به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مروت با مردمان و هم‌کیشان و رواداری و مدارا با دیگراندیشان، علاوه بر آنکه ذاتا پسندیده و سزاوار ستایش است تبدیل شدن آن به فرهنگی فراگیر از ضرورت‌های ملی و حتی فراملی جامعه است که به انسجام ملی و و حدت اسلامی یاری می‌رسانذ. پیشینه این روش و منش را در ایران اسلامی در اصل باید در قرآن و سنت و به تبع در میان عارفان مسلمان جستجو کرد. نوشتار پیش رو گزارشی از این روش و منش و مبانی نظری آن در گفتار و رفتار عارفان مسلمان است.

با توجه به مواجهه مسیحیت با چنین مشکلات اجتماعی، مانند رابطه جامعه و اخلاق و تأثیرات مثبت و منفی تحولات اجتماعی در حیات اخلاقی انسان، در گام اول بهره‌گیری از تجارب آنها در دستور کار قرار گرفت. انتشارات کمبریج، در مجموعه‌ای ارزشمند، تاکنون در بیش از چهل جلد این موضوعات را بررسی کرده است. در این مجموعه به یازده مسئله و موضوعی پرداخته شده که از نگرانی‌ها و دغدغه‌های جامعه ما نیز هست؛ لذا یازده عنوان انتخاب و به جای ترجمه آنها گزارش دقیقی از آنها ارائه شده است.

در بخش دوم این طرح، با محوریت رواداری و مدارا در جامعه، و با رویکردهای مختلف فلسفی و عرفانی و فقهی به این موضوع پرداخته شده است. رواداری گاهی، به‌ویژه در جوامع دینی، ضدارزش تلقی می‌شود؛ زیرا آن را با دین‌داری که حسب ادعا مبتنی بر جزمیت و جنگ بر سر عقیده است، در تعارض می‌بیند، درحالی که اگر رواداری و تسامح درست فهمیده شود، جزئی اجتناب‌ناپذیر از رشد دینی در فرد و جامعه است. بدون آن خشونت و رواج تكفير جوهر آزادی و ایمان را می‌خشکاند و رذیلت‌های به شدت ضددینی مانند ریاکاری را رواج می‌دهد. نظر به ابعاد مختلف تمدن اسلامی، موضوع رواداری را در حوزه‌های مختلف فکری، مانند عرفان و فقه و حتی تفکر فلسفی جدید غربی که به شدت در درون جامعه اسلامی نفوذ کرده، بررسی کرده‌ است.

بخش سوم با محوریت بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و معطوف به مهمترین نکات اخلاقی اجتماعی آن است. راهکارهای اصلاح اخلاقی، به ویژه در سطح کلان اجتماعی و نیز موضوع عدالت و جایگاه آن در رشد اخلاقی جامعه، با استفاده از بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، به ویژه آنچه در این بیانیه آمده، بررسی شده است.

بخش چهارم را می‌توان شروع گامی نو دانست که به نقش مسائلی مانند شوخی، شعر و به‌طور کلی هنر در ایجاد نشاط اجتماعی و کاهش ملال و کسالت می‌پردازد. البته کارکرد هنر و به ویژه شعر و ادبیات، بسی بیش از این‌هاست و از دیدگاه برخی از فیلسوفان، به‌ویژه فیلسوفان اخلاق معاصر، هنر از راه احساسات و عواطف انسانی که خاستگاه اصلی حیات اخلاقی است، در افت و خیز اخلاقی و دینی افراد اثر دارد.

در «دیباچه» این کتاب می‌خوانیم: «تصور اخلاق و حیات اخلاقی بدون وجود جامعه دشوار است. از این رو، وضعیت جامعه و خوب و بد آن به سرعت در حیات اخلاقی افراد اثر می‌گذارد. پیوستگی اخلاق و سیاست در اندیشه کسانی مانند فارابی، در اصل، بازتاب همین واقعیت است. همانطور که در حدیث معروفی بیان شده است، غایت بعثت پیامبر گرامی اسلام تتمیم مکارم اخلاقی انسان است و چنین هدفی جز از طریق ساختن جامعه‌ای خوب ممکن نیست. اصلا دلیل توجه پیامبران به سیاست که می‌توان آن را مدیریت جامعه نامید، همین اثرپذیری حیات اخلاقی انسان از چگونگی زیست اجتماعی اوست.

متأسفانه شیوع برخی عادت‌ها و اعمال نامناسب و مخالف با مکارم اخلاقی در جوامع انسانی، حیات اجتماعی را از اینکه در مسیر کمال آدمی باشد، باز داشته است. معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با درک عمق این مشکل در صدد ایجاد فضای بحث و گفت وگوی علمی درباره مسائل اجتماعی و تأثیرات مثبت و منفی آن در اخلاق انسانی و به تبع در دینداری مردم برآمده است. البته تهدید حیات اخلاقی و مؤمنانه انسان، به آنچه در عرف رذيلت نامیده می‌شود، محدود نیست. ای بسا اعمالی که نمی‌توان آنها را رذیلت با عمل زشت اخلاقی نامید، اما اثری ویرانگر بر حیات اخلاقی انسان دارند.

با استفاده از اصطلاحات ارسطویی می‌توان این دسته از اعمال را شرور بیرونی و تهدیدهای خارجی اخلاق نامید. بیماری، بیکاری، افسردگی و سیطره روح ملال و کسالت و حتی نداشتن ذوق هنری یا فرصت بهره‌مندی از زیبایی‌های طبیعی و غیرطبیعی نمونه‌هایی از این دست هستند. کسانی که دغدغه اخلاق و دین آدمی را دارند، نمی‌توانند در مقابل این تهدیدها بی‌اعتنا و به آنها بی‌توجه باشند. روشن است که برای پرداختن به تهدیدهایی چنین فراگیر، اعم از شیوع رذایل یا اعمال زشت اخلاقی در جامعه، یا فقر و بیکاری و ملال و يأس، باید از همه ظرفیت‌های عقلی و دینی و تجربی انسان بهره گرفت. از این رو توجه به دستاوردهای فکری متفکران، از جمله اندیشمندان مسیحی که با این مسائل مواجه شده‌اند، سودمند و مفید خواهد بود.»

کتاب «کتاب مدارا و رواداری دینی در اندیشه و عمل عارفان مسلمان» نوشته اوبوالفضل محمودی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنرو ارتباطات، در 114 صفحه و با قیمت 25000 تومان روانه بازار نشر شده و بنای آن بر این حقیقت بزرگ است که سعادت افراد با یکدیگر گره خورده است.