ششمین نشست قطب علمی شعرپژوهی دانشگاه شیراز به «بومیسرودههای ایلام» اختصاص یافت.
دکتر علیحسن سهرابنژاد، پژوهشگر فرهنگ عامه، سخنران و دکتر محمود رضایی دشتارژنه، دانشیار دانشگاه شیراز، دبیر این نشست بود.
سهرابنژاد در ابتدای این نشست با توضیحاتی مقدماتی درباره ایلام و زبان و فرهنگ آن پرداختە و بیان کرد: ایلام امروز بخشی از عیلام/ایلام (باستانی) است کە مکانهای باستانی مهرجان کدک، سیروان، سیمرە و اریوجان باستانی در آن قرار دارد.
زبان عمدە مردم ایلام، گویشهایی از زبان کُردی است و لَکی و لری و عربی نیز در بخشهایی از این استان رواج دارد.
بهگفتهی وی زبان کردی بنابر تحقیقات زبانشناسانی مانند مینورسکی، لازار، بنونیست، ارانسکی و اشمیت در زمرەی زبانهای ایرانی و بەگفتە ارانسکی در حکم پدر زبان دری است.
سهرابنژاد ادامه داد: گویشهای عمدە آن را در ایران بە سە دستەی شمالی(کرمانجی)، میانی(سورانی)، و جنوبی(کلهری، فیلی، لکی و گورانی) تقسیم بندی کردهاند.
ایشان بعد از بحثی دربارە اهمیت بومیسرودهها و توجە بە بررسی خطی تاریخی و تکوینی پدیدەهای هنری و ادبی و فلسفی، بە طبقەبندی فرمی و محتوایی، بومیسرودههای ایلامی پرداخت.
این پژوهشگر، بومیسرودەهای ایلامی را از نظر فرم و شکل بە سە دستە قابل تقسیم دانست:
۱.مفردات(هورە، مور، پاوە موری و...)؛
۲.قطعات یا پارەشعرها (مثلها و چیستانهای منظوم، کلەبادها، اشعارشاعرانی کە دیوان آنها چاپ شدە است؛ مانند: ارکوازی، شاکە و خان منصور، میرنوروز، امیدی، آرام و...
شاعرانی کە اشعار آنها چاپ نشدە؛ مثل: محمدی، باوانە و...)؛
۳.منظومەهای شعری(نادرنامە، خورشید خاور، خورشید خرامان، شیرین و فرهاد و...).
وی ازنظر محتوایی نیز بومیسرودەها را بە اشعار سوگ(موریاچمری، پاوە موری، سرور(نیتوانم بر، باران باران و...)، کارسرودها(شکار، بیت مشکە، و...)، لالاییها(لاوە لاوە)، سرگرمی(دم خلتنکها، چەوچەو...)، شعرآیینی(کلەبادومناجات) و منظومەهای حماسی و عاشقانە کُردی دستەبندی، توصیف و تحلیل کرد.
سهرابنژاد بومیسرودەهای کُردی ایلامی را از مناظر مختلفی چون جامعەشناختی، روانشناسی، اسطورەشناختی، زبانشناسی و ادبی و بلاغی قابل توجە و دارای اهمیت دانست.
نظر شما