی تقسیم می کند که به مفاهیم گسترده تجلی دین در تمدن اختصاص دارد.
 
از جمله، موضوعات شامل فواید دین برای مردم و جوامع است، از نقش آن به عنوان ابزاری برای همکاری گرفته تا استفاده از آن در ساختن جامعه؛ پدیده جهانی عرفان، که «شامل تجربه مستقیم شورانگیز الهی» است؛ و تأثیرات مهمی که مناسک بر مغز انسان می‌گذارد؛ فراگیر بودن دین در ماقبل تاریخ و این‌که چگونه اعمال آن ممکن است به استحکام فرهنگ‌های بدوی کمک کرده باشد؛ و نیز رشد چشم‌گیر تجلیات مذهبی در طول دوره نوسنگی و پس از آن. دانبار که ما را به دوران مدرن می‌آورد، سپس وقوع فرقه‌های کاریزماتیک و پیدایش جوامع مذهبی جدید و هم‌چنین فراوانی فزاینده انشعابات در جنبش‌های مذهبی موجود را بررسی می‌کند.
 
نزدیک به پایان کتاب او می‌نویسد: «زیر روبنای زیبای... الهیات پیچیده، ادیان شمنی نیاکانی تاریخ عمیق ما پنهان شده است. این اشکال قدیمی‌تر نقش مهمی در فراهم‌کردن پایه‌های روان‌شناختی مؤمن بودن ایفا می‌کنند، زیرا در اعماق وجود، دین تا حد زیادی یک پدیده عاطفی است، نه یک پدیده فکری. آن‌ها توضیح می‌دهند که چرا مذاهب اعتقادی گرفتار انبوه دائمی فرقه‌ها و مذاهب در درون خود هستند.»
 
با توجه به این کتاب، دین در واقع ابزاری تکاملی در شکل‌گیری نوع بشر است که امروزه وجود دارد، و دانبار راهنمای کاملی در مورد آن ارایه داده است؛ راهنمایی کاملاً جامع و جذاب، هم علمی و هم قابل فهم.
 

شنا‌سنامه کتاب

How Religion Evolved: And Why It Endures
by Robin Dunbar (Author)
Publisher: ‎ Oxford University Press (April 1, 2022)
Hardcover: ‎ 352 pages
ISBN-10: ‎ 0197631827
ISBN-13: 978-0197631829
 

 
منبع: کرکوس‌ریویو