در همین راستا کارگروه ابواب فقه پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع) به منظور آشنایی هر چه بیشتر مؤمنین با آداب کسب و کار و احکام اصناف، کتاب «آداب و احکام طلا و جواهر» را برای سازندگان، فروشندگان و استفاده‌کنندگان زیورآلات تدوین و گردآوری کرده است. به منظور آگاهی بیشتر از محتویات این کتاب ارزشمند با حجت‌الاسلام عبدالاحد رضایی والا، یکی از تدوین‌گران این کتاب گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
در آغاز به‌عنوان شروع گفتگو پس از معرفی خودتان شمه‌ای از زندگی علمی و فرهنگی خود(یا گروه علمی‌تان) را بیان کنید.
اینجانب عبدالاحد رضایی والا، طلبه حوزه علمیه، دارای مدرک کارشناسی ارشد تبلیغ و فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد مشاوره اسلامی هستم. حدود 12 سال است که به صورت تخصصی در زمینه احکام شرعی فعالیت دارم و در زمینه ابواب فقهی کتاب‌هایی با همکاری برخی از پژوهشگران از جمله کتاب احکام تقلید، احکام اموات و احکام روزه و ثبوت هلال نگاشته‌ام و همچنین در گروه اصناف فقهی نیز آداب و احکام انتخابات، آبزیان، حمل و نقل، دفاتر ازدواج و طلاق و... در شرف چاپ هستند. گروه فقهی اصناف پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی باقرالعلوم(ع) با استمداد از الطاف الهی بیش از ده سال است که شروع به‌کار کرده است، تا بتواند پاسخگوی سؤالات شرعی اصناف و مشاغل گوناگون باشد.
پژوهشگران گروه اصناف، برای تدوین احکام صنف مربوطه مراحل زیر را انجام می‌دهند:
شناخت اولیه صنف مورد نظر و جمع‌آوری سؤالات مبتلا‌به آن
ابتدا پژوهشگر اموری از قبیل وظایف، اختیارات و قوانین هر صنف را مورد مطالعه قرار می‌دهد تا بتواند نیازهای مخاطب را شناسایی کرده و سؤالات مورد نیاز آنها را استخراج کند. همچنین با تحقیق میدانی سؤالات شرعی و دغدغه‌های دینی شاغلین صنف مربوطه را شناسایی و گردآوری می‌کند.
جواب‌دهی به سؤالات براساس منابع موجود
در این مرحله، پژوهشگر طبق سؤالات شرعی گردآوری شده سعی می‌کند براساس منابع فقهی موجود اعم از کتب، سایت‌های مرتبط و استفتاء، جواب سؤالات مطرح شده را به آنها ضمیمه کند.
تدوین سؤال‌های فقهی
پژوهشگر بعد از جمع‌آوری سؤالات موجود، اقدام به طراحی بقیه سؤالاتی می‌کند که مورد نیاز صنف مورد نظر است، ولی در کتب و منابع مذکور وجود ندارد؛ به‌عنوان مثال برخی از امور حرام در بین مردم به قدری رایج شده که توجهی به آن ندارند و سؤالی در مورد آنها نمی‌پرسند. لذا پژوهشگر، این نکات را استخراج کرده و در دسترس مخاطبان قرار می‌دهد.
نگارش نهایی سؤال
با وجود اینکه پژوهشگراز ابتدای شروع به تدوین سؤالات، نکاتی از قبیل تناسب با موضوع، کاربردی بودن سؤال و تکراری نبودن، آن را مورد توجه قرار می‌دهند ولی در پایان کار نیز مجدداً فایل خود را بازبینی می‌کند تا فهرست و مطالب جمع‌آوری شده نهایی شود.
ارزیابی فایل
بعد از تمام شدن تدوین فایل، ارزیاب آن را بر اساس ضوابط نگارشی و محتوایی که در گروه وجود دارد مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
چه شد که به نویسندگی روی آوردید و اولین تألیف شما (یا گروه علمی‌تان) چه بود؟
گروه اصناف از تدوین کتب خود، دو هدف مهم را دنبال می‌کند. یکی جمع‌آوری سؤالات و دغدغه‌های شرعی اصناف و شاغلین محترم و یافتن جواب‌های آنها و دیگری تدوین برخی از سؤالات و نکات شرعی که گاهاً خود شاغلین در اصناف هم به آن توجهی نداشته و بی‌خبر هستند و لازم است که برای آنها بیان شود. از اولین کتب چاپ شده در این زمینه می‌توان به کتاب «آداب و احکام آریشگران» و «آداب و احکام عزاداری و مداحی» اشاره کرد.
چرا این سوژه را برای نوشتن انتخاب کردید؟
با توجه به فراوانی افراد در جایگاه خریدار و فروشنده در جامعه بشری و مراجعات زیاد کسبه و مردم متدین برای دسترسی به جواب سؤالات شرعی در زمینه معاملات و مشکلات موجود، به‌دلیل نبود کتاب مدوّنی در این زمینه، ضرورت نوشتن کتاب «احکام اصناف» احساس شد و لذا شروع به تحقیق و تدوین در این راستا شد.
وجه تمایز و مزیت های این کتاب با آثار مشابه آن چیست؟
از امتیازات مهم این کتاب‌ها می‌توان به مواردی مانند استفاده از زبان روز و تبدیل زبان تولید به زبان توزیع در تدوین و تنظیم منابع فتوایی، گردآوری و طرح سؤالات جدید اصناف که در منابع فقهی کنونی به آن پرداخت نشده، کاربردی بودن سؤال، جمع‌آوری سؤال‌های افراد مشغول در صنف مربوطه و تدوین آداب صنف مربوطه همراه احکام کاربردی آن اشاره کرد.
به‌نظر شما چه قشری از کتاب‌های شما مخصوصاً این اثر، بیشتر استقبال می‌کنند؟
طبیعتاً اولین قشری که نیاز به این کتاب‌ها را دارند، شاغلین اصناف مربوطه هستند که سعی شده به سؤالات تخصصی و عمومی آنها در این کتاب اشاره شود و در مرحله بعدی مبلغین و مروجین احکام دینی می‌توانند به سهولت به احکام صنف مورد نظر رجوع کنند و بتوانند با رجوع به آن به سؤالات مشاغل مختلف پاسخگو باشند و تدوین احکام اصناف به‌صورت تخصصی در یک مجموعه آنها را تا حدودی از رجوع به منابع متعدد بی‌نیاز می‌کند.
به نظر شما برای پیوند عمیق‌تر نسل جوان با معارف دینی چه کارهایی باید انجام شود؟
بیان شیوا و گفتار روان و بی‌حاشیه می‌تواند در جذب مخاطبان جوان به احکام فقهی مؤثر باشد. لذا یکی از اهداف تدوین این مجموعه فقهی، پرداختن به احکام روزمره و کاربردی کردن آن است که در کنار اشاره هرچند کوتاه به آداب صنف مربوطه در ابتدای کتاب جذابیت ویژه‌ای به خصوص برای نسل جوان در آگاهی و تعمیق‌بخشی به اطلاعات فقهی شغل خود و همچنین آشنایی او با سبک زندگی اسلامی در حیطه اقتصادی دارد.
آیا برای سال‌های آینده هم کتابی خواهید داشت؟
در این مجموعه فقهی حدود 70 صنف، مورد پژوهش قرار گرفته که پژوهش و تدوین بیشتر اصناف به پایان رسیده است و در مرحله ارزیابی نهایی و گرفتن مهر تأیید از دفتر مقام معظم رهبری قرار دارند و انشاءالله بزودی به چاپ خواهند رسید.
نظر شما