هدف کتاب «ایران و نمایشگاههای جهانی (از غرفهی 1867 پاریس تا پاویون 2020 دوبی» که در سه فصل تنظیم شده، آن است تا نهایتا جایگاه ایران در نمایشگاههای جهانی و بینالمللی تخصصی را با تأکید بر معماری پاویون / غرفههای ایران به تصویر بکشد.
در بخشی از کتاب که به دوره قاجار میپردازد ،به نمایشگاه سال 1851 لندن، بریتانیا، نمایشگاه سال 1867 پاریس، فرانسه؛ نمایشگاه سال 1873 وین، اتریش؛ نمایشگاه سال 1878 پاریس، فرانسه؛ نمایشگاه سال 1883 آمستردام، هلند؛ نمایشگاه سال 1889 پاریس، فرانسه؛ نمایشگاه سال 1893 شیکاگو، آمریکا؛ نمایشگاه سال 1894 آنوِرس، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1897 بروکسل، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1900 پاریس، فرانسه؛ نمایشگاه سال 1904 سِینت لوئیس، آمریکا؛ نمایشگاه سال 1905 لییِژ، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1910 بروکسل، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1913 خِنت، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1914 لیون، فرانسه و نمایشگاه سال 1915 سان فرانسیسکوی آمریکا پرداخته شده است.
در دوره پهلوی اول هم به نمایشگاه سال 1926 فیلادلفیا، آمریکا؛ نمایشگاه سال 1930 آنوِرس/ لییِژ، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1935 بروکسل، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1939-1940 نیویورک، آمریکا پرداخته شده و در دوره پهلوی دوم نمایشگاه سال 1958 بروکسل، بلژیک؛ نمایشگاه سال 1967 مونترئال، کانادا؛ نمایشگاه سال 1970 اُساکا، ژاپن؛ نمایشگاه سال 1974 اسپوکن، آمریکا؛ نمایشگاه سال 1975 اُکیناوا، ژاپن بررسی شده است.
این کتاب همچنین به نمایشگاههای کتاب در دوران پس از انقلاب نگاهی دارد و در این دوره به نمایشگاه سال 1985 تْسوکوبا، ژاپن؛ نمایشگاه سال 1993 دائجون، کرهی جنوبی؛ نمایشگاه سال 1998 لیسبون، پرتغال؛ نمایشگاه سال 2000 هانوفِر، آلمان؛ نمایشگاه سال 2005 آیچی، ژاپن؛ نمایشگاه سال 2010 شانگهای، چین؛ نمایشگاه سال 2015 میلان، ایتالیا؛ نمایشگاه سال 2017 آستانه، قزاقستان؛ نمایشگاه سال 2020 دوبی، امارات متحده عربی پرداخته شده است. ارجاعات و یادداشتها، منابع به زبان فارسی، منابع به زبان بیگانه منابع تصاویر و نمایه عناوین بخشهای پایانی کتاب است.
در بخشی از یادداشت مولف کتاب میخوانیم: «نمایشگاههای جهانی/اِکسپوزیسیون/اِکسپو مهمترین رویدادهای نمایشگاهی دنیا هستند و حضور در آنها برای کشورهای مختلف موجب افتخار و سربلندی و نیز کسب وجهه بینالمللی و حائز اهمیت و اولویت خاص است. «بازار مکاره» شاید تاریخی به قدمت تاریخ تمدن بشری داشته، اما آنچه «نمایشگاه جهانی» را، بهویژه در عصر مُدرن، مهم و متمایز ساخته، دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینهی فرهنگی و دورنماییست که از پیشرفت کشورها در آنها ارائه میشود. علاوه بر همه این نکات، نمایشگاههای جهانی از آغاز محل خودنمایی و اظهار وجود و، به عبارت دیگر، محل جولانِ معماران با طراحی ساختمانها و غرفههای نمایشگاهی شدهاند. پاویون/غرفههای نمایشگاهی، به خودیِ خود، نه تنها ساختمانهایی تأثیرگذار بر جریانها و سبْکهای معماری بودهاند، بلکه به خودیِ خود بناهای شاخصی به شمار میآیند که هر کشور، سیمای فرهنگی و اقتصادی و تکنولوژی خود را در آن به معرض نمایش عموم جهانیان میگذارد.
هدفِ این کتاب، که در سه فصل تنظیم شده، آن است تا نهایتا جایگاه ایران در نمایشگاههای جهانی و بینالمللی تخصصی را با تأکید بر معماری پاویون / غرفههای ایران به تصویر بکشد. بدین منظور، در فصل اول با عنوان «تاریخچهی شکلگیری نمایشگاههای جهانی» نخست شرحی از سیر تحولات نمایشگاههای جهان ارائه میکند. این فصل با شرح رویدادی دورانساز، یعنی برپایی نمایشگاه سال 1851 لندن، آغاز میشود و سپس با تأکید بر نکات مهم و کلیدی هر نمایشگاه، این روند را تا نمایشگاه سال 2020 دوبی تعقیب میکند. فصل دوم با عنوان «نمایشگاههای جهانی در ادبیات مکتوب ایرانیان» کوشیده تا نه تنها نخستین آگاهی گروههایی از ایرانیان عصر قاجار درباره مغربزمین در قرن نوزدهم را به تصویر بکشد، بلکه با تاکید بر نوشتههای ایرانیان متاخر به کاوش در نگاه ایرانی به پدیدهی نمایشگاه جهانی بپردازد. فصل آخر این دفتر با عنوان «ایران در نمایشگاههای جهانی» با محوریت تاریخ حضور ایران در نمایشگاههای جهانی به رشته تحریر کشیده شده است.
در این فصل، 33 نمایشگاه جهانی از سال 1867 تا سال 2020 که دولت ایران در آنها مشارکت رسمی داشته، به صورت موردی با تاکید بر پاویون/غرفههای ایران بررسی شدهاند. دولت ایران در نخستین نمایشگاه جهانی، یعنی نمایشگاه سال 1851 لندن حضور «رسمی» نداشت، ولی نظر به اهمیتِ خودِ نمایشگاه (که نخستین اِکسپوزیسیون مُدرن بینالمللی بود)، و نیز وجود غرفهای با نام «ایران» در «بخش ملل»، این نمایشگاه هم به صورت موردی در همین فصل مورد بررسی مجدد قرار گرفته است.
«ایران و نمایشگاههای جهانی (از غرفه 1867 پاریس تا پاویون 2020 دوبی) تالیف امیر بانیمسعود از سوی انتشارات کتابکده کسری منتشر شده است.
نظر شما